Triển lãm hiếm có đưa Renoir trở lại ánh sáng sau 150 năm

Tác phẩm The Great Bathers (1886–1887) là một trong những bức tranh tiêu biểu nhất của Renoir, thể hiện vẻ đẹp của ánh sáng và hình thể. Ảnh: The Morgan Library & Museum.

Pierre-Auguste Renoir là một trong những người tiên phong của trường phái hội họa Ấn tượng, được thành lập năm 1874 bởi một nhóm họa sĩ người Pháp. Với những nét cọ phóng khoáng và màu sắc tươi sáng, họ đã tạo nên cảm giác tự nhiên và mang hơi thở hiện đại. Giờ đây sau 150 năm, Renoir sẽ trở lại làm tâm điểm chú ý vào mùa thu năm nay.

Renoir Drawings (Những bức vẽ của Renoir), một triển lãm lưu động lớn với hơn 100 bức vẽ và các tác phẩm khác của ông, được sáng tác bằng nhiều chất liệu như bút chì, bút mực, phấn, pastel, màu nước, khắc axit và in thạch bản, sẽ được trưng bày tại Thư viện & Bảo tàng Morgan (New York, Mỹ) từ ngày 17/10 đến 8/2/2026, sau đó sẽ chuyển tới Bảo tàng Musée d’Orsay (Paris, Pháp) từ 17/3/2026 đến 5/7/2026.

Mặc dù các bức phong cảnh và chân dung của Renoir khắc họa nông thôn nước Pháp và tầng lớp thượng lưu đã trở nên huyền thoại trên toàn thế giới, song những bức vẽ tay của ông về các chủ đề này lại ít được công chúng biết đến. Một phần là vì triển lãm lớn gần nhất về các bản vẽ của Renoir diễn ra cách đây hơn một thế kỷ, tại Phòng trưng bày Durand-Ruel (Paris) năm 1921.

Để minh họa cho quá trình sáng tạo của Renoir, một số bức tranh lớn của ông sẽ được trưng bày cùng với các bản vẽ phác thảo liên quan. Toàn bộ bảy bản vẽ chuẩn bị cho kiệt tác nổi tiếng The Great Bathers (Những người tắm lớn 1884-1887) cùng với chính bức tranh này sẽ được trưng bày ở New York. Trong khi đó, bức Dance in the Country (Vũ điệu ở nông thôn, 1883), thuộc sở hữu của Musée d’Orsay, sẽ được giới thiệu cùng các bản phác ở cả New York và Paris.

Tác phẩm hiếm gặp sau hơn 100 năm

Bản vẽ nghiên cứu The Great Bathers bằng phấn đỏ và trắng được Drue Heinz, nữ diễn viên người Mỹ kiêm nhà từ thiện văn hóa, tặng cho Thư viện Morgan năm 2018, chính là nguồn cảm hứng cho triển lãm này.

Chia sẻ với CNN, Colin Bailey, Giám đốc Thư viện & Bảo tàng Morgan, đồng thời là một trong những giám tuyển của triển lãm kể lại: "Tôi từng dự một bữa tối ở nhà bà Heinz vào đầu những năm 2000. Lần đầu đến đó, tôi nhìn thấy trong hành lang một bản vẽ tuyệt đẹp của Renoir, hai nhân vật khỏa thân lớn. Những hình ảnh ấy đã in sâu vào tâm trí tôi, và có lẽ vì thế sau này tôi đã đề xuất bà tặng tác phẩm ấy cho thư viện".

Tác phẩm Gabrielle and Jean (bên trái) và The Lovers (bên phải) của Renoir. Ảnh: Sophie Crépy/Cung cấp bởi Musée de l’Orangerie và Thư viện & Bảo tàng Morgan.

Bailey cho biết chính bản vẽ này đã khơi nguồn cho ông trong việc bàn bạc với Bảo tàng Musée d’Orsay về khả năng tổ chức một triển lãm các bản vẽ của Renoir. Tuy nhiên, đại dịch Covid-19 năm 2020 đã khiến kế hoạch bị trì hoãn.

Chính khoảng thời gian này lại giúp hai bảo tàng tìm kiếm và xác định các bản vẽ Renoir nằm ngoài sở hữu công, đồng thời thuyết phục Bảo tàng Nghệ thuật Philadelphia cho mượn bức The Great Bathers, vốn trước đây nằm trong danh sách “không được phép di chuyển” theo điều kiện của người hiến tặng. Quy định này đã được nới lỏng ba năm trước.

