Tước danh hiệu đại kiện tướng với kỳ thủ Shevchenko vì gian lận điện thoại trong toilet

Liên đoàn Cờ vua thế giới (FIDE) vừa đưa ra phán quyết cuối cùng về vụ gian lận của kỳ thủ Kirill Shevchenko, đặt dấu chấm hết cho một trong những bê bối lớn nhất làng cờ vua gần đây.

Theo quyết định của FIDE ngày 29-8, Shevchenko chính thức bị tước danh hiệu đại kiện tướng và cấm thi đấu 3 năm.

Vụ việc xảy ra vào tháng 10-2024, khi Shevchenko tham gia giải cờ vua đồng đội Tây Ban Nha. Trong một ván đấu, anh bị trọng tài bắt quả tang có điện thoại trong nhà vệ sinh.

Bằng chứng càng trở nên rõ ràng khi một mảnh giấy ghi chú với dòng chữ "đừng chạm vào điện thoại này" được tìm thấy cùng thiết bị. Một nhân viên dọn dẹp cũng xác nhận đã thấy một chiếc điện thoại khác ở đúng vị trí đó một ngày trước.

Trước bằng chứng không thể chối cãi, Shevchenko đã phải thừa nhận trong thư gửi Ủy ban Fair Play của FIDE rằng anh đã dùng điện thoại để truy cập ứng dụng Lichess, một công cụ phân tích cờ vua có trình độ vượt xa con người.

Ngay lập tức Shevchenko bị loại khỏi giải và xử thua toàn bộ các ván đấu. FIDE ban đầu đình chỉ kỳ thủ này và đưa ra án cấm thi đấu hai năm, cộng thêm một năm án treo. Tuy nhiên, mức phạt này chưa đề cập đến việc tước danh hiệu Đại kiện tướng.

Không chấp nhận án phạt, Shevchenko đã kháng cáo và cho rằng hình phạt quá nặng. Anh chỉ mới "cố gắng gian lận" chứ chưa hoàn thành hành vi. Thậm chí anh còn yêu cầu FIDE chi trả hơn 12.500 USD phí luật sư.

Ở chiều ngược lại, Ủy ban Fair Play cũng kháng cáo khẳng định mức phạt ban đầu chưa đủ sức răn đe và yêu cầu tước danh hiệu Đại kiện tướng để làm gương.

Ngày 29-8, Ban phúc thẩm FIDE bác bỏ toàn bộ kháng cáo của Shevchenko và chấp nhận kiến nghị của Ủy ban Fair Play. Quyết định cuối cùng nêu rõ: Kỳ thủ gốc Ukraine này bị cấm thi đấu 3 năm, trong đó có 1 năm án treo. Tiếp đến Shevchenko bị tước vĩnh viễn danh hiệu Đại kiện tướng.

Quyết định đã được đưa ra khi hội đồng phúc thẩm cho rằng việc phân biệt giữa "gian lận" và "cố gắng gian lận" là vô căn cứ. Đặc biệt khi kỳ thủ đã thừa nhận sử dụng thiết bị trong khi thi đấu.

Trước đó FIDE đã tước danh hiệu đại kiện tướng của Gaioz Nigalidze (2015) và Igors Rausis (2019) và khẳng định mức phạt dành cho Shevchenko là hoàn toàn phù hợp. Shevchenko trở thành kỳ thủ thứ tư trong lịch sử bị tước danh hiệu cao quý này, sau Ion Crisan (Romania), Nigalidze (Georgia) và Rausis (Latvia).

Phó chủ tịch ban điều hành FIDE, bà Dana Reizniece nhấn mạnh: "Chúng tôi coi trọng những vụ gian lận ở cấp độ cao nhất. Tinh thần fair play là điều không thể thỏa hiệp, bởi đó là uy tín và tương lai của cờ vua".

Án phạt này gần như đã đặt dấu chấm hết cho sự nghiệp của Shevchenko, một tài năng trẻ từng được đánh giá rất cao. Mất danh hiệu và bị cấm thi đấu dài hạn, anh sẽ khó lòng lấy lại được uy tín và cơ hội cạnh tranh ở đỉnh cao. 

Sau 3 năm, nếu muốn lấy lại danh hiệu, anh sẽ phải thi đấu từ đầu và tích lũy lại hệ số Elo đã bị tước.