Trái cây nhập ngoại giá rẻ bày bán tràn lan

Trái cây nhập ngoại được bày bán khắp nơi với giá rẻ bất ngờ, song nhiều sản phẩm chưa minh bạch về xuất xứ, gây lo ngại cho người tiêu dùng.

Tại một cửa hàng trái cây trên đường Lê Trọng Tấn (phường Tây Thạnh, TP.HCM), nhiều loại trái cây nhập khẩu được bày bán. Trong đó, nho Ruby được nhân viên giới thiệu là nho Mỹ nhưng có giá khá rẻ, chỉ 79.000 đồng/kg. Để tạo niềm tin cho khách hàng, tấm biển ghi giá còn được bổ sung thêm dòng chữ “Mỹ” nhằm khẳng định nguồn gốc xuất xứ.

Trái cây nhập khẩu giá rẻ được rao bán không khai.

Khi được hỏi vì sao nho Mỹ lại có giá rẻ như vậy, nhân viên cửa hàng cho biết do đang vào mùa, hàng nhập về nhiều nên giá bán giảm.

Quan sát của phóng viên cho thấy, ngoài nho đỏ được giới thiệu là nho Mỹ, cửa hàng còn bày bán nhiều loại trái cây khác như táo, lê, quýt, hồng giòn, kiwi… Tất cả đều được giới thiệu là hàng nhập khẩu, song giá bán lại rẻ bất thường so với mặt bằng chung trên thị trường.

Chẳng hạn, nho đỏ Mỹ tại các cửa hàng trái cây nhập khẩu khác thường có giá công khai từ 250.000 - 300.000 đồng/kg, trong khi lê nâu Hàn Quốc cũng dao động từ 150.000 - 200.000 đồng/kg.

Nhiều người tiêu dùng khi thấy trái cây được bán với giá rẻ, lại được người bán khẳng định là hàng nhập khẩu từ Mỹ, Hàn Quốc… nên sẵn sàng mua mà không tìm hiểu kỹ về nguồn gốc thực sự của các loại trái cây này.

Chị Nguyễn Thị Hằng (ngụ phường Tân Mỹ, TP.HCM) cho biết: “ Thấy người bán nói là nho mẫu đơn Hàn Quốc mà giá lại chỉ bằng 1/3 so với nơi khác, tôi cũng ngạc nhiên nhưng nghĩ chắc hàng khuyến mãi nên mua thử. Sau khi ăn thì thấy vị nó nhạt, không giống loại nho mẫu đơn mà tôi từng ăn dù nhìn bên ngoài thì không khác gì ”.

Nguồn gốc nhập nhèm, khó kiểm soát

Tại nhiều khu chợ và cửa hàng trái cây nhỏ lẻ ở TP.HCM, tình trạng trái cây gắn mác “nhập khẩu” với giá rẻ bất thường diễn ra khá phổ biến. Nhiều loại được dán tem, nhãn mác bằng tiếng Anh hoặc tiếng Trung Quốc, tuy nhiên phần lớn không có mã QR truy xuất nguồn gốc.

Một tiểu thương ở chợ Tân Định thừa nhận: “ Phần lớn trái cây này nhập về từ chợ đầu mối, họ nói hàng Trung Quốc, Thái Lan gì đó, mình chỉ bán lại thôi. Nhiều khách chuộng hàng Mỹ, Hàn nên khi bán mình nói đây là trái cây Mỹ, Hàn cho dễ bán và giá bán cũng mềm lắm chứ không đắt vì mình nhập cũng rẻ mà ”.

Theo một đầu mối cung cấp trái cây tại chợ đầu mối nông sản Thủ Đức, trái cây Trung Quốc hiện được nhập khẩu với số lượng rất lớn, giá thấp, nên một số cơ sở nhỏ lẻ đã lợi dụng để “nhập nhèm” gắn mác hàng Mỹ, Úc, Hàn Quốc nhằm bán được giá cao hơn.

9 tháng đầu năm nay, tổng lượng trái cây nhập về tại chợ đầu mối Nông sản Thủ Đức đạt hơn 218.900 tấn, trong đó trái cây nhập khẩu chiếm 53.305 tấn (21% trong tổng lượng trái cây), giảm gần 21% so với cùng kỳ năm 2024. Đáng chú ý, trái cây có nguồn gốc từ Trung Quốc chiếm tới 46.602 tấn, tương đương 87% tổng lượng hàng nhập khẩu.

