Từ Phú Yên đến Rouen và niềm tự hào về đất nước

Ở tuổi 36, Nguyễn Nhật Nguyên (Arthur Nguyen), chàng trai từ TP.Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên (nay là P.Phú Yên, tỉnh Đắk Lắk), trở thành người Việt Nam đầu tiên vượt qua kỳ thi tuyển chọn gắt gao bậc nhất để trở thành giáo sư cấp nhà nước của Pháp trong lĩnh vực khoa học quản lý.

Phía sau hào quang ấy là một hành trình dài, đẫm mồ hôi tri thức, ý chí sắt đá và hơn hết, là một tình yêu bền bỉ dành cho quê hương Việt Nam.

"Tôi là người Việt Nam"

GS Nguyễn Nhật Nguyên hiện công tác tại Viện Kinh doanh Rouen, trực thuộc ĐH đa ngành Rouen Normandy (Pháp). Hành trình học thuật của vị GS trẻ tuổi là chuỗi những nỗ lực vượt thoát khỏi hoàn cảnh để vươn đến đỉnh cao. Tốt nghiệp loại giỏi tại ĐH Kinh tế TP.HCM, bài luận tốt nghiệp của anh đạt điểm cao nhất khóa, giúp anh giành được học bổng thạc sĩ danh giá của Tổ chức ĐH Pháp ngữ (AUF). Từ đó, chàng trai trẻ bước ra thế giới với hành trang duy nhất: đam mê nghiên cứu và khát vọng đưa hình ảnh Việt Nam vào những thảo luận học thuật toàn cầu.

Anh tốt nghiệp tiến sĩ khi mới 27 tuổi tại Đại học Lille 2 (Pháp), rồi lần lượt trở thành giảng viên, nghiên cứu sinh sau tiến sĩ, phó giáo sư tại nhiều trường đại học lớn như Lille, Lyon 3, và mới đây là Rouen Normandy. Trong suốt hành trình ấy, Nguyễn Nhật Nguyên chưa bao giờ quên mình là người Việt Nam. Các công trình nghiên cứu của anh luôn đặt Việt Nam như một điểm hội tụ giữa toàn cầu hóa và bản sắc văn hóa dân tộc.

Khi bước chân vào kỳ thi tuyển chức danh giáo sư cấp nhà nước Pháp, nơi mà mỗi năm chỉ có vài người được chọn trong hàng trăm ứng viên, phần lớn là người bản xứ, Nguyễn Nhật Nguyên không kỳ vọng nhiều.

"Đây là cuộc thi dành cho người Pháp, đòi hỏi vừa kiến thức sâu rộng, vừa giỏi ngôn ngữ, lại cần năng lực mô phạm xuất sắc", anh nói. Vậy mà, chính trong hành trình chông gai ấy, một người con đất Việt đã khẳng định vị thế của mình.

Khoảnh khắc tên anh được xướng lên trong Hội đồng Giáo sư nhà nước, cảm xúc vỡ òa, xúc động và trên hết là niềm tự hào. Anh chia sẻ: "Tôi cảm thấy vinh dự không phải vì mình là giáo sư, mà vì mình là người Việt Nam. Tôi mong rằng câu chuyện của mình có thể là động lực cho những bạn trẻ Việt đang học tập, nghiên cứu ở khắp nơi trên thế giới tin vào khả năng và trí tuệ của chính mình. Chúng ta hoàn toàn có thể chinh phục những đỉnh cao, không chỉ trong khoa học tự nhiên mà cả trong khoa học xã hội".

Khoa học và thực tiễn - nơi tình yêu đất nước được hình hài hóa

Điều đáng ngưỡng mộ là những đề tài nghiên cứu của GS Nguyên đều thấm đẫm chiều sâu xã hội và hơi thở của quê hương. Trong đó, nổi bật là hai trục nghiên cứu chính. Thứ nhất là chiến lược xây dựng thương hiệu quốc gia trong thời kỳ phi toàn cầu hóa. Ở đề tài này, anh đào sâu vào vai trò của chính phủ, doanh nghiệp và người dân trong việc định hình hình ảnh quốc gia, một nhiệm vụ không chỉ để phát triển kinh tế, mà còn để nâng cao quyền lực mềm của đất nước trên trường quốc tế. Đối với anh, Việt Nam có đầy đủ tiềm năng để trở thành một thương hiệu mạnh - một quốc gia không chỉ sản xuất mà còn lan tỏa giá trị văn hóa, trí tuệ và bản sắc.

