Một buổi sáng thức dậy, bạn mở ứng dụng ngân hàng để thanh toán hóa đơn và nhận được thông báo "Giao dịch bị từ chối" hoặc "Tài khoản đã bị khóa". Nguyên nhân nằm ở các lý do dưới đây.
Trong hoạt động ngân hàng, có hai hình thức chính mà người dùng thường gọi chung là "khóa tài khoản".
Thứ nhất là Tạm khóa (Tạm dừng giao dịch), đây thường là biện pháp tạm thời, chỉ chặn chiều chi tiền ra (ghi Nợ) nhưng vẫn có thể nhận tiền vào (ghi Có).
Hình thức thứ hai nghiêm trọng hơn là Phong tỏa, nghĩa là tài khoản bị "đóng băng" hoàn toàn, không thể thực hiện bất kỳ giao dịch nào (cả chi ra lẫn nhận vào) trong phạm vi số tiền bị phong tỏa.
Dưới đây là những lý do phổ biến nhất khiến tài khoản của bạn rơi vào một trong hai tình trạng này.
1. Lỗi từ người dùng và quy định bảo mật cơ bản
Đây là nhóm nguyên nhân phổ biến và "nhẹ nhàng" nhất. Đôi khi, chính bạn là người chủ động yêu cầu ngân hàng tạm khóa tài khoản khi không may làm mất thẻ ATM, mất điện thoại hoặc nghi ngờ bị lộ mật khẩu E-banking.
Bên cạnh đó, hệ thống bảo mật của ngân hàng cũng sẽ tự động kích hoạt tạm khóa nếu phát hiện rủi ro. Trường hợp thường gặp nhất là bạn nhập sai mật khẩu (mã PIN thẻ, mật khẩu ứng dụng) quá số lần cho phép, thường là từ 3 đến 5 lần. Ngoài ra, một số tài khoản không phát sinh bất kỳ giao dịch nào trong thời gian dài (từ 6 tháng đến 1 năm, tùy ngân hàng) cũng có thể bị đưa vào trạng thái tạm khóa để quản lý rủi ro.
2. Chưa cập nhật thông tin: Lý do phổ biến nhất hiện nay
Đây chính là lý do khiến nhiều người dùng bỗng dưng bị khóa hoặc hạn chế giao dịch online trong thời gian gần đây. Theo quy định của Ngân hàng Nhà nước, các ngân hàng phải định kỳ rà soát và cập nhật thông tin khách hàng (KYC). Nếu bạn nhận được thông báo yêu cầu cập nhật Căn cước công dân (CCCD) gắn chip nhưng phớt lờ, ngân hàng có quyền tạm khóa dịch vụ cho đến khi bạn hoàn tất.
Quan trọng hơn, theo Quyết định 2345/QĐ-NHNN, các giao dịch chuyển tiền trực tuyến có giá trị lớn (thường là trên 10 triệu đồng/lần hoặc lũy kế 20 triệu đồng/ngày) bắt buộc phải được xác thực bằng sinh trắc học (khuôn mặt hoặc vân tay). Nếu bạn chưa đăng ký dữ liệu sinh trắc học tại quầy hoặc qua ứng dụng, tài khoản của bạn có thể bị hạn chế/khóa các giao dịch vượt hạn mức này.
3. Khi ngân hàng phát hiện giao dịch đáng ngờ
Các ngân hàng hiện nay đều có hệ thống giám sát tự động để phát hiện các dấu hiệu bất thường. Nếu tài khoản của bạn đột nhiên nhận hoặc chuyển đi các khoản tiền không phù hợp với lịch sử giao dịch (ví dụ: nhận số tiền quá lớn vào ban đêm), hệ thống có thể tạm khóa tài khoản để xác minh.
Trường hợp khác là khi ngân hàng phát hiện có nhầm lẫn, sai sót trong quá trình luân chuyển tiền tệ (ví dụ: một người khác chuyển nhầm tiền vào tài khoản của bạn), họ sẽ tạm khóa để xử lý tra soát. Các giao dịch có dấu hiệu lừa đảo, cờ bạc, hoặc liên quan đến rửa tiền cũng sẽ bị "đóng băng" ngay lập tức để ngăn chặn.
4. Vi phạm nghĩa vụ thanh toán và nợ xấu
Nếu bạn có các nghĩa vụ tài chính chưa hoàn thành, ngân hàng có quyền áp dụng các biện pháp mạnh. Lý do phổ biến là nợ thẻ tín dụng quá hạn nhiều ngày không thanh toán, hoặc các khoản vay đến hạn (nợ xấu) mà bạn không trả. Theo các điều khoản đã thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng, ngân hàng có thể trích nợ tự động hoặc tạm khóa tài khoản thanh toán của bạn để yêu cầu thực hiện nghĩa vụ trả nợ.
5. "Phong tỏa" – Cấp độ nghiêm trọng nhất theo yêu cầu pháp lý
Đây là trường hợp nặng nhất, khi ngân hàng buộc phải thực hiện theo văn bản hoặc quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Các cơ quan như Công an (Cơ quan điều tra), Viện kiểm sát, Tòa án, hoặc Cơ quan thi hành án có quyền yêu cầu ngân hàng phong tỏa tài khoản của một cá nhân hoặc tổ chức.
Việc phong tỏa này nhằm phục vụ công tác điều tra, xét xử, hoặc thi hành án liên quan đến các vụ án hình sự, dân sự, kinh tế hoặc các tranh chấp pháp lý khác. Khi nhận được yêu cầu này, ngân hàng bắt buộc phải tuân thủ.
6. Phát sinh tranh chấp giữa các chủ tài khoản chung
Một trường hợp ít gặp nhưng vẫn xảy ra là khi tài khoản có nhiều người đồng sở hữu (ví dụ: tài khoản của công ty, tài khoản đồng thừa kế). Nếu giữa các chủ sở hữu này phát sinh mâu thuẫn hoặc tranh chấp về quyền lợi và một bên gửi văn bản yêu cầu ngân hàng tạm ngưng giao dịch, ngân hàng có thể sẽ phong tỏa tài khoản cho đến khi tranh chấp được giải quyết rõ ràng.















