Ukraine tính "mở rào" cho xuất khẩu vũ khí: Một mũi tên trúng hai đích

(Dân trí) - Dù Ukraine đang đối mặt với tình trạng thiếu vũ khí trong cuộc chiến tiêu hao, nhiều nhà sản xuất nội địa vẫn liên tục kêu gọi chính phủ cho phép xuất khẩu mặt hàng này.

Ngành công nghiệp quốc phòng Ukraine đang thúc đẩy việc được quyền xuất khẩu một phần vũ khí, cho rằng việc bán vũ khí ra nước ngoài sẽ giúp ích, chứ không gây hại cho nỗ lực tác chiến của đất nước.

Kể từ khi chiến sự nổ ra vào năm 2022, Ukraine gần như đã đóng băng xuất khẩu vũ khí quốc tế, siết chặt các quy định phê duyệt để đảm bảo mọi quả đạn pháo, UAV và tên lửa sẵn có đều ở lại trong nước. Các lãnh đạo ngành cho biết quy định này nghiêm ngặt đến mức việc xuất khẩu hầu như là không thể thực hiện.

Ngành công nghiệp quốc phòng Ukraine đã phát triển bùng nổ khi ngày càng đáp ứng tốt hơn về trang bị cho quân đội trong chiến sự. Các công ty Ukraine hiện sản xuất UAV, tên lửa, hệ thống pháo binh và đạn dược với tốc độ chưa từng có trước đây.

Thoạt nhìn, hoạt động xuất khẩu vũ khí có thể bị coi là phản tác dụng hoặc rủi ro trong khi Ukraine đang chiến đấu với một đối thủ có tiềm lực mạnh hơn, và sự hỗ trợ từ phương Tây vẫn rất bấp bênh.

Tuy nhiên, các lãnh đạo ngành lập luận rằng xuất khẩu sẽ mở rộng sản xuất, giảm chi phí và củng cố nền tảng công nghiệp quốc phòng của Ukraine.

Serhiy Goncharov, giám đốc điều hành Hiệp hội Quốc gia các ngành công nghiệp quốc phòng Ukraine (NAUDI), tổ chức đại diện cho khoảng 100 công ty, cho biết: “Xuất khẩu một phần sản lượng quân sự sẽ không gây hại cho việc phòng thủ của Ukraine mà ngược lại, nó sẽ làm tăng tiềm năng phòng thủ của Ukraine".

Các công ty Ukraine nói rằng họ có thể sản xuất nhiều vũ khí hơn gấp nhiều lần so với khả năng mua sắm của chính phủ. Ông Goncharov cho biết năng lực sản xuất lớn hơn ngân sách quốc phòng của Ukraine hơn 3 lần, nhưng không thể khai thác hết. Ông nói các giới hạn đang làm tăng chi phí và cản trở nghiên cứu.

Một số công ty cho biết họ có nhu cầu lớn từ nước ngoài và sẵn sàng xuất khẩu ngay lập tức nếu được gỡ bỏ hạn chế. Một số công ty đã quảng bá sản phẩm ở nước ngoài, sẵn sàng cho ngày có thể bán ra. Theo họ, xuất khẩu sẽ thúc đẩy tổng sản lượng, giúp Ukraine củng cố tiềm lực nền công nghiệp quốc phòng.

Trong sản xuất, quy mô càng lớn và hiệu quả thì chi phí trên mỗi đơn vị càng thấp. Ông Goncharov lập luận rằng với nhiều nguồn tiền hơn, các nhà sản xuất có thể chế tạo nhiều hơn, vừa cho Ukraine vừa cho khách hàng khác, đồng thời Ukraine có thể mua vũ khí với giá rẻ hơn.

Các nhà máy hoạt động hết công suất sẽ tạo ra đơn vị sản phẩm rẻ hơn, trong khi dây chuyền bị bỏ không sẽ đẩy chi phí lên cao.

Ngành quốc phòng mở rộng trong nước cũng cho phép các công ty đầu tư nhiều hơn vào nghiên cứu và thử nghiệm công nghệ tác chiến mới. Ngoài ra, họ cũng sẽ đóng nhiều thuế hơn, mang lại lợi ích thêm cho Ukraine.

Chưa rõ chính xác mức độ nhu cầu quốc tế đối với vũ khí Ukraine, nhưng theo các chuyên gia, sự quan tâm là có.

Kinh nghiệm chiến trường của Ukraine mang lại lợi thế cho các nhà sản xuất so với một số công ty phương Tây. Ngành quốc phòng Ukraine đang chế tạo UAV, hệ thống tác chiến điện tử và các linh kiện được thử nghiệm ngay trên tiền tuyến, nhận phản hồi thường xuyên từ binh sĩ.

Trong khi các thủ tục phức tạp đã cản trở xuất khẩu quốc tế, Ukraine đang xem xét những gì có thể thực hiện. Năm ngoái, Tổng thống Volodymyr Zelensky đã yêu cầu Bộ Quốc phòng soạn thảo đề xuất cho phép xuất khẩu sang các quốc gia đối tác chủ chốt.

Ukraine cũng đã tiến hành các bước hướng tới đồng sản xuất vũ khí ở các nước khác để các nước này có một phần quyền tiếp cận sản phẩm.

Một ủy ban quốc hội, cùng Bộ Quốc phòng và các cơ quan khác, cũng đang xây dựng tiêu chí cho phép một số sản phẩm quốc phòng do Ukraine chế tạo được xuất khẩu.

Ông Goncharov cho biết tổ chức của ông “lạc quan hơn” rằng “vấn đề này sẽ được giải quyết”.

Có nhiều yếu tố cần cân nhắc khi nói đến khả năng xuất khẩu. NAUDI, tổ chức của ông Goncharov, ủng hộ việc xuất khẩu có kiểm soát chặt chẽ các thiết bị chất lượng cao, đã được thử nghiệm để không làm tổn hại đến danh tiếng của Ukraine, hoặc để lọt công nghệ trọng yếu vào tay đối thủ.

Ngoài ra, ông Goncharov cũng nhấn mạnh các nhà sản xuất Ukraine cần ưu tiên đầu tiên là đáp ứng nhu cầu quân sự trong nước trước các hợp đồng xuất khẩu.