Tôi bất lực vì nhóm người kéo loa thể dục, pickleball từ sáng đến đêm

Một quốc gia phát triển thật sự không chỉ được đo bằng khả năng chi trả, mà bằng ý thức tôn trọng người khác trong không gian chung. Ở Việt Nam hôm nay, tôi cũng đang chứng kiến một hình hài xã hội học diễn ra ngay trong khu dân cư nơi mình sống.

Ngày trước, công viên nội khu trước nhà tôi bị bỏ hoang: cỏ lau mọc um tùm, người ta mang rác đến vứt, kể cả xà bần, sofa, nệm cũ... Đã có lần, tàn lửa từ nhóm nghiện hút chích bốc cháy, cột lửa cao bằng cột điện, cả xóm phải chạy ra dập. Khi ấy, chính cư dân liền kề tự góp tiền chỉnh trang công viên, trồng cây, lát gạch, dọn sạch, biến nơi từng là bãi rác thành không gian xanh đáng sống.

Nhưng chưa kịp tận hưởng thành quả, nạn tiếng ồn kéo đến. Từ ngày công viên được cải tạo khang trang, sạch sẽ, người ta kéo tới tụ tập, nói cười huyên náo, mang cả loa thùng ra tập thể dục, khiêu vũ từ 5h30 sáng; các nhóm chơi Pickleball thì bất kể giờ nào, có hôm đến gần nửa đêm vẫn hò hét, ồn ào; nhiều người còn dắt chó vào phóng uế trong công viên.

Thế nhưng, cứ mỗi lần cư dân chúng tôi lên tiếng phản ánh, lại bị cho là "khó tính", "ghen tị", thậm chí bị mỉa mai, bắt nạt trong nhóm dân cư. 3 năm nay, những lời nhắc nhở, phản ứng, bức xúc của chúng tôi chỉ được đáp lại bằng sự vô cảm và thách thức. Hôm nay nhắc, hôm sau mới sáng đầu ngày họ đã phát loa nhảy múa. Có lần, một ông chú trong xóm tôi ra đuổi đám chó phóng uế, liền sau đó bị thanh niên choai choai (chủ chó) nẹt pô xe trước cửa để đe dọa.

Nhìn những hình ảnh ấy, tôi mới thấy: xã hội chúng ta còn nhiều việc phải làm để hướng đến sự giàu có đi cùng văn hóa. Các nghiên cứu y học chỉ ra rằng tiếng ồn kéo dài gây mất ngủ, stress, rối loạn tâm lý, bệnh tim mạch, thậm chí kích hoạt bệnh tự miễn... Nếu sức khỏe bạn giảm sút, hãy kiểm tra lại môi trường sống hàng ngày của gia đình bạn.

Nhiều người biện minh: "Chúng tôi chỉ tập thể dục, đâu có gì sai". Nhưng mọi quyền tự do đều có giới hạn ở nơi quyền của người khác bắt đầu. Họ nói: "Công viên là của chung, ai cũng có quyền". Nhưng họ không hiểu rằng công viên nội khu nhỏ hẹp trong hẻm cụt khác hoàn toàn công viên công cộng ngoài trục đường lớn. Âm thanh họ tạo ra vang vọng trong không gian dội vào từng căn nhà. Đó không chỉ là tiếng ồn, mà là xâm phạm quyền được yên tĩnh, quyền được bảo vệ sức khỏe và tinh thần của người khác.

>> Các bà cô bật nhạc tập thể dục nhịp điệu phá tan giấc ngủ của tôi

Theo Bộ luật Dân sự 2015, đây là các quyền nhân thân được pháp luật bảo vệ tuyệt đối. Điều 584 quy định: "Người nào xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác thì phải bồi thường". Điều 592 xác định rõ: "Người chịu thiệt hại về tinh thần được bồi thường tổn thất tinh thần do sức khỏe bị xâm phạm". Nói cách khác, quyền được sống trong môi trường yên tĩnh, an toàn, không bị xâm phạm tinh thần là quyền con người cơ bản, được pháp luật bảo vệ tuyệt đối. Không ai có thể viện cớ "thể dục, văn nghệ" để chà đạp lên sức khỏe người khác.

Bên cạnh đó, Quy chuẩn quốc gia QCVN 26:2010/BTNMT giới hạn mức tiếng ồn: Ban ngày (6h–21h) không vượt 70 dBA, ban đêm (21h–6h) không vượt 55 dBA. Nghị định 144/2021/NĐ-CP, Điều 7 quy định: "Phạt từ 500.000 đến 1.000.000 đồng đối với hành vi gây tiếng động, âm thanh lớn, làm mất trật tự công cộng, kể cả khi chưa đo được mức decibel cụ thể". Không chỉ là vi phạm hành chính, hành vi gây rối trật tự công cộng kéo dài có thể bị truy cứu hình sự theo Điều 318 Bộ luật Hình sự 2015, với mức phạt cải tạo không giam giữ hoặc tù đến 2 năm.

Tiếng ồn không chỉ là "âm thanh to" mà nó còn là một dạng bạo lực môi trường, mà nạn nhân là những người chỉ muốn có được sự yên tĩnh tối thiểu để sống. Không ai phản đối việc rèn luyện thể thao, ca hát hay sinh hoạt cộng đồng. Nhưng sự văn minh nằm ở cách chúng ta tôn trọng ranh giới. Nếu thật sự yêu thể thao, hãy thuê sân Pickleball chuyên nghiệp, có tường cách âm, có giờ giấc rõ ràng. Nếu muốn ca hát, hãy hát trong không gian riêng, đúng khung giờ cho phép. Nếu nuôi thú cưng, hãy dắt đi vệ sinh đúng nơi và dọn sạch.

Một xã hội giàu có không được định nghĩa bằng những khu đô thị sáng đèn, mà bằng sự yên tĩnh khi người khác cần nghỉ ngơi. Một cộng đồng văn minh không cần nhiều khẩu hiệu, mà cần những hành vi nhỏ biết nghĩ cho người khác: tắt loa, hạ giọng, dừng chơi bóng, dọn rác, dắt chó đúng nơi, và biết lắng nghe khi hàng xóm nói "đủ rồi".

Tiếng ồn có thể đo được bằng máy, nhưng sự thô bạo trong ý thức chỉ có thể đo bằng cách xã hội đối xử với nhau. Giàu mà không văn hóa, đó không phải là sự phát triển, mà là bước thụt lùi của tinh thần con người. Và hơn lúc nào hết, chính quyền địa phương cần vào cuộc mạnh mẽ hơn, không chỉ để xử lý hành vi gây rối trật tự công cộng, mà để bảo vệ quyền cơ bản của người dân được sống trong môi trường yên tĩnh, an toàn và nhân văn.

Hannah