Toyota đã đúng?

Chủ tịch Toyota Akio Toyoda từng phát biểu 27 triệu xe hybrid mà hãng sản xuất từ năm 1997 đến nay sở hữu lượng phát thải carbon tương đương 9 triệu xe BEV tại Nhật Bản.

Tuyên bố của lãnh đạo Toyota không những nêu quan điểm xe hybrid phát thải ít hơn xe điện, mà còn phần nào lý giải chiến lược hạn chế tập trung cho xe thuần điện, ưu tiên xe hybrid mà nhà sản xuất ôtô hàng đầu Nhật Bản đang theo đuổi.

Sự "cố chấp" của Toyota có vẻ đi ngược lại xu thế điện hóa toàn cầu. Tuy nhiên, những diễn biến gần đây cho thấy dường như Toyota đã đúng.

Ôtô điện giảm ga

Theo Rest of World, Trung Quốc đang cung cấp một lượng lớn xe hybrid cắm sạc (PHEV) cho các thị trường quốc tế thông qua hoạt động xuất khẩu.

Dữ liệu từ Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Trung Quốc (CAAM) cho thấy xuất khẩu xe hybrid của nước này đã tăng hơn 3 lần trong nửa đầu năm 2025. Cùng kỳ, xuất khẩu ôtô thuần điện dùng pin (BEV) chỉ đạt mức tăng trưởng 40%.

Xe hybrid chiếm tỷ trọng cao trong cơ cấu xuất khẩu ôtô Trung Quốc nửa đầu năm. Ảnh: SCMP.

Xe hybrid từ Trung Quốc nhập khẩu vào châu Âu 6 tháng đầu năm tăng hơn 6 lần, trong khi lượng BEV chứng kiến mức giảm 2%. Ở cùng kỳ, lượng xe PHEV mà Trung Quốc xuất khẩu sang Brazil cũng đã cao gần gấp đôi so với số xe BEV.

"Tăng trưởng xuất khẩu chung trong nửa đầu năm của xe xanh, bao gồm ôtô điện và xe hybrid, đã tốt hơn dự kiến nhờ PHEV và các loại xe hybrid khác", ông Cui Dongshu, Tổng thư ký Hiệp hội Xe du lịch Trung Quốc, nhận định trong báo cáo thị trường tháng 7.

Sự thay đổi đột ngột trong cơ cấu xuất khẩu ôtô của Trung Quốc phản ánh những khó khăn mà BEV phải đối mặt ở nhiều thị trường quốc tế.

"Tại các thị trường mà cơ sở hạ tầng hoặc những ưu đãi dành cho BEV còn hạn chế, PHEV trở thành dòng xe cung cấp giải pháp thiết thực hơn, cho phép các hãng xe Trung Quốc cạnh tranh về giá thành, phạm vi hoạt động và hiệu suất vận hành", Bill Russo, CEO của Automobility có trụ sở tại Thượng Hải, nhận định.

Theo Rest of World, khoảng cách về cơ sở hạ tầng sạc là nguyên nhân chính cho sự thay đổi này. Phần lớn thị trường Đông Nam Á, Mỹ Latin vẫn thiếu mạng lưới sạc cần thiết để hỗ trợ phát triển BEV.

Điều này khiến xe hybrid trở thành lựa chọn hấp dẫn, giải quyết được nỗi lo phạm vi hoạt động mà vẫn mang lại những lợi ích về môi trường.

Hạ tầng sạc là một phần nguyên nhân khiến ôtô thuần điện chưa thật sự bùng nổ. Ảnh: Bloomberg.

"Nếu chỉ tập trung vào sản xuất BEV, chúng tôi sẽ bỏ lỡ 50% thị trường xe năng lượng mới. PHEV vẫn có chỗ đứng. Việc chuyển đổi sang BEV thực sự phụ thuộc vào chính sách và hệ sinh thái của các quốc gia khác nhau", Vincent Wong, Phó chủ tịch điều hành của SAIC-GM-Wuling, chia sẻ với Rest of World.