Theo ông Nguyễn Bình Phương, Giám đốc bộ phận kinh doanh Công ty CP Quản lý và Kinh doanh chợ nông sản Thủ Đức, để kiểm soát nguồn gốc hàng hóa, chợ đã phối hợp chặt chẽ với Đội 2 - Sở An toàn thực phẩm TP.HCM trong việc kiểm tra hồ sơ pháp lý và điều kiện an toàn thực phẩm của các đơn vị kinh doanh. Trong 9 tháng đầu năm, đã có 406 điểm kinh doanh được kiểm tra, tất cả đều đạt yêu cầu.

“ Hàng hóa nhập chợ đều phải đăng ký nguồn gốc, số lượng và chứng từ rõ ràng. Với hàng nhập khẩu, thương nhân phải xuất trình hợp đồng vận chuyển, giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm, cùng nhãn phụ tiếng Việt. Chúng tôi tuyệt đối không cho phép tráo đổi nhãn mác hay dán sai xuất xứ hàng hóa ”, ông Phương khẳng định.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, quá trình hàng hóa rời khỏi chợ đầu mối để phân phối về các chợ dân sinh, cửa hàng nhỏ lẻ lại là “khoảng trống” trong khâu kiểm soát nguồn gốc. Trái cây khi nhập về chợ đầu mối đều có bao bì, nhãn mác xuất xứ rõ ràng. Nhưng khi qua tay thương lái, đến các sạp bán lẻ hoặc cửa hàng nhỏ, những nhãn mác ấy dần biến mất.

Thay vào đó, hàng được trưng bày với những lời giới thiệu hấp dẫn như “nho Mỹ”, “lê Hàn”, “táo Úc”… dù không có bất kỳ thông tin truy xuất nào. Người bán khẳng định chắc nịch đó là hàng nhập khẩu chính hãng, trong khi người tiêu dùng không hề biết rằng phần lớn là trái cây Trung Quốc giá rẻ được “đổi tên” để dễ bán hơn.

Theo các chuyên gia, đây chính là mắt xích yếu nhất trong chuỗi phân phối trái cây nhập khẩu hiện nay. Một khi hàng rời khỏi hệ thống quản lý của chợ đầu mối, việc kiểm soát nguồn gốc gần như phụ thuộc hoàn toàn vào ý thức của thương lái và tiểu thương.

Hệ quả là thị trường trái cây trở nên nhập nhèm, khó phân biệt thật giả, khiến người tiêu dùng dễ bị đánh lừa. Trong khi đó, hàng nhập khẩu chính ngạch, có chứng từ và kiểm định rõ ràng lại phải chịu cạnh tranh không lành mạnh.

Các chuyên gia cho rằng, trong bối cảnh trái cây ngoại ngày càng tràn ngập thị trường, việc kiểm soát nguồn gốc, minh bạch tem nhãn không chỉ là trách nhiệm của cơ quan quản lý mà còn cần sự phối hợp của các đầu mối phân phối, siêu thị và cả người tiêu dùng. Nếu không siết chặt, tình trạng “nhập nhèm nguồn gốc” sẽ tiếp tục làm méo mó thị trường, ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng.

Để bảo vệ quyền lợi và sức khỏe của mình, người tiêu dùng nên lựa chọn mua trái cây nhập khẩu tại các siêu thị, cửa hàng uy tín, nơi hàng hóa được kiểm định, có đầy đủ chứng từ, tem nhãn rõ ràng và có thể truy xuất nguồn gốc.

Việc ưu tiên các kênh phân phối chính ngạch không chỉ giúp người mua an tâm về chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm mà còn góp phần ngăn chặn tình trạng gian lận thương mại, “nhập nhèm” nguồn gốc trái cây đang diễn ra trên thị trường hiện nay.

Trong 9 tháng đầu năm 2025, kim ngạch nhập khẩu rau quả của Việt Nam đạt xấp xỉ 1,91 tỷ USD, tăng 14,9% so với cùng kỳ năm 2024. Trong cơ cấu nguồn cung, Trung Quốc tiếp tục là thị trường chiếm tỷ trọng lớn nhất, đạt 668,64 triệu USD, tương đương 35,04% tổng kim ngạch nhập khẩu rau quả của Việt Nam.

Mỹ là thị trường cung cấp rau quả lớn thứ hai, với kim ngạch 9 tháng đạt 413,72 triệu USD, tăng 35,7% so với cùng kỳ, chiếm 21,6% tổng nhập khẩu. Đứng sau là Australia, đạt 127,39 triệu USD, tăng 7,5%, chiếm gần 6,7%.

Trung Quốc tiếp tục là nguồn cung chủ lực, đáp ứng phần lớn nhu cầu rau quả nhập khẩu của Việt Nam. Với lợi thế về sản lượng ổn định, giá cả cạnh tranh và khả năng cung ứng liên tục, thị trường này vẫn giữ vững vị thế số một trong nhóm đối tác thương mại nông sản của Việt Nam.