TP.HCM muốn lớn mạnh, phải có nhiều doanh nghiệp bản lĩnh

Lãnh đạo Sở Công Thương khẳng định hoàn thiện quy hoạch không gian phát triển mới cho TP.HCM sau sáp nhập là nhiệm vụ dài hơi, cần sự đồng hành và hiến kế từ doanh nghiệp, chuyên gia và báo chí để đưa TP.HCM bứt phá.

Tọa đàm "Hiến kế phát triển công nghiệp, thương mại TP.HCM" vừa được diễn ra chiều 5-9, với chủ đề "Phát triển công nghiệp trong không gian mới", tiếp nối diễn đàn trực tuyến, với sự tham gia của nhiều chuyên gia cấp cao và doanh nghiệp lớn.

Cần tạo ra nhiều doanh nghiệp đầu tàu dẫn dắt kinh tế  

Ông Trịnh Tiến Dũng - chủ tịch HĐQT Công ty CP cơ khí xây dựng thương mại Đại Dũng - quyết liệt nói: doanh nghiệp và cả Chính phủ cần phải thay đổi tư duy, thay đổi cách tiếp cận, thay đổi chiến lược và thay đổi cả cách làm để có những doanh nghiệp lớn thực sự. 

Thực tế các doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có thể đứng ra đảm nhận các dự án lớn, nhưng vướng mắc ở chỗ chỉ đảm nhận ở vai trò nhà thầu phụ, nên không thể chứng minh khả năng. "Vậy thì chúng ta phải thay đổi cách tiếp cận. Chúng ta phải tính toán M&A với các công ty đã có kinh nghiệm, đã từng thiết kế, đã từng làm… và được công nhận để gặt hái cơ hội, cơ sở hạ tầng và các kiến thức know-how", ông Dũng nói.

Dẫn ví dụ từ Trung Quốc, quốc gia này sau khi thu hút được các nhà đầu tư nước ngoài, đã ra yêu cầu phải chuyển giao công nghệ, cũng như tăng tỉ lệ nội địa hóa trong sản phẩm. Với yêu cầu nội địa hóa như vậy, các doanh nghiệp trong nước được nuôi dưỡng và phát triển.

Tiếp đó, cần tập trung các doanh nghiệp có khả năng, năng lực để nhận hỗ trợ về quỹ đất và vốn đầu tư nhà nước, vì "không phải ai cũng làm lớn được". "Cần tạo ra nhiều doanh nghiệp đầu tàu, tạo nhiều động lực để dẫn dắt nền kinh tế", ông Dũng cho hay.

Ông Đàm Quân Trực, đại diện Công ty Đại Quang Minh, cho biết Thaco hiện tại là một tập đoàn đa ngành, thành công từ mô hình ở Chu Lai (Đà Nẵng). Hơn ai hết doanh nghiệp nhận thức được tiềm năng lớn của mô hình TP.HCM mới, nhất là về mảng hạ tầng giao thông.

Chẳng hạn với hệ thống metro hiện tại và tương lai có thể lên đến hàng nghìn km khi cộng thêm Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu. Do đó, đầu tư xây dựng một tuyến metro cần nguồn vốn khổng lồ. "Chúng tôi mạnh dạn đề xuất được vay vốn với ưu đãi hợp lý khi tham gia thực hiện các dự án phát triển hạ tầng TP.HCM", ông Trực nói. 

Mua lại doanh nghiệp nước ngoài để nhanh vào chuỗi cung ứng quốc tế 

TS Phạm Văn Đại, Trường Chính sách công và quản lý Fulbright, cho rằng nếu không xây dựng được các doanh nghiệp nội địa lớn mạnh ở quy mô TP.HCM nói riêng, Việt Nam nói chung thì sẽ khó phát triển.

Tuy nhiên khi xây dựng doanh nghiệp nội địa, ông Đại cho rằng thách thức rất lớn là không tham gia được vào chuỗi cung ứng của quốc tế. 

"Chúng tôi sang Đài Loan có hỏi doanh nghiệp làm chip ở Việt Nam làm thế nào để nhận được đơn đặt hàng của Đài Loan. Họ trả lời kể cả bây giờ doanh nghiệp Việt Nam có làm 0 đồng cũng không nhận. Bởi vì 0 đồng của các anh không có nghĩa là 0 đồng của bọn tôi. Bọn tôi phải cử người ra giám sát, kiểm soát chất lượng, đảm bảo không có sai sót gì… Tức là rất khó để doanh nghiệp Việt Nam có thể tham gia được vào chuỗi cung ứng của họ", ông Đại nêu ví dụ trong ngành bán dẫn. 