Ông Michael Dunne- cựu chủ tịch General Motors tại Indonesia - khi trao đổi với Rest of World cho rằng quyết định phân phối kiểu loại hệ truyền động nào sẽ phụ thuộc khá nhiều vào khách hàng, khu vực, quốc gia và thu nhập.

Toyota đã đúng?

Trong một tuyên bố năm ngoái, Chủ tịch Akio Toyoda của Toyota dự đoán ngay cả trong dài hạn, ôtô thuần điện cũng chỉ có thể chiếm khoảng 30% doanh số ôtô mới toàn cầu.

Khác với nhiều hãng xe từng tuyên bố tập trung hoàn toàn cho BEV, Toyota phát triển dải sản phẩm thuần điện một cách thận trọng, song song với tăng cường đầu tư cho công nghệ hybrid.

Toyota không dồn toàn lực cho ôtô thuần điện. Ảnh: Toyota.

Như đã đề cập phía trên, Toyota đã bán khoảng 27 triệu xe hybrid trên toàn cầu kể từ năm 1997. Năm ngoái, nhà sản xuất ôtô Nhật Bản bán hơn 1 triệu xe hybrid cho khách hàng Mỹ, chiếm khoảng 44,5% tổng doanh số Toyota ở xứ cờ hoa.

Dù "ưu ái" xe hybrid, Toyota cũng nhấn mạnh sự cần thiết của một chiến lược đa dạng, trong đó toàn bộ PHEV, BEV, xe điện dùng pin nhiên liệu (FCEV) và ôtô động cơ đốt trong cùng tồn tại. Mục tiêu là tối đa hóa lựa chọn, không đặt cược vào duy nhất công nghệ nào.

Sự kiên định của Toyota với quyết định không tập trung vào ôtô thuần điện từng từng dẫn đến một vài nghi ngờ về tương lai của nhà sản xuất ôtô Nhật Bản. Tuy nhiên, Toyota nhờ chiến lược đa dạng của mình đã có thể duy trì danh hiệu sản xuất ôtô lớn nhất thế giới về doanh số trong năm thứ 5 liên tiếp.

Năm ngoái, toàn thế giới tiêu thụ khoảng 10,8 triệu xe BEV. Tổng doanh số xe hybrid toàn cầu trong năm 2024, bao gồm PHEV và các loại hybrid khác, đạt 16,1 triệu xe và tương đương tăng trưởng gần 3 lần so với năm 2019.

Tiêu thụ xe hybrid tăng trưởng mạnh trong giai đoạn gần đây. Ảnh: Mitsubishi.

Sự quan tâm ngày càng tăng mà khách hàng toàn cầu dành cho xe hybrid, bên cạnh những diễn biến gần đây trên thị trường đã khiến một số nhà sản xuất ôtô phải "quay xe".

General Motors, Ford hay Audi, Volvo gần đây đã trì hoãn hoặc thay đổi mục tiêu điện hóa hoàn toàn của mình. Chẳng hạn, Volvo quyết định sẽ trì hoãn thời điểm hoàn thành mục tiêu trở thành một hãng xe thuần điện sang năm 2040, trễ hơn 10 năm so với dự định ban đầu.

Lãnh đạo General Motors thừa nhận mục tiêu xuất xưởng 1 triệu ôtô điện vào cuối năm 2025 sẽ khó đạt được. Trước đó, nhà sản xuất ôtô thuộc Big Three ngành xe Mỹ từng công bố kế hoạch ngừng bán xe xăng vào năm 2035.

Audi cho biết không vội trở thành một hãng xe thuần điện, dù vẫn giữ kế hoạch điện hóa đến năm 2033. Bentley cũng tuyên bố trì hoãn kế hoạch điện hóa, cho rằng khách hàng ở phân khúc xe sang vẫn ưa chuộng ôtô động cơ đốt trong.

Nhìn chung, ôtô thuần điện có thể vẫn là đích đến sau cùng cho ngành công nghiệp ôtô toàn cầu. Tuy nhiên ở thời điểm hiện tại, hybrid đang trở thành xu hướng tất yếu, một phần do những thiếu hụt về cơ sở hạ tầng sạc hay hạn chế về giá pin, nguồn kim loại hiếm.

Cho đến lúc này, Toyota dường như đã đúng với quyết định của mình.