Trung tâm tài chính của Trung Quốc đang chìm nhanh do một điều chưa từng có trong 4.000 năm qua

Nước biển dâng nhanh với tốc độ chưa từng được ghi nhận trong 4.000 năm qua kết hợp với tình trạng sụt lún đang đe dọa nhấn chìm Thượng Hải, trung tâm tài chính của Trung Quốc.

Trong một nghiên cứu mới, các nhà khoa học cảnh báo Trung Quốc đang phải đối mặt với mối đe dọa kép từ nước biển dâng cao và sụt lún. Thực tế, Thượng Hải nói riêng và nhiều thành phố lớn và quan trọng về mặt kinh tế khác của Trung Quốc vốn nằm ở những vùng đồng bằng dễ chịu ảnh hưởng do triều cường. Nhóm nghiên cứu cho rằng những vùng đất bằng phẳng nằm gần biển này rất phù hợp để phát triển đô thị nhưng lại cực kỳ dễ ngập lụt.

Thượng Hải, Thâm Quyến và Hồng Kông nằm trong số những thành phố trọng điểm ở các vùng đồng bằng, vốn dễ chìm do được xây dựng trên nền trầm tích dày và mềm.

“Rất có khả năng, tốc độ nước biển dâng trung bình toàn cầu kể từ năm 1900 đến nay đã vượt qua mọi thế kỷ khác trong suốt 4.000 năm qua. Tốc độ dâng trung bình là 1,5mm mỗi năm”, nhóm các nhà nghiên cứu Anh, Trung Quốc và Mỹ cho biết trong bài báo được đăng tải trên Tạp chí Nature hôm 16/10.

“Phân tích của chúng tôi chỉ ra rằng ít nhất 94% tình trạng sụt lún nhanh chóng của đô thị hiện đại là do các hoạt động của con người, với tốc độ sụt lún cục bộ thường vượt quá tốc độ dâng của mực bước biển trung bình trên toàn cầu”, các nhà khoa học cho biết. Hoạt động của con người, chủ yếu là khai thác nước ngầm, có thể khiến bề mặt trái đất lún nhanh hơn nhiều so với bình thường.

Thượng Hải lần đầu phát hiện tình trạng sụt lún đất vào năm 1921. Vào những năm 1960, thời điểm khai thác nước ngầm đạt đỉnh với 200 triệu tấn/năm, mức sụt lún đất hàng năm ở đây là 105 mm.

Biến đổi khí hậu đang khiến các đại dương hấp thụ nhiệt và giãn nở trong điều kiện trái đất nóng lên. Trong khi đó, băng tan ở Greenland và Nam Cực cũng góp thêm nước vào các đại dương.

Để đánh giá tác động của nước biển dâng với các đồng bằng châu thổ của Trung Quốc, nhóm nghiên cứu đã phân tích các hồ sơ địa chất, dữ liệu sụt lún và tác động từ các hoạt động của con người ở các khu vực ven biển, đặc biệt là trong khu vực Đồng bằng sông Dương Tử và Đồng bằng sông Châu Giang.

Sử dụng dữ liệu về các rạn san hô và rừng ngập mặn cổ đại, vốn là kho lưu trữ tự nhiên về mực nước biển trong lịch sử, nhóm nghiên cứu đã tái tạo lại những thay đổi của mực nước biển trong 11.700 năm qua.

Theo nghiên cứu, Thượng Hải đã chìm hơn 1m chỉ trong thế kỷ qua do khai thác nước ngầm quá mức. Tốc độ này nhanh hơn gấp bội so với tốc độ nước biển dâng trên toàn cầu ở thời điểm hiện tại. Tổng hòa lại tất cả, chỉ cần nước biển dâng thêm vài cm là có thể làm tăng đáng kể nguy cơ lũ lụt ở Thượng Hải nói riêng, các vùng đồng bằng châu thổ khác của Trung Quốc nói chung.

Những hậu quả được đánh giá là rất nghiêm trọng. Ngoài là nơi sinh sống của hàng chục triệu người, các vùng này còn đóng vai trò quan trọng như là các trung tâm sản xuất toàn cầu. Nếu xảy ra vấn đề, chuỗi cung ứng toàn cầu sẽ bị tổn thương, nghiên cứu cho biết thêm.

Trung Quốc cũng phải đối mặt với những thiệt hại kinh tế, trung bình lên tới 1,5 tỷ USD/năm do sụt lún. Riêng Thượng Hải đã chịu tổn thất lên tới 3 tỷ USD trong giai đoạn từ 2001 đến 2020.

Tham khảo: SCMP