Trường Sơn kỳ thú: Mai vàng trăm tuổi, hoa ngô đồng... nở rực giữa đại ngàn

Giữa rừng già Trường Sơn, mai vàng trăm tuổi, hoa ngô đồng và hoa trẩu bung nở rực rỡ, minh chứng kho báu thiên nhiên kỳ thú và vẻ đẹp đại ngàn.

Vàng son giữa rừng già

Miền tây Quảng Trị, nơi những con suối róc rách và núi non trùng điệp, không thiếu những khu rừng, nơi được ví là "kho báu sinh học" với bao loài động thực vật phong phú. 

Nhưng trong khu rừng nguyên sinh xã Triệu Nguyên (H.Đakrông, tỉnh Quảng Trị cũ nay thuộc xã Ba Lòng, tỉnh Quảng Trị mới), một quần thể mai vàng cổ thụ quý hiếm với hơn 300 cây được phát hiện mới đây đã khiến không ít người trầm trồ. 

Nhiều cây trong số đó có đường kính thân lên đến 60 cm, tuổi đời hàng trăm năm. Những cây mai này mọc rải rác trong diện tích rộng nhiều ha, ở độ cao hơn 300 m so với mực nước biển.

Mai vàng nơi đây thuộc giống đọt xanh, hoa 5 cánh, sắc vàng tươi rực rỡ nhưng dịu dàng. Thân cây phủ rêu phong, có dáng uốn lượn như rồng bay, hoặc vươn thẳng hiên ngang giữa rừng sâu. Có cây có gốc lớn bằng vòng tay người ôm, cành lá vươn mình đón nắng như những cánh tay đón mùa xuân.

Ông Trương Quang Trung, Giám đốc Ban quản lý rừng đặc dụng tỉnh Quảng Trị, cho biết đã vô cùng bất ngờ khi phát hiện khu rừng mai cổ này. 

"Đây là nguồn gen quý hiếm, có giá trị sinh học và cả giá trị văn hóa, cần được bảo vệ nghiêm ngặt", ông nói. 

Hiện nay, đơn vị quản lý đang tăng cường lực lượng kiểm tra, bảo vệ và giữ nguyên hiện trạng khu rừng. "Sau khi có điều kiện, chúng tôi sẽ khảo sát chi tiết, đo đếm từng cây và lập hồ sơ khoa học để bảo tồn và phát triển bền vững", ông Trung nói thêm.

Theo giới nghiên cứu văn hóa, câu "Non Mai, Sông Hãn" ý nói núi Mai Lĩnh và sông Thạch Hãn là long mạch chủ của toàn vùng Quảng Trị, là biểu trưng cho đất nước, giang sơn, địa linh, khí thiêng, văn hóa của vùng đất Quảng Trị. Cho nên, việc tồn tại rừng mai cổ nằm giữa non Mai bên hữu ngạn thượng nguồn sông Thạch Hãn càng làm cho danh thắng thêm độc đáo, hiếm nơi có được.

"Vương giả chi hoa" trên núi đá

Cây ngô đồng, "vương giả chi hoa", một trong 9 loài cây hoa được vua Minh Mạng cho khắc vào Cửu đỉnh tượng trưng vương quyền đặt trước Thế miếu. 

Có tích kể rằng, xưa kia chim phượng hoàng quý phái thường đậu trên cây ngô đồng bên trong hoàng cung triều Nguyễn. Loài cây này cũng được trồng nhiều bên trong kinh thành, gắn liền với bóng của những cung điện, đền đài cổ kính của xứ Huế.

Tuy nhiên, trên những dãy núi đá vôi chạy dọc theo đường Hồ Chí Minh nhánh tây đoạn qua xã Tà Long (H.Đakrông, Quảng Trị cũ, nay thuộc xã Đakrông, tỉnh Quảng Trị mới), vào mùa xuân, vẫn có từng chùm hoa ngô đồng bung nở đỏ hồng rực rỡ giữa núi trời xanh thẳm. 

