Từ 2026 chỉ bán xăng E10, từ 2031 bắt buộc dùng xăng E15

Trong khi người dùng vẫn đang dè dặt sử dụng xăng sinh học, doanh nghiệp loay hoay chuẩn bị và chờ cơ chế chuyển đổi, Bộ Công Thương đã đề xuất bắt buộc sử dụng xăng sinh học từ ngày 1-1-2026, thay thế hoàn toàn cho xăng khoáng.

Bộ Công Thương vừa đưa ra dự thảo thông tư quy định lộ trình áp dụng tỉ lệ phối trộn nhiên liệu sinh học với nhiên liệu truyền thống tại Việt Nam để lấy ý kiến. Theo đó, kể từ ngày 1-1-2026 toàn bộ xăng được pha chế, phối trộn, kinh doanh để sử dụng cho phương tiện cơ giới dùng động cơ xăng trên toàn quốc là xăng E10. 

Đây là lộ trình phối hợp bắt buộc, yêu cầu các đơn vị kinh doanh xăng dầu phải sử dụng ethanol 100 pha với các loại xăng khoáng để phân phối, sử dụng cho các phương tiện sử dụng xăng trên toàn quốc.

Phải chuyển đổi hoàn toàn từ đầu năm 2026

Để thực hiện theo lộ trình, Bộ Công Thương giao Cục Đổi mới sáng tạo - Chuyển đổi xanh và Khuyến công tổ chức hướng dẫn các đơn vị thực hiện trong việc phối trộn, pha chế, kinh doanh nhiên liệu sinh học, xăng sinh học theo đúng lộ trình.

Ngoài ra cơ quan này phải rà soát xây dựng và trình văn bản ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia liên quan tới sản xuất, tồn trữ, phối trộn, pha chế, vận chuyển, phân phối sản phẩm nhiên liệu sinh học, xăng sinh học E10.

Các địa phương cũng được yêu cầu có kế hoạch phát triển và ban hành các chính sách hỗ trợ phát triển nguồn nguyên liệu, hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư xây dựng các nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học, hạ tầng pha chế, phối trộn để kinh doanh hiệu quả.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Đào Duy Anh - phó cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo - Chuyển đổi xanh và Khuyến công, cho hay với lộ trình này tất cả các mặt hàng xăng được bán trên thị trường (bao gồm cả RON92, RON95, RON97) đều phải được pha trộn 10% ethanol.

Việc này nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng xăng sinh học chất lượng cao của các dòng xe trên thị trường, theo khuyến cáo của các nhà sản xuất cho việc sử dụng nhiên liệu phù hợp với động cơ. Trên thực tế, ông Duy Anh cho biết bản thân ông cũng sử dụng xăng E10 cho xe ô tô đang sử dụng "rất bình thường" và không có vấn đề gì.

Một số doanh nghiệp xăng dầu đang phân phối mặt hàng này cũng tuyên truyền, khuyến khích nhân viên sử dụng xăng sinh học. Qua khảo sát các doanh nghiệp, việc chuyển đổi kinh doanh từ xăng khoáng sang xăng sinh học cũng đã có sự chuẩn bị và sẵn sàng triển khai thực hiện ngay khi lộ trình được ban hành.

Cũng theo ông Duy Anh, trước đây chỉ có mặt hàng xăng sinh học E5RON92, chủ yếu phù hợp với các loại phương tiện đời cũ và không được ưu tiên sử dụng, được lưu hành cùng với các mặt hàng xăng khoáng. Do đó khi áp dụng tỉ lệ phối trộn E10 bắt buộc với tất cả các mặt hàng xăng trên thị trường sẽ đáp ứng mọi nhu cầu tiêu dùng xăng chất lượng cao của người dùng.

"Nhiều xe ô tô, xe máy đời cao yêu cầu có chỉ số ốc tan cao hơn nên người dùng đổ xăng RON95 là do yêu cầu động cơ. Vì vậy sau này nếu phối trộn hết nhiên liệu sinh học với xăng khoáng sẽ đáp ứng hết yêu cầu tiêu dùng như với xăng RON95 được các hãng xe khuyến cáo sử dụng cũng được phối trộn với ethanol, sẽ sử dụng được mặt hàng này" - ông Duy Anh nói.

Doanh nghiệp vẫn... loay hoay chờ quy định

Trao đổi với Tuổi Trẻ, nhiều thương nhân đầu mối và phân phối xăng dầu cho biết vẫn đang loay hoay với lộ trình này. Theo đại diện một doanh nghiệp đầu mối xăng dầu tại miền Tây, dù đã đầu tư hai hệ thống phối trộn và xin giấy phép pha chế xăng sinh học nhưng vẫn còn thiếu phòng hóa nghiệm theo quy định. 

Trong khi đó chi phí đầu tư hệ thống này lên tới 30 tỉ đồng, khoản tiền rất lớn nên sẽ ảnh hưởng chung đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp.

Do vậy doanh nghiệp này tỏ ra hoài nghi về khả năng thay thế hoàn toàn xăng khoáng bằng xăng sinh học trên thị trường áp dụng từ đầu năm sau. 

"Việc triển khai ban đầu chắc chắn sẽ gặp lúng túng, khó có thể áp dụng 100% với tất cả các mặt hàng. Đặc biệt khi người tiêu dùng sử dụng các dòng xe chất lượng cao vẫn băn khoăn, hoài nghi về hiệu quả, chất lượng sản phẩm", vị này nhận định.

Một doanh nghiệp đầu mối tại Đồng Nai cũng cho biết chưa vội đầu tư trạm phối trộn mà dự tính thuê ngoài để phục vụ việc chuyển đổi thời gian đầu. Theo vị này, ngoài chi phí đầu tư trạm phối trộn tương đối lớn, doanh nghiệp cũng lo ngại chính sách có thể không ổn định, thay đổi khi nhu cầu thị trường chưa thực sự mặn mà với mặt hàng này.

Vị này dẫn chứng thực tế kinh doanh xăng E5RON92, sản lượng tiêu thụ rất thấp do người dùng không lựa chọn nên buộc doanh nghiệp phải ngưng bán xăng sinh học. Vì thế doanh nghiệp này đề nghị vẫn duy trì một số mặt hàng xăng chất lượng cao như RON97 để đáp ứng một phần nhỏ nhu cầu tiêu dùng.

Ông Bùi Ngọc Bảo - chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam - cũng cho rằng việc thay thế hoàn toàn xăng sinh học với xăng khoáng trên thị trường đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Dù các doanh nghiệp đầu mối, phân phối xăng dầu đã có sự chuẩn bị từ đầu năm nhưng cần có quy định chính thức sớm được phê duyệt để doanh nghiệp căn cứ triển khai thực hiện hiệu quả.

"Ngoài các vấn đề như logistics, cần phải có sự chuẩn bị, sản phẩm pha chế... Phải công bố sớm lộ trình và ban hành ngay quyết định để doanh nghiệp triển khai các công tác như súc rửa bồn bể và các công việc khác. 

Cùng với quy định về lộ trình áp dụng còn phải ban hành đồng bộ các quy định khác liên quan tới tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật để thay đổi phù hợp thực tế, cập nhật đồng bộ và đầy đủ hơn..." - ông Bảo nói.