Các chủ đề quen thuộc trong tác phẩm của Renoir bao gồm trẻ em, phụ nữ ăn mặc thời thượng, những người mẹ chăm sóc con cái, các cặp tình nhân, những đôi khiêu vũ, và phong cảnh tươi sáng.

Các tác phẩm này dễ tiếp cận với công chúng, tập trung khắc họa những khoảnh khắc thân mật, vui tươi của đời sống thường nhật, toát lên sự ấm áp và lạc quan, chính những phẩm chất đã khiến Renoir được yêu mến đến tận ngày nay. Họa sĩ Pierre Matisse và Pablo Picasso đều vô cùng ngưỡng mộ ông.

Tình yêu suốt đời với hội họa và bút vẽ

Ngoại trừ giai đoạn Ấn tượng (1865-1875), khi Renoir cùng các đồng nghiệp như Claude Monet, Alfred Sisley và Camille Pissarro tiên phong phương pháp vẽ trực tiếp ngoài trời “không cần bản phác trước”, thì trong phần lớn sự nghiệp, Renoir vẽ phác rất nhiều. Ông ghi lại từ nghiên cứu hàn lâm, cảnh sinh hoạt đương thời, đến chân dung chính thức và phác họa bạn bè, người thân, tất cả đều được trưng bày trong triển lãm lần này.

Ngay từ nhỏ, Renoir đã thể hiện niềm say mê với hội họa, ông từng dùng than vẽ lên tường căn hộ của gia đình, và bị thầy giáo mắng vì vẽ hình que đầy trong vở bài tập. Khi thiếu niên, ông học nghề vẽ trên đồ sứ tại một xưởng ở Paris, sau đó bỏ dở khoảng năm 1859 để theo đuổi con đường nghệ thuật.

Năm 1860, ông được phép sao chép tranh trong bảo tàng Louvre, một phần quan trọng trong đào tạo hàn lâm thời đó, giúp học viên hiểu về bố cục, màu sắc, nét cọ và giải phẫu. Hai năm sau, ông được nhận vào Trường Mỹ thuật Quốc gia (École des Beaux-Arts).

Tác phẩm Madeleine Adam (1887) thuộc Bảo tàng Mỹ thuật San Francisco. Ảnh: Randy Dodson, Thư viện & Bảo tàng Morgan.

Những năm 1870, Renoir vẽ chân dung theo đơn đặt hàng, nhiều bức bằng pastel, để mưu sinh, ông cũng bắt đầu vẽ minh họa cho sách và tạp chí, trước tiên cho tiểu thuyết của Émile Zola, rồi cho tạp chí minh họa hàng tuần La Vie moderne.

Mùa hè năm 1885, ông bắt đầu vẽ và tô màu người bạn đời Aline Charigot, một thợ may từng làm mẫu cho ông, sau trở thành vợ và là mẹ của con trai đầu lòng, Pierre. Giai đoạn này đánh dấu sự trở lại phong cách truyền thống hơn, với việc phác thảo trước khi vẽ tranh, và chuyển sang nét vẽ sắc sảo, có đường nét hơn, thay vì lối mềm mại, ngẫu hứng đặc trưng của thời Ấn tượng. Ông cũng ưa dùng phấn đỏ, thường kết hợp với phấn trắng và đen vì chất liệu này mềm mại, dễ hòa trộn hơn.

Renoir đặc biệt thích vẽ nữ khỏa thân, chủ đề ông gọi là “một trong những hình thức không thể thiếu của nghệ thuật”. Theo Thư viện Morgan, Renoir xem việc vẽ cơ thể phụ nữ là cách để khám phá hình khối và hình thể qua nhiều loại chất liệu khác nhau.

Bailey hy vọng triển lãm sẽ giúp khán giả hiểu rõ quá trình sáng tạo và sự tiến hóa trong phong cách của Renoir.

“Chính ông từng nói các tác phẩm trên giấy là ‘nghiên cứu và tư liệu’ của mình. Chúng có mục đích riêng đối với ông. Khi được trưng bày cùng các bức tranh nổi bật, người xem sẽ thấy quy trình sáng tạo không hề ngẫu hứng, mà là một quá trình có tính toán, thử nghiệm và đấu tranh. Có nhiều suy nghĩ, nhiều phép thử nằm sau mỗi bức tranh”, ông chia sẻ.

Bailey nói thêm: “Renoir đại diện cho niềm hân hoan và vẻ đẹp Paris. Ông khiến người xem cảm nhận được sự tự do, tình yêu và tuổi trẻ, điều mà nghệ thuật luôn hướng đến”.