Cây ngô đồng (Firmiana sp.), còn gọi là tơ đồng, trôm đơn, là loài cây gắn liền với truyền thuyết vua chúa. Cây có dáng cao lớn, thân thẳng, lá to hình chân vịt, khi nở hoa thì lá rụng gần hết để lại những chùm hoa đỏ cam, rực lên giữa nền đá vôi xám bạc.

Một cán bộ Ban Quản lý rừng đặc dụng Quảng Trị nói với tôi rằng: "Cây ngô đồng sống chủ yếu trên địa hình đá vôi khắc nghiệt. Việc nó sinh trưởng và ra hoa đẹp đến thế là một điều kỳ diệu. Đây là loài cây có giá trị bảo tồn cao".

Ngoài khu vực 2 xã Đakrông, Tà Long, vùng rừng núi thuộc các xã Hướng Việt, Hướng Lập, Hướng Sơn (H.Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị cũ, nay thuộc xã Hướng Phùng và Hướng Lập, tỉnh Quảng Trị mới) cũng có quần thể khoảng 50 cây ngô đồng cổ thụ với đường kính 20 - 60 cm đang bung nở hoa. Nhiều cây non đang mọc lên rải rác trên các mỏm đá.

Ngô đồng không chỉ có hoa đẹp mà dáng cây cũng uy nghi, thanh thoát. Mùa hoa đến, từng chùm đỏ rực như đốm lửa giữa trời xanh, làm bừng sáng cả dãy núi. Khi bay flycam trên những cây ngô đồng cổ thụ, mới nhận rõ hơn màu hoa phớt hồng kia đang nổi bật và quý phái với phần còn lại của cả khu rừng.

Dắc trắng tinh khôi giữa bản làng heo hút

Dọc các tuyến đường đèo dốc ở miền núi Hướng Hóa, nơi sương mù giăng lối và khí hậu mát lạnh quanh năm, hoa trẩu đang vào mùa nở rộ.

Trẩu là loài cây thân gỗ cao khoảng 15 - 20 m, tán lá rộng, hoa nở trắng xóa vào cuối xuân đầu hạ. Mỗi chùm hoa như những đám mây nhỏ phủ lên nền xanh của núi rừng. Lá trẩu xanh bóng, rụng theo mùa để nhường chỗ cho hoa, tạo nên khung cảnh đầy thơ mộng và thanh tịnh.

Cô giáo Hồ Thị Lành ở Trường tiểu học Hướng Lập chia sẻ rằng, mỗi năm, khi hoa trẩu nở là lúc trẻ con và cả người lớn đều háo hức. "Hoa rơi trắng sân trường, ai cũng nhặt vài bông ép vào vở như giữ lấy một mùa đẹp nhất của núi rừng", cô Lành nói.

Vẻ đẹp của hoa trẩu không ồn ào mà nhẹ nhàng, sâu lắng. Những cánh hoa trắng nhỏ li ti, nhẹ như bông, khẽ bay theo gió rồi đáp xuống như tuyết phủ, khiến những cung đường rừng trở nên như bước ra từ một bức tranh cổ tích. 

Giữa núi rừng bạt ngàn sắc xanh, hoa trẩu tinh khôi cứ thế dịu dàng quyến rũ. Khi ánh nắng ban mai xuyên qua, những bông hoa trắng như được dát thêm một lớp sương mỏng, lấp lánh như những viên ngọc nhỏ.

Giữa những cánh rừng nguyên sinh thâm u, trên những triền cao nguyên đá xám hun hút gió, hay giữa những bản làng heo hút dấu chân người, vẫn có những cây mai vàng, ngô đồng, trẩu... cổ thụ đứng đó, lặng lẽ mà kiêu hãnh, bền bỉ. 

Mỗi mùa hoa đến, chúng lại âm thầm bung nở. Không phải ai cũng có duyên được nhìn thấy và chạm vào thân cây chai sần, nghe tiếng thì thầm của gió qua từng tán lá. 

Chúng như những chứng nhân thầm lặng của đất trời miền tây Quảng Trị…