Trục lợi bảo hiểm nhân thọ: Khách hàng chân chính có thiệt thòi?

Trục lợi bảo hiểm nhân thọ là tình trạng diễn ra ở nhiều thị trường, Việt Nam không ngoại lệ. Tuy nhiên, nếu không xử lý triệt để, những khách hàng sau này có thể sẽ phải tham gia bảo hiểm với mức phí cao hơn.

"Ai trục lợi thì người đó phải chịu trách nhiệm"

Công an TP.Đà Nẵng vừa khởi tố 10 bị can liên quan vụ án "lừa đảo chiếm đoạt tài sản" bằng thủ đoạn làm giả hồ sơ để trục lợi bảo hiểm nhân thọ xảy ra tại xã Nam Phước, TP.Đà Nẵng (trước đây thuộc H.Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam).

Thông qua việc làm giả hồ sơ y tế, viện phí để gửi yêu cầu thanh toán, nhóm lừa đảo đã lập 213 bộ hồ sơ giả, chiếm đoạt hơn 546 triệu đồng của doanh nghiệp bảo hiểm.

Trước đó, không ít vụ trục lợi bảo hiểm nhân thọ cũng được phanh phui. Trước tình trạng này, không ít khách hàng bày tỏ băn khoăn, liệu trục lợi bảo hiểm nhân thọ có gây ảnh hưởng tới quyền lợi của người tham gia bảo hiểm chân chính hay không?

Trao đổi với Thanh Niên, Phó tổng thư ký Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam Ngô Trung Dũng phân tích, trục lợi bảo hiểm nhân thọ ở các thị trường trên thế giới đều có, Việt Nam không ngoại lệ.

Khi phát hiện các trường hợp trục lợi, doanh nghiệp bảo hiểm sẽ kiên quyết xử lý. Nhiều vụ việc, doanh nghiệp chủ động phối hợp, chuyển hồ sơ sang cơ quan công an để điều tra, làm rõ; người trục lợi có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

"Ai trục lợi thì người đó phải chịu trách nhiệm. Với các khách hàng chân chính, quyền lợi bảo hiểm vẫn được đảm bảo. Khi doanh nghiệp bảo hiểm đã phát hành hợp đồng, đương nhiên phải chịu trách nhiệm đối với quyền lợi của khách hàng", ông Dũng nhấn mạnh.

Dù vậy, vị chuyên gia cũng phân tích, nếu toàn thị trường bảo hiểm nhân thọ không mạnh tay đấu tranh với trục lợi bảo hiểm, về lâu dài, quyền lợi nói chung của các khách hàng sẽ bị ảnh hưởng. Những khách hàng sau này có thể sẽ phải tham gia bảo hiểm với mức phí cao hơn.

"Ngành bảo hiểm nhân thọ chịu sự quản lý, giám sát rất chặt của Nhà nước. Tất cả doanh nghiệp phải đăng ký cơ sở và phương pháp tính phí với Bộ Tài chính. Bộ Tài chính phê chuẩn thì doanh nghiệp mới được bán ra.

Khi các vụ trục lợi bảo hiểm không được phát hiện, dẫn đến số tiền chi trả bồi thường quyền lợi bảo hiểm của các doanh nghiệp bảo hiểm tăng và các doanh nghiệp bảo hiểm phải tăng phí bảo hiểm. Điều này sẽ ảnh hưởng tới quyền lợi của người tham gia bảo hiểm chân chính", ông Dũng lý giải.

Xây dựng dữ liệu khách hàng chung để chặn trục lợi bảo hiểm

Nhìn từ góc độ pháp lý, luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI, Trọng tài viên VIAC, cho rằng các quy định pháp luật liên quan quản lý kinh doanh bảo hiểm đã khá chặt chẽ, thậm chí chặt hơn nhiều nước trên thế giới, như phải ghi âm các cuộc tư vấn sản phẩm bảo hiểm của đại lý.

Trong bộ luật Hình sự năm 2015 đã quy định tại điều 213 về "tội gian lận trong kinh doanh bảo hiểm" và những tội khác như lừa đảo, với hình phạt nghiêm khắc, góp phần hạn chế tình trạng gian lận bảo hiểm.

Tuy nhiên, triệt tiêu trục lợi bảo hiểm là rất khó, vì chủ yếu là do con người. Quan trọng nhất vẫn là phải giảm dần số người có ý đồ phạm pháp, tìm mọi cách lợi dụng trong mọi khâu, từ khách hàng, nhân viên, cho đến đại lý bảo hiểm, từ khâu bán bảo hiểm cho đến xử lý bồi thường.

"Vì vậy, các cơ quan chức năng cần tiếp tục mạnh tay xử lý các vụ việc vi phạm pháp luật bảo hiểm, để gia tăng sức răn đe. Đồng thời, các công ty bảo hiểm, ngoài việc nâng cao chất lượng dịch vụ, giữ uy tín với khách hàng, thì cần có các giải pháp hiệu quả để chống lại sự gian lận từ bên ngoài và ngăn ngừa sự tiếp tay từ bên trong", ông Đức nhấn mạnh.

Hiện nay, việc phát hiện ra trục lợi bảo hiểm chủ yếu từ quy trình thẩm định trước khi chi trả quyền lợi bảo hiểm của doanh nghiệp bảo hiểm.

Từ góc độ doanh nghiệp, đại diện Prudential cho biết: "Với bất kỳ dấu hiệu trục lợi nào, chúng tôi không chỉ nhanh chóng phối hợp với cơ quan chức năng để xử lý theo pháp luật mà còn tiến hành rà soát toàn bộ quy trình nội bộ".

Tuy nhiên, ngoài các giải pháp tự thân của doanh nghiệp bảo hiểm, nhiều chuyên gia trong lĩnh vực bảo hiểm cho rằng, mấu chốt là phải đẩy nhanh việc xây dựng cơ sở dữ liệu chung cho ngành bảo hiểm, trong đó có cơ sở dữ liệu về khách hàng.

Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022 đã có điều khoản quy định về việc xây dựng cơ sở dữ liệu chung cho ngành bảo hiểm, giao Bộ Tài chính thực hiện. Hiện nay, mỗi doanh nghiệp bảo hiểm đều có cơ sở dữ liệu khách hàng riêng. Cơ sở dữ liệu khách hàng chung sẽ được hình thành trên cơ sở dữ liệu đóng góp của các doanh nghiệp.

Khi có dữ liệu khách hàng chung, mọi doanh nghiệp đều có quyền sử dụng. Chỉ cần gõ tên khách hàng vào phần tra cứu, doanh nghiệp bảo hiểm ngay lập tức nắm rõ lịch sử tham gia bảo hiểm của từng khách hàng. Phòng ngừa trục lợi bảo hiểm sẽ rất thuận tiện, hiệu quả.