Trung Quốc có thể cấm tay nắm cửa thò thụt trên ôtô

Động thái này, nếu được thực hiện, sẽ đánh dấu một sự thay đổi trong thiết kế ôtô, đặc biệt là đối với các loại xe năng lượng mới (NEV) đã áp dụng rộng rãi tính năng này.

Theo một chuyên gia nghiên cứu và phát triển từ một nhà sản xuất ôtô, các cuộc thảo luận đang được tiến hành về các quy định mới, trong đó cấm tay nắm cửa có thể thu vào hoàn toàn, tức cùng bề mặt với thân xe. Tay nắm cửa truyền thống vẫn được phép, nhưng phải có khả năng dự phòng cơ học để đảm bảo hoạt động đáng tin cậy.

Các nguồn tin cho biết dự thảo về các tiêu chuẩn bắt buộc về tay nắm cửa dự kiến được hoàn thiện trong tháng này. Đề xuất cấm tay nắm cửa có thể thu vào hoàn toàn có thời gian chuyển tiếp một năm. Việc thực thi dự kiến bắt đầu vào tháng 7/2027, nghĩa là các xe mới được bán tại Trung Quốc sau ngày này sẽ không còn sử dụng các thiết kế này. Các cuộc thảo luận cũng bao gồm cơ chế mở khóa tự động trong các điều kiện không chuẩn, chẳng hạn tình huống tai nạn.

Tin tức này tạo nên làn sóng phản ứng dữ dội trong ngành, và mặc dù lệnh cấm đang trong giai đoạn thảo luận, tác động tiềm tàng là rất lớn. Động thái quản lý này càng làm nổi bật mối lo ngại ngày càng tăng về tay nắm cửa ẩn, vốn đang vấp phải sự chỉ trích rộng rãi của công chúng vì chức năng không đáp ứng được kỳ vọng.

Sự trỗi dậy và sụp đổ của một xu hướng thiết kế

Tay nắm cửa có thể thu vào hoàn toàn đã trở thành một yếu tố thiết kế phổ biến trên các xe năng lượng mới hiện đại, thường được phân loại thành "kiểu đòn bẩy" (cơ chế vật lý) và "kiểu bật ra điều khiển điện tử" (động cơ). Được ca ngợi vì tính thẩm mỹ mang phong cách tương lai và những lợi ích về mặt khí động học, nhưng tính tiện dụng và độ an toàn của chúng ngày càng bị nghi ngờ.

Các tính toán của các kỹ sư cho thấy việc giảm 0,01 Cd hệ số cản, thường được cho là nhờ tay nắm ẩn, tương đương với mức tiết kiệm tối thiểu khoảng 0,6 kWh trên 100 km. Đối với việc sạc tại nhà, chi phí tiết kiệm được là không đáng kể. Hơn nữa, các báo cáo của Hiệp hội Kỹ sư Ôtô (SAE) chỉ ra rằng tay nắm cửa ẩn chỉ cải thiện hệ số cản của sedan thêm 0,005-0,01 Cd, thấp hơn đáng kể so với con số 0,03 Cd mà các nhà sản xuất thường công bố. Trọng lượng tăng thêm 7-8 kg từ môtơ và kết cấu cơ khí thậm chí có thể làm mất đi mọi lợi ích khí động học.

Bên cạnh những tuyên bố về hiệu quả không đủ độ tin cậy, tay nắm cửa ẩn còn có những nhược điểm đáng kể.

Tay nắm cửa điện tử được cho là đắt gấp ba lần so với tay nắm cơ khí, nhưng lại có tỷ lệ hỏng hóc cao gấp 8 lần. Điều này góp phần làm tăng chi phí sửa chữa cho xe NEV, với một thương hiệu năng lượng mới hàng đầu báo cáo rằng lỗi tay nắm cửa chiếm 12% tổng số trường hợp sửa chữa xe, thường đòi hỏi phải thay thế toàn bộ cụm chi tiết tốn kém.

Trong các vụ tai nạn liên quan đến mất điện hoặc hỏa hoạn, tay nắm cửa điện (cả bên ngoài và bên trong) có thể không hoạt động, gây cản trở nghiêm trọng cho nỗ lực cứu hộ và thoát hiểm.

