Tranh cãi trợ cấp 'nuôi' người lười ở Hàn Quốc

Hệ thống trợ cấp thất nghiệp, vận hành từ năm 1995, đang gây tranh cãi dữ dội tại Hàn Quốc khi bị cho là khuyến khích sự ỷ lại và tạo gánh nặng tài khóa.

Với Choi, 33 tuổi, khoản trợ cấp đến đúng lúc. Bị ông chủ nợ lương nhiều tháng, anh nghỉ việc. Khoản trợ cấp hai triệu won (khoảng 36 triệu đồng) mỗi tháng là cứu tinh trong 6 tháng anh tìm việc mới. "Nó giúp tôi có thời gian chuẩn bị kỹ lưỡng cho bước đi tiếp theo", anh nói.

Tuy nhiên, mặt trái của mạng lưới an sinh này là chi phí đang phình to. Theo Bộ Lao động, trợ cấp thất nghiệp tháng 9 đạt 1.100 tỷ won, tăng 10,9% so với cùng kỳ năm trước. Đây là tháng thứ 8 liên tiếp mức chi trả vượt 1.000 tỷ won - lập chuỗi kỷ lục mới, vượt mốc 7 tháng của năm 2021.

Viện Pi-Touch (tổ chức nghiên cứu kinh tế tư nhân) chỉ ra "nghịch lý" cốt lõi của hệ thống. Dù trợ cấp giúp người tìm việc ổn định tài chính, nó cũng khuyến khích "rủi ro đạo đức".

Tổ chức này lưu ý, trợ cấp thất nghiệp tối thiểu 1,89 triệu won/tháng đang cao hơn lương tối thiểu thực nhận 1,84 triệu won/tháng, sau khi trừ thuế và bảo hiểm. "Hàn Quốc là quốc gia OECD duy nhất tồn tại sự méo mó này", báo cáo viết.

Sự lỏng lẻo của hệ thống cũng bị chỉ trích. Người lao động chỉ cần tham gia bảo hiểm ít nhất 180 ngày trong 18 tháng trước đó là đủ điều kiện nộp đơn, và không bị giới hạn số lần nhận.

Số người nhận lặp lại (ba lần trở lên trong 5 năm) đã tăng từ 100.491 người (năm 2021) lên 112.823 người (năm 2024).

Sự mất cân bằng này đang dẫn đến các hành vi gian lận. Tháng 9, nhiều người ở Daejeon bị phát hiện đi du lịch nước ngoài nhưng vẫn khai báo "đang tìm việc" để nhận trợ cấp. Các nền tảng như YouTube còn công khai chia sẻ "mẹo" nghỉ việc mà vẫn đủ điều kiện nhận tiền.

Tính đến tháng 8, các yêu cầu gian lận lên tới 23 tỷ won (17.246 trường hợp), nhưng tỷ lệ thu hồi chỉ đạt 66,3%.

Giới chuyên gia nhận định, các nền kinh tế tiên tiến khác có quy định nghiêm ngặt hơn, như yêu cầu thời gian làm việc dài hơn và hình phạt gian lận nặng hơn.

"Với tỷ lệ duyệt trợ cấp lên tới 99,7%, hệ thống này gần như được cấu trúc để ai nộp đơn cũng đủ điều kiện", Liên đoàn Doanh nghiệp Hàn Quốc (KEF) cho biết.

KEF đã đề xuất các cải cách như giảm mức trợ cấp tối thiểu xuống thấp hơn lương tối thiểu, đồng thời giảm chi trả cho người nhận lặp lại. Liên đoàn này cũng gợi ý tăng thời gian đóng góp bắt buộc từ 180 ngày lên 12 tháng.

Minh Phương (Theo Korea Times)