“Trồng sầu riêng ở Trung Quốc không hề dễ dàng”, vì sao láng giềng Việt Nam chuẩn bị đón vụ mùa bội thu, gây áp lực lên các đối thủ?

Trung Quốc thu hoạch sầu riêng trồng trong nước với đảo Hải Nam dẫn đầu làn sóng canh tác nội địa.

Trung Quốc đã và đang thúc đẩy mạnh mẽ việc trồng sầu riêng trong nước, với tỉnh đảo Hải Nam nổi lên như một điểm sáng nhờ khí hậu nhiệt đới và điều kiện sinh thái thuận lợi. Nỗ lực nhiều năm qua nay đã bước đầu gặt hái thành quả khi sầu riêng nội địa được đưa ra thị trường với quy mô lớn, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong tham vọng giảm phụ thuộc nhập khẩu của quốc gia tiêu thụ sầu riêng lớn nhất thế giới.

Theo dữ liệu từ Tổng cục Hải quan Trung Quốc, khối lượng nhập khẩu sầu riêng đã tăng vọt từ 298.800 tấn năm 2015 lên khoảng 1,56 triệu tấn vào năm 2024. Trước nhu cầu tăng mạnh này, Trung Quốc đã chủ động phát triển sản xuất trong nước nhằm đảm bảo nguồn cung bền vững và ổn định giá cả.

Tại khu sinh thái Dư Tài, thành phố Tam Á, những cây sầu riêng đang bắt đầu trĩu quả, tỏa hương thơm đặc trưng. "Trồng sầu riêng ở Trung Quốc không hề dễ dàng," ông Lang Haibo – đại diện của cơ sở canh tác – chia sẻ. "Phải mất nhiều năm nỗ lực, thử nghiệm và kiên trì mới có thể đạt được kết quả như hôm nay."

Ban đầu, nhiều ý kiến hoài nghi về khả năng trồng sầu riêng tại Trung Quốc, do đặc tính sinh trưởng yêu cầu điều kiện khí hậu khắt khe và thời gian ra quả kéo dài từ 3 đến 5 năm, dẫn đến chi phí đầu tư cao và rủi ro lớn. Theo ông Lang, yếu tố then chốt nằm ở các chính sách hỗ trợ từ chính quyền, ứng dụng đổi mới công nghệ và phát triển chuỗi giá trị nông nghiệp tích hợp.

Chính quyền địa phương đã triển khai hàng loạt chính sách khuyến khích như phân phối cây giống miễn phí, tổ chức đào tạo kỹ thuật cho nông dân, hỗ trợ thiết lập thỏa thuận tiêu thụ đầu ra nhằm đảm bảo thu nhập cho người sản xuất. Đổi lại, các doanh nghiệp nông nghiệp lớn đã tích cực chia sẻ kỹ thuật canh tác, giúp nâng cao năng suất và chất lượng sầu riêng, đồng thời cải thiện đời sống kinh tế nông thôn.

Tại làng Minh Sơn, thành phố Tam Á, một mô hình hợp tác xã được xây dựng nhằm kết nối giữa nông dân, hiệp hội và doanh nghiệp. Trong thời gian chờ sầu riêng ra quả, người dân tiến hành xen canh với các loại cây ngắn ngày như dứa, trầu không và chuối để tạo thu nhập tạm thời. "Chúng tôi đã hợp tác lâu dài với doanh nghiệp. Khi cây bắt đầu cho quả, doanh thu hàng năm ước tính đạt khoảng 2 triệu nhân dân tệ (280.000 USD)," ông Cai Jun, một quan chức địa phương, cho biết.

Công nghệ nông nghiệp thông minh đang đóng vai trò ngày càng lớn trong mô hình sản xuất. Các hệ thống tưới tiêu tự động, thiết bị mưa nhân tạo, kết hợp tưới và bón phân chính xác đã giúp kiểm soát điều kiện vi khí hậu phù hợp cho cây sầu riêng. Song song đó, hệ thống phát hiện sâu bệnh, thiết bị phân tích bào tử và nền tảng dữ liệu lớn (big data) cho phép giám sát sức khỏe cây trồng theo thời gian thực. "Hiện nay, chúng tôi có thể theo dõi sức khỏe và nhu cầu dinh dưỡng của từng cây một cách chính xác và kịp thời," ông Lang cho biết.

Tính đến nay, sầu riêng được trồng tại nhiều khu vực khác nhau trên đảo Hải Nam như Lạc Đông, Bảo Đình, Linh Thủy và Tam Á, với tổng diện tích hơn 10.000 mẫu Anh (tương đương khoảng 667 ha). Vụ thu hoạch năm nay dự kiến đạt sản lượng khoảng 2.000 tấn sầu riêng nội địa.

Ông Lang thừa nhận rằng hiện tại, sầu riêng trồng trong nước có giá thành cao hơn so với sản phẩm nhập khẩu do quy mô ngành còn nhỏ và mới thành lập. Tuy nhiên, ông khẳng định: "Điều mà chúng tôi có thể mang lại là độ tươi ngon vượt trội cùng hương vị đặc sắc, nhờ canh tác thông minh tại địa phương và chuỗi cung ứng ngắn hơn."

Việc Trung Quốc từng bước chủ động phát triển ngành sầu riêng trong nước không chỉ mang lại triển vọng tự chủ nguồn cung, mà còn mở ra cơ hội cho ngành nông nghiệp địa phương đổi mới mô hình sản xuất, nâng cao giá trị nông sản và gia tăng thu nhập bền vững cho người dân nông thôn.