Bên cạnh đó anh nghiên cứu về chiến lược kiến tạo thị trường. Anh nghiên cứu các thị trường mới như K-pop tại Việt Nam hay hệ thống hợp tác xã nông nghiệp tại Pháp, qua đó cho thấy sự tương tác giữa văn hóa tiêu dùng, chính sách công và nhu cầu xã hội. Nghiên cứu nổi bật của anh về chiến lược xuất khẩu văn hóa Hàn Quốc tại Việt Nam đã được Hiệp hội Pháp ngữ về kinh doanh quốc tế vinh danh là công trình xuất sắc.

Với GS Nguyên, khoa học không chỉ là những con chữ khô khan. Anh tin vào sức mạnh kết nối giữa học thuật và đời sống, nơi tri thức phải đến được với công chúng. Anh viết báo, thuyết trình, phổ biến nghiên cứu bằng cả tiếng Pháp, tiếng Anh và tiếng Việt. Với tinh thần học hỏi không ngừng và sự gắn bó sâu sắc với quê hương, anh đã và đang mang những giá trị của văn hóa Việt Nam ra thế giới, đồng thời góp phần thúc đẩy sự phát triển của thị trường trong nước.

Mang tri thức về quê hương - khát vọng không biên giới

Dù đã khẳng định tên tuổi tại Pháp, GS Nguyên vẫn đau đáu một nguyện vọng: kết nối và phụng sự quê hương. Anh không chỉ giảng dạy ở các đại học hàng đầu của Pháp mà còn tham gia giảng dạy, trao đổi học thuật tại các trường ở Việt Nam như Trường ĐH Ngoại thương, ĐH Kinh tế quốc dân, Học viện Ngoại giao… bằng hình thức hoàn toàn tình nguyện.

Trong tương lai gần, anh ấp ủ kế hoạch xây dựng các chương trình đào tạo tiến sĩ ngành khoa học quản lý liên kết giữa Pháp và Việt Nam. Anh cũng mong muốn hình thành một cộng đồng học thuật về phương pháp định tính trong nghiên cứu quản lý - thứ vẫn còn thiếu ở Việt Nam dù rất cần thiết để lý giải các vấn đề xã hội một cách sâu sắc. "Tôi muốn góp phần tạo ra một sân chơi học thuật mà ở đó, các nhà nghiên cứu Việt Nam có thể cùng nhau phát triển, hỗ trợ, và nói lên tiếng nói của người dân thông qua khoa học", anh chia sẻ.

Năm 2023, anh tháp tùng đoàn đại biểu thành phố Le Havre sang khảo sát cơ hội hợp tác với Phú Yên, như một sự trở về, một vòng tròn khép kín giữa tri thức và quê hương.

GS Nguyễn Nhật Nguyên cũng không ngừng nỗ lực để lan tỏa tri thức và hỗ trợ thế hệ trẻ Việt Nam. Anh đã tạo điều kiện cho nhiều sinh viên Việt tiếp cận các chương trình học tập chất lượng cao tại Pháp với mức học phí phải chăng. Bên cạnh đó, anh tham gia xét duyệt học bổng Eiffel, một trong những học bổng danh giá nhất của Pháp, giúp mở ra cơ hội cho những tài năng trẻ Việt đến với môi trường học thuật quốc tế.

Tháng 7 năm nay, anh về nước tham gia Diễn đàn Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu lần thứ 6 với mong muốn mang những nghiên cứu và sáng kiến của mình đóng góp cho sự phát triển của quê hương. Trở về trong dịp cả nước chuẩn bị kỷ niệm 80 năm Quốc khánh, GS Nguyễn Nhật Nguyên bày tỏ vô cùng tự hào về đất nước. Với sự chuyển mình trong thời gian gần đây, anh kỳ vọng Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành một quốc gia phát triển đúng nghĩa và dù làm việc ở đâu, anh vẫn đi trên con đường phụng sự Tổ quốc.