Trong một vụ tai nạn "cửa đóng băng" năm 2024 tại Trường Xuân, hành khách trên một chiếc NEV bị mắc kẹt do động cơ tay nắm bị đóng băng, bỏ lỡ thời gian cứu hộ quan trọng.

Trong mùa mưa lớn năm 2024 tại Quảng Đông, nhiều xe có tay nắm cửa điện bị chập mạch, khiến cửa không thể mở và buộc hành khách phải đập vỡ cửa sổ để thoát ra ngoài.

Các bài kiểm tra va chạm theo Chỉ số an toàn ôtô bảo hiểm Trung Quốc (C-IASI) cho thấy các xe có tay nắm cửa điện tử chỉ đạt tỷ lệ thành công 67% khi va chạm bên hông, trái ngược với tỷ lệ thành công 98% của tay nắm cơ học.

Hệ thống Điều tra tai nạn chuyên sâu quốc gia (NAIS) báo cáo số vụ tai nạn do tay nắm cửa hỏng tăng 47% vào năm 2024, trong đó tay nắm ẩn chiếm tới 82% trong số các vụ. Hiệp hội Người tiêu dùng ghi nhận số đơn khiếu nại liên quan đến việc tay nắm cửa ẩn kẹp ngón tay trẻ em tăng 132% so với cùng kỳ năm trước, bao gồm cả các trường hợp gãy xương nghiêm trọng.

Người dùng thường thấy bất tiện, đặc biệt là trên những chiếc xe không quen thuộc, và chúng dễ bị trục trặc trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt như nhiệt độ đóng băng.

Giải pháp mới - tay nắm cửa không ẩn hoàn toàn

Một số nhà sản xuất ôtô đã áp dụng cách tiếp cận thận trọng hơn. Ví dụ, Volkswagen lựa chọn tay nắm cửa bán thò thụt, cân bằng giữa tính thẩm mỹ với tính thực dụng và an toàn.

Các mẫu xe A5L và Q6L e-tron thế hệ mới của liên doanh FAW-Audi trang bị tay nắm cửa bán thò thụt vào với công tắc vi mô tích hợp. Trong trường hợp va chạm, dây kéo màu đỏ sẽ tự động bung ra, hoạt động như một tay nắm cơ học cho người cứu hộ bên ngoài.

Wei Jianjun, Chủ tịch của Great Wall Motor, công khai chỉ trích tay nắm cửa ẩn, cho rằng "đóng góp của chúng vào việc giảm lực cản là không đáng kể", và chúng "nặng, độ kín kém, ồn ào và phụ thuộc vào năng lượng điện, gây nguy hiểm".

Lệnh cấm tiềm tàng này được đưa ra sau khi Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin (MIIT) khởi xướng việc sửa đổi tiêu chuẩn quốc gia bắt buộc "Yêu cầu Kỹ thuật an toàn đối với tay nắm cửa ôtô" vào tháng 5/2025, đặc biệt giải quyết các rủi ro an toàn do thiết kế tay nắm cửa ẩn hiện nay gây ra. Động thái này được coi là khởi đầu cho một nỗ lực quản lý rộng rãi hơn nhằm tăng cường an toàn ôtô.

Ngoài tay nắm cửa, các xu hướng thiết kế gây tranh cãi khác, như việc loại bỏ các nút bấm vật lý để chuyển sang màn hình cảm ứng toàn phần, cửa sổ trời toàn cảnh và gương chiếu hậu điện tử, cũng vấp phải sự chỉ trích. Mối lo ngại cũng được nêu ra về việc lạm dụng "vòng cân" (thiết bị gắn trên vô-lăng) để bỏ qua chức năng phát hiện tài xế bỏ tay khỏi vô-lăng trong các hệ thống hỗ trợ người lái tiên tiến (ADAS), dẫn đến tai nạn.

Trên phạm vi quốc tế, các cơ quan quản lý cũng đang có những động thái ứng phó. Chương trình Đánh giá xe Mới châu Âu (Euro NCAP) đã thông báo rằng từ năm 2026, những phương tiện tích hợp các chức năng quan trọng như đèn báo rẽ, đèn báo nguy hiểm, còi, cần gạt nước và cuộc gọi khẩn cấp vào màn hình cảm ứng mà không có các nút điều khiển vật lý sẽ không đạt được xếp hạng an toàn 5 sao.

Mỹ Anh (theo CarNewsChina)