Trung Quốc công bố kế hoạch khí hậu: Bước tiến mới nhưng 'chưa đủ mạnh'

Dù cam kết cắt giảm phát thải và tăng mạnh năng lượng tái tạo, Bắc Kinh vẫn đối mặt với nhiều ý kiến cho rằng kế hoạch hiện tại còn quá thận trọng.

Vai trò lớn hơn

Theo Hãng tin Reuters, ngày 24-9 tại Hội nghị thượng đỉnh khí hậu cấp cao do Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres chủ trì, Trung Quốc công bố loạt kế hoạch khí hậu mới.

Là quốc gia phát thải khí nhà kính lớn nhất thế giới, Trung Quốc cam kết giảm 7-10% lượng khí thải so với mức đỉnh vào năm 2035.

Chủ tịch Tập Cận Bình nhấn mạnh Trung Quốc sẽ tăng công suất điện gió và mặt trời gấp 6 lần so với năm 2020, hướng tới tỉ trọng năng lượng phi hóa thạch vượt 30% trong tổng tiêu thụ trong thập kỷ tới.

Trái ngược với Tổng thống Trump - người chỉ một ngày trước bác bỏ biến đổi khí hậu tại phiên họp Đại hội đồng Liên hợp quốc - Chủ tịch Tập Cận Bình khẳng định: "Chuyển đổi xanh và phát triển ít carbon là xu thế tất yếu của thời đại".

Bình luận về sự vắng mặt của Mỹ trong nỗ lực toàn cầu, ông Li Shuo, Giám đốc Trung tâm Khí hậu Trung Quốc thuộc Asia Society, cho rằng đây có thể trở thành chất xúc tác, thúc đẩy Bắc Kinh đảm nhận vai trò dẫn dắt lớn hơn trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.

"Cam kết chưa đủ mạnh"

Theo báo Guardian, ngay sau khi Trung Quốc công bố kế hoạch khí hậu mới, nhiều ý kiến trái chiều cho rằng các cam kết này vẫn "quá khiêm tốn" để ngăn chặn thảm họa khí hậu toàn cầu.

Giới quan sát từng kỳ vọng Bắc Kinh sẽ tận dụng việc Mỹ rút lui khỏi vai trò lãnh đạo khí hậu để vươn lên dẫn dắt bằng cam kết mạnh mẽ hơn, như cắt giảm ít nhất 30% phát thải vào năm 2035, phù hợp lộ trình trung hòa carbon năm 2060.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia nhận định kế hoạch vừa công bố chỉ là bước đi thận trọng, thiếu đột phá. Ông Li Shuo phân tích: "Đây là bước đi dè dặt, phản ánh truyền thống chính trị của Trung Quốc - luôn ưu tiên ổn định và tính toán dài hạn".

Phó giám đốc Trung tâm tư vấn chính sách khí hậu E3G Kaysie Brown cũng đánh giá mục tiêu 2035 của Trung Quốc "quá yếu", chưa đáp ứng tiến trình cần thiết để loại bỏ carbon khỏi nền kinh tế.

Bà Kaysie Brown cảnh báo: "Nếu Bắc Kinh không hành động quyết liệt hơn trong ngắn hạn, họ sẽ tụt lại phía sau, làm suy yếu vai trò lãnh đạo toàn cầu và gửi tín hiệu không rõ ràng tới thị trường quốc tế".

Một trở ngại lớn trong quá trình chuyển đổi năng lượng của Trung Quốc là sự phụ thuộc vào điện than, nguồn phát thải CO₂ lớn nhất thế giới. Dù đã cam kết "giảm dần" từ năm 2021, nhiều nhà máy nhiệt điện mới vẫn tiếp tục được xây dựng.

Ông Paul Bledsoe, cựu cố vấn khí hậu Nhà Trắng dưới thời Tổng thống Bill Clinton, nói với Guardian: "Cam kết mới cho thấy kinh tế năng lượng sạch của Trung Quốc đã phát huy tác dụng trong việc cắt giảm phát thải. Tuy nhiên, tốc độ hiện nay chưa đủ. Với tiềm lực hiện có, Trung Quốc hoàn toàn có thể đạt mục tiêu trước năm 2030, đặc biệt bằng cách đẩy nhanh đóng cửa các mỏ than lạc hậu - thủ phạm chính gây phát thải CO₂ và methane".