TP.HCM muốn 'ba nhà' cùng ra trận trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo

Ngày 28-10, UBND TP.HCM và Đại học Quốc gia TP.HCM đã có buổi làm việc với một trong những trọng tâm là lắng nghe góp ý cho mô hình phát triển 'ba nhà': Nhà nước - đại học - doanh nghiệp tại TP.HCM.

Ông Phạm Phú Ngọc Trai - chủ tịch Liên minh Tái chế bao bì Việt Nam - cho rằng để mô hình hợp tác "ba nhà" thực sự vận hành hiệu quả, yếu tố then chốt nằm ở con người và tinh thần chia sẻ.

Cần sự quyết liệt từ Nhà nước

Theo ông Trai, phần lớn nhân sự của các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay đều từ các trường đại học. Một số doanh nghiệp lĩnh vực công nghệ mà ông biết có đến 60-70% đội ngũ kỹ sư xuất thân từ các trường đại học kỹ thuật có tiếng như Trường đại học Bách khoa (Đại học Quốc gia TP.HCM). 

"Doanh nghiệp mong muốn được hợp tác thiết thực với nhà trường, cùng chia sẻ năng lực nghiên cứu và phát triển (R&D), cùng tạo ra giá trị thay vì chỉ ký kết hay tài trợ hình thức", ông nói.

Ông Trai nhấn mạnh một mô hình hợp tác chỉ có thể phát huy nếu tạo ra môi trường bình đẳng cho mọi chủ thể, từ viện nghiên cứu, start-up đến doanh nghiệp lớn, cùng đóng góp và hưởng lợi. Không thể chỉ gắn kết với một vài đơn vị mà phải gắn bó với nhiều bên. Khi doanh nghiệp tham gia, họ phải cảm thấy mình được lắng nghe, được đồng hành và được chia sẻ kết quả. "Đó mới là giá trị thật sự của một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo", ông chia sẻ.

Trong khi đó, ông Kenneth Tse - Phó chủ tịch Tập đoàn Intel Products Việt Nam - nhìn nhận vai trò của lãnh đạo, đặc biệt là vai trò kiến tạo của Nhà nước, có tính quyết định trong việc duy trì sức sống của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. 

Cụ thể đó là sự quyết liệt và liên tục trong hành động: lãnh đạo có dám duy trì cơ chế hợp tác chặt chẽ, có lịch trình làm việc đều đặn giữa ba bên hay không?

Về phía mình, ông Kenneth Tse cho biết thêm Intel luôn có nhu cầu lớn về nguồn nhân lực chất lượng cao và sẵn sàng phối hợp với các trường đại học để triển khai chương trình nâng cao kỹ năng sinh viên, giảng viên, cũng như tham gia các dự án R&D. 

Theo ông, doanh nghiệp nào cũng quan tâm đến R&D nhưng nghiên cứu và phát triển là một quá trình dài đòi hỏi sự chia sẻ về nguồn lực, dữ liệu và cả giá trị. Nếu có thể cộng tác sâu với các trường đại học, chắc chắn đôi bên đều được lợi.

Còn ông Nguyễn Đình Uyên - Giám đốc công nghệ Công ty Ultrasil - cho rằng nhiều doanh nghiệp công nghệ khi đầu tư vào Việt Nam không chỉ hướng đến sản xuất hay kinh doanh mà còn muốn mở rộng hoạt động nghiên cứu và phát triển kỹ thuật, khoa học - công nghệ ngay tại chỗ. Do vậy nhu cầu hợp tác là rất lớn.

Ông cho biết công ty rất mong muốn được chia sẻ kinh nghiệm, công nghệ và dữ liệu thực tế cho các nhóm nghiên cứu trong nước, qua đó tạo điều kiện để họ phát triển sâu hơn về chuyên môn. 

Chẳng hạn khi doanh nghiệp mở phòng lab mời các nhà nghiên cứu đến cùng làm việc thì những vấn đề thực tiễn sẽ được giải quyết nhanh hơn. "Ngược lại, chúng tôi cũng học được nhiều từ năng lực nghiên cứu của các trường đại học Việt Nam", ông Uyên chia sẻ.

Vai trò "chủ lực" của Đại học Quốc gia TP.HCM

Ông Nguyễn Văn Được - Chủ tịch UBND TP.HCM - nhấn mạnh để phát triển dài hạn và bền vững, "ba nhà" sẽ cần kết nối chặt chẽ với nhau, mỗi "nhà" làm riêng lẻ sẽ không xong. Theo ông, quan trọng là tận dụng thế mạnh riêng của từng chủ thể để tạo nên sức mạnh tổng hợp cho toàn hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

Ông đánh giá thẳng thắn thực tế hiện nay mối liên kết giữa các bên vẫn còn rời rạc. Chẳng hạn nhà trường nghiên cứu độc lập, doanh nghiệp tự nhập công nghệ, chưa tận dụng được năng lực thị trường. Còn khu vực quản lý nhà nước cũng có nhiều chương trình hoạt động có phần riêng rẽ. Trong khi đó không ít doanh nghiệp rất muốn được kết nối, được tham gia đào tạo, hợp tác nhưng thiếu một cơ chế điều phối chung.

Một trong những bước đi gắn kết hiện tại đang được triển khai là UBND TP.HCM và Đại học Quốc gia TP.HCM đang phối hợp cho đề án đưa TP.HCM trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo đẳng cấp quốc tế vào năm 2030. Đây cũng là một trong nhiều nhiệm vụ do Ban Chỉ đạo trung ương về nghị quyết 57 vừa giao cho TP.HCM.

Trong đề án này, Trung tâm đổi mới sáng tạo tại Đại học Quốc gia TP.HCM sẽ là điểm khởi đầu, một 'cực' đổi mới sáng tạo dẫn dắt khối đại học, đồng thời là nơi hội tụ ba trụ cột Nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Văn Được kỳ vọng Trung tâm đổi mới sáng tạo tại Đại học Quốc gia TP.HCM sẽ trở thành đầu tàu tiên phong trong mạng lưới các cực đổi mới sáng tạo của TP. Trung tâm sẽ là nơi nghiên cứu và ươm tạo đồng thời dẫn dắt, kết nối và lan tỏa tinh thần đổi mới sáng tạo đến toàn hệ sinh thái trên địa bàn. Đồng thời trung tâm có thể thực hiện những cơ chế "sandbox" thử nghiệm chính sách, phát triển công nghệ lõi và đầu tư mạo hiểm.