Từ Mỹ, Đức đến Hàn Quốc: Việc làm truyền thống đang bị bào mòn

Mỹ điều chỉnh giảm hơn 900.000 việc làm, Đức mất hàng chục nghìn nhân sự ô tô, Hàn Quốc lo AI thay thế, thị trường lao động toàn cầu lao đao

Tăng trưởng việc làm của Mỹ giảm mạnh trong tháng 8

Cục Thống kê Lao động Mỹ (BLS) vừa công bố điều chỉnh dữ liệu, cho thấy nước này đã tạo ít hơn 911.000 việc làm trong giai đoạn từ tháng 3-2024 đến tháng 3-2025 so với báo cáo ban đầu. Đây là mức điều chỉnh lớn nhất từng ghi nhận, làm dấy lên lo ngại về sức khỏe thực sự của thị trường lao động Mỹ và gây áp lực lớn lên Cục Dự trữ Liên bang (Fed) trước kỳ họp quyết định lãi suất.

Theo số liệu mới nhất, mỗi tháng kinh tế Mỹ chỉ tạo thêm ít hơn khoảng 75.000 việc làm so với ước tính, khiến tổng số việc làm thực tế thấp hơn nhiều so với mức tăng trưởng 1,8 triệu mà BLS từng công bố. Các nhà phân tích của Citigroup tính toán, cộng cả những điều chỉnh gần đây, nền kinh tế Mỹ hiện có ít hơn khoảng 1,2 triệu việc làm so với nhận định trước đó.

Các nhà kinh tế cho rằng tình trạng này một phần đến từ chính sách thuế nhập khẩu mạnh tay của Tổng thống Donald Trump và chiến dịch siết chặt nhập cư, vốn làm suy giảm lực lượng lao động. Sự yếu kém hiện nay chủ yếu đến từ phía tuyển dụng, khi số người thất nghiệp đã vượt số việc làm trống trong tháng 7 – lần đầu tiên kể từ đại dịch COVID-19.

Trong bối cảnh báo cáo tháng 8 chỉ ghi nhận thêm 22.000 việc làm – mức thấp nhất trong năm, giới quan sát dự báo Fed nhiều khả năng sẽ phải cắt giảm lãi suất 0,25 điểm phần trăm để tránh nguy cơ nền kinh tế rơi vào suy thoái sâu hơn.

Bị AI đe dọa, giới trẻ Hàn Quốc rẽ hướng

Một báo cáo mới của Cơ quan Thông tin việc làm Hàn Quốc (KEIS) cho thấy các vị trí văn phòng có nguy cơ bị AI thay thế cao hơn khoảng 5,5% so với lao động chân tay. Ngược lại, những công việc đòi hỏi tay nghề thủ công như sửa chữa, xây dựng hay cơ khí vẫn duy trì nhu cầu ổn định và ít chịu tác động từ công nghệ, tạo sức hút với giới trẻ.

Theo Cơ quan Phát triển nhân lực Hàn Quốc, năm 2023 có tới 44,4% thí sinh đăng ký thi chứng chỉ nghề quốc gia trong 14 lĩnh vực chủ chốt ở độ tuổi 20 – 39. Một số ngành như vận hành cần cẩu, kỹ thuật bốc dỡ container ghi nhận tỉ lệ ứng viên trẻ vượt quá 60%. Ngành điện và vận tải cũng có hơn một nửa thí sinh dưới 40 tuổi.

Đại diện một cơ sở đào tạo nghề cho biết: "Ít nhất 1/3 học viên mới của chúng tôi là người trẻ, trong đó có cả học sinh vừa tốt nghiệp trung học. Nếu trước đây lao động xây dựng từng bị coi là thấp kém thì nay, nhiều bạn trẻ tự tin bước vào ngành, có thu nhập cao và được xã hội nhìn nhận tích cực hơn."

Giới chuyên gia nhận định, xu hướng này phản ánh sự dịch chuyển trong nhận thức: người trẻ ưu tiên cân bằng cuộc sống – công việc, sẵn sàng chọn nghề kỹ thuật nếu mang lại thu nhập ổn định, dù vẫn cần cân nhắc rủi ro về tính bền vững lâu dài.

Trong khi đó, Liên đoàn Lao động Hàn Quốc mới đây đề xuất triển khai thí điểm tuần làm việc 4,5 ngày, coi năm 2026 sẽ là dấu mốc lịch sử khi Hàn Quốc lần đầu giảm giờ làm việc.

Bộ trưởng Lao động Hàn Quốc Kim Young Hoon nhấn mạnh việc áp dụng tuần làm việc 4,5 ngày mà không cắt giảm lương là hoàn toàn khả thi.

Ở Đức, riêng một ngành đã mất hơn 51.000 việc làm

Thị trường việc làm công nghiệp Đức đang lao đao khi báo cáo mới của EY (hãng kiểm toán Ernst & Young), dựa trên số liệu Cơ quan Thống kê Liên bang (Destatis), cho thấy ngành ô tô đã mất gần 7% nhân sự trong 12 tháng tính đến 30-6 năm ngoái, tương đương khoảng 51.500 việc làm. Đây là lĩnh vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, chiếm gần một nửa trong tổng số 114.000 việc làm bị cắt giảm trên toàn ngành công nghiệp Đức.

EY cho biết ngành ô tô đã mất tổng cộng 112.000 việc làm so với giai đoạn trước đại dịch 2019, phản ánh rõ khó khăn mà lĩnh vực trụ cột của kinh tế Đức đang đối diện. Chuyên gia Jan Brorhilker của EY nhận định, lợi nhuận sụt giảm, dư thừa công suất và nhu cầu yếu từ các thị trường xuất khẩu buộc doanh nghiệp phải cắt giảm lao động.

Doanh thu ngành ô tô trong quý II/2025 cũng giảm 1,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Volkswagen, tập đoàn hàng đầu, ghi nhận lợi nhuận lao dốc và phải hạ dự báo cả năm. Tình trạng này khiến bức tranh việc làm của Đức thêm ảm đạm, khi toàn ngành công nghiệp cũng báo lỗ doanh thu 2,1% trong cùng giai đoạn.