Tự chủ sản xuất chip để bảo đảm an ninh công nghệ Việt Nam

Tại hội thảo về vi mạch bán dẫn, chiều 22/8, ở Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại tá, TS Lê Hải Triều, Viện trưởng Kỹ thuật điện tử nghiệp vụ, Cục Công nghiệp an ninh - Bộ Công an, cho rằng việc sản xuất chip ở nước ngoài tiềm ẩn nhiều nguy cơ khó kiểm soát.

Ông dẫn chứng việc chính phủ Mỹ từng phát hiện chip hoàn toàn không có trong thiết kế sản phẩm đặt làm từ nước ngoài. Sản phẩm demo không có, nhưng khi nhập về lại xuất hiện chip lạ, không rõ nguồn gốc, dẫn tới rủi ro về việc bị xâm nhập bí mật hoặc vô hiệu hóa thiết bị. "Làm chủ công nghệ chính là để tránh những trường hợp như thế", ông Triều nhận định.

Theo ông Triều, sự phụ thuộc vào dây chuyền sản xuất chip nước ngoài khiến Việt Nam không kiểm soát được quy trình, từ đó dẫn tới những rủi ro về chi phí, chất lượng và an ninh.

Trên thực tế, chip phục vụ cho căn cước công dân cần tiến trình 40 nm, song Việt Nam chưa tự sản xuất toàn bộ. Ông cho rằng, Việt Nam nên bắt đầu với chip 65 nm - phân khúc khả thi với chi phí đầu tư khoảng 500 triệu USD, thay vì chạy theo công nghệ 14 nm hoặc mới hơn, cần vốn đầu tư hàng tỷ USD. Ông cho biết đơn vị được giao chủ trì xây dựng đề án làm chủ công nghệ vi mạch bán dẫn, và đã gửi lấy ý kiến 4 Bộ, 18 trường đại học và 3 doanh nghiệp. Việc làm chủ công nghệ là nền tảng để cho ra đời sản phẩm nội địa như máy bay không người lái (UAV), hệ thống chống UAV, vệ tinh, viễn thám.

PGS.TS Thái Truyển Đại Chấn, thành viên Hội đồng khoa học CT Group, nhận định bán dẫn ngày nay đóng vai trò như "bộ não" của thế giới hiện đại. "Nếu dầu mỏ từng là máu của nền kinh tế thế kỷ 20, chip chính là bộ não của thế kỷ 21", ông ví von, thêm rằng kiểm soát công nghệ bán dẫn không chỉ là vấn đề thương mại mà còn là vấn đề địa chính trị.

Ông phân tích, nếu không làm chủ được chip sẽ đối diện với ba rủi ro: kinh tế, khi chuỗi cung ứng toàn cầu đứt gãy; an ninh quốc phòng, khi vũ khí và thiết bị quân sự phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu có thể bị gài "cửa hậu"; và sự tụt hậu trong đổi mới công nghệ.

Ở góc độ hệ sinh thái, PGS TS Mai Anh Tuấn, Trường Đại học Công nghệ - Đại học Quốc gia Hà Nội, đánh giá ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam đang ở giai đoạn đầu, tương tự Malaysia 20-30 năm trước. Theo ông, điểm mạnh của Việt Nam là lực lượng lao động dồi dào, chi phí cạnh tranh, nhưng điểm yếu là phụ thuộc vào nhập khẩu wafer, vật liệu quang khắc và chưa có nhà máy chế tạo quy mô thương mại.

"70-80% chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu tập trung ở Đông Á và Đông Nam Á, chỉ cách Việt Nam một chuyến bay ngắn. Đây vừa là thách thức vừa là cơ hội để chúng ta tham gia sâu hơn vào hệ sinh thái", ông Tuấn nói.

Các chuyên gia đều thống nhất chip bán dẫn không chỉ là sản phẩm công nghệ, mà còn đóng vai trò đảm bảo an ninh, chủ quyền quốc gia. Tự chủ sản xuất chip bán dẫn sẽ giúp bảo đảm an ninh công nghệ, chủ động phát triển nền kinh tế.

Trọng Đạt