Từ đó, ông Đại đề xuất cách làm mua bán và sáp nhập (M&A). "Chúng ta có thể mua lại trực tiếp các doanh nghiệp đang ở trong chuỗi cung ứng. Nếu khó mua doanh nghiệp F1 trong chuỗi cung ứng thì chúng ta có thể mua các doanh nghiệp F2, F3. Chúng ta có thể kiểm soát doanh nghiệp đó và từng bước đặt chân ở chuỗi cung ứng của họ. Sau đó mở rộng lên. Đấy là một cách mà nhiều nước thành công đã từng làm", chuyên gia này giải thích. 

Một ví dụ được dẫn chứng là trường hợp của Tập đoàn TSMC (Đài Loan). Ngay từ đầu họ được tài trợ vốn để mua lại các nhà máy đúc chip của đối thủ cạnh tranh. Và dần dần họ mua được hết. Đến khi chỉ còn lại hai, ba đối thủ cạnh tranh với họ và họ phát triển đến bây giờ. Cụ thể, nhà nước có thể có những chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước về vốn để M&A các doanh nghiệp ở nước ngoài hoặc các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng. 

Đặc biệt hiện nay, khi nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp từ những năm 60 - 70 ở Đài Loan và Hàn Quốc có thế hệ thứ nhất đã đến tuổi về hưu nhưng thế hệ thứ hai lại không muốn nối nghiệp. 

"Rất nhiều doanh nghiệp như vậy đang hiện hữu và đó là cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam để M&A và bước chân được vào chuỗi cung ứng này", ông Đại đề xuất.

Ông Nguyễn Xuân Tạo, trưởng phòng năng lượng Công ty TNHH lốp xe Kumho Việt Nam, cho biết việc phát triển công nghiệp trong không gian TP.HCM mới tạo ra nhiều cơ hội, nhưng cũng đi kèm nhiều thách thức cho các doanh nghiệp FDI, trong đó có các vấn đề về cơ sở hạ tầng hay hạ tầng giao thông nói riêng.

Theo ông Tạo, việc tập trung sản xuất công nghiệp tại TP.HCM mới ở Bình Dương cũng cần tính đến hạ tầng năng lượng, khi đa phần các trạm cao áp 110kV đã đầy tải. Cần tính đến việc phát triển, mở rộng cơ sở hạ tầng điện. Bên cạnh đó, doanh nghiệp nước ngoài sau động thái sáp nhập của TP.HCM cũng kỳ vọng sẽ có cải thiện về thủ tục hành chính. Các thủ tục cần cởi mở hơn và có thêm các kênh hỗ trợ cho doanh nghiệp.

Quy hoạch mới gắn hạ tầng, lao động và chuỗi công nghiệp

Ông Hà Văn Út, phó giám đốc Sở Công Thương TP.HCM, thay mặt cho lãnh đạo Sở Công Thương cảm ơn các doanh nghiệp, chuyên gia đã có nhiều ý kiến đóng góp cho công tác quản lý nhà nước. 

"Với không gian mới, chúng tôi xác định sẽ có cách tiếp cận mới, mô hình mới. Chúng tôi tính toán lại quy hoạch, đâu là lợi thế của từng khu vực, có như vậy khi bố trí định hình không gian sẽ phát triển được lợi thế khu vực đó", lãnh đạo sở nói. 

Cụ thể, những lĩnh vực nóng cần tập trung là hạ tầng, hạ tầng giao thông không chỉ đường bộ, mà còn đường thủy, đường sắt. Hiện đã có các đề xuất về xây dựng các tuyến đường sắt từ các tỉnh lân cận kết nối với TP.HCM.

Với lao động chất lượng cao, thành phố định hướng quy hoạch gắn lao động chất lượng cao theo ngành nghề phù hợp, ưu tiên cho TP.HCM. Còn lao động phổ thông thì cho khu vực phù hợp. Mô hình đào tạo nhân lực nên tính toán đẩy mạnh liên kết giữa doanh nghiệp với nhà trường.

Thành lập trung tâm nguyên phụ liệu, thành lập chuỗi. Cụ thể, thành lập các khu công nghiệp hoặc cụm công nghiệp chuyên đề, phụ trợ để doanh nghiệp hỗ trợ nhau, tận dụng hạ tầng. 

Thành phố xác định đây là công việc dài hơi nên đòi hỏi cần sự hỗ trợ, hiến kế của các bên, các chuyên gia, sự đồng hành của báo Tuổi Trẻ. "Tất cả ý kiến này sẽ được tập hợp lại để báo cáo các lãnh đạo TP.HCM. Chúng ta cùng có trách nhiệm với nhau để đưa TP.HCM phát triển", ông Hà Văn Út khẳng định. 

Lãnh đạo báo Tuổi Trẻ cho biết vào ngày 23-9, tại khách sạn Rex (TP.HCM), ban tổ chức sẽ tổ chức hội thảo và tổng kết diễn đàn "Hiến kế phát triển công nghiệp, thương mại TP.HCM". Qua chương trình, những ý kiến, hiến kế của các doanh nghiệp, chuyên gia thời gian qua sẽ được tập hợp để trao lại cho cơ quan quản lý nhà nước.