Tòa phúc thẩm chặn quyết định sa thải Thống đốc Fed của ông Trump

Hội đồng ba thẩm phán của tòa phúc thẩm liên bang tại Washington ngày 15/9 ra phán quyết về việc Tổng thống Donald Trump ra quyết định sa thải Thống đốc Lisa Cook, một trong 7 thành viên của Hội đồng Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang (Fed).

Trong phán quyết, hai thẩm phán Bradley Garcia và Michelle Childs cho rằng bà Cook có quyền trải qua quá trình đánh giá công bằng trước khi bị chính quyền Trump sa thải, qua đó giữ nguyên quyết định của tòa cấp dưới và buộc chính quyền khôi phục vị trí cho bà.

"Vì bà Cook có quyền lợi hợp pháp trong vị trí của mình, bà ấy phải được hưởng một quy trình đánh giá trước khi bị cách chức. Trong khi đó, chính quyền không cung cấp bất kỳ thông báo hay mở ra bất kỳ cơ hội nào để bà Cook phản hồi. Dù cho kết quả có thay đổi hay không, quyền được đánh giá công bằng là điều không thể phủ nhận", thẩm phán Garcia viết.

Tổng thống Trump thông báo sa thải bà Cook vào tháng 8, viện dẫn cáo buộc gian lận thế chấp do Giám đốc Cơ quan Tài chính Nhà ở Liên bang Bill Pulte nêu ra. Pulte khẳng định bà Cook có những bản khai báo khác nhau về nơi thường trú trong các hồ sơ vay mua nhà ở Michigan và Georgia năm 2021.

Tuy nhiên, bà Cook phủ nhận cáo buộc này, cho rằng nếu có sai sót thì đó cũng chỉ là vấn đề cá nhân trước khi bà tham gia Fed. Bà cũng đã kiện quyết định này lên tòa án liên bang.

Tòa sơ thẩm liên bang ở Washington ngày 9/9 kết luận quyết định sa thải bà Cook có thể vi phạm Đạo luật Dự trữ Liên bang. Luật này chỉ cho phép tổng thống cách chức thống đốc Fed "nếu có lý do chính đáng", thường được hiểu là người bị sa thải đã có hành vi sai phạm các quy định trong thời gian đương nhiệm.

Trong khi đó, cáo buộc từ ông Trump lại liên quan đến những giấy tờ vay thế chấp của bà Cook từ trước khi bà nhậm chức, nên đó không phải là căn cứ hợp pháp để sa thải. Reuters hồi tháng 8 tiếp cận được tài liệu vay vốn tại Atlanta cho thấy bà Cook đã khai căn nhà ở đây là "nhà nghỉ dưỡng" vào tháng 5/2021, phù hợp với lời biện hộ của bà Cook.

Trong khi đó, các luật sư Bộ Tư pháp khẳng định quyền hạn của Tổng thống có thể được diễn giải rộng hơn nếu muốn cách chức thống đốc và cho rằng hành động khai báo mâu thuẫn trên hồ sơ tài chính đủ để xếp việc sa thải bà Cook vào diện "có lý do chính đáng".

Bộ Tư pháp nhấn mạnh Tổng thống Trump ra quyết định sa thải bà Cook nhằm "bảo vệ tính liêm chính của Fed", đảm bảo cơ quan này hoạt động vững mạnh. Họ cũng cho rằng tòa án đáng lẽ không có thẩm quyền xét lại quyết định của Tổng thống Trump đối với thống đốc Fed.

Với phán quyết của tòa phúc thẩm, bà Cook có thể tiếp tục tham dự cuộc họp chính sách lãi suất của Hội đồng Thống đốc Fed trong tuần này. Nhiều khả năng Nhà Trắng sẽ kháng nghị sự việc lên Tòa án Tối cao.

Nếu quyết định sa thải bà Cook được Tòa án Tối cao chấp thuận, ông Trump sẽ có cơ hội đề cử một thống đốc mới, giúp nhóm ủng hộ chính sách của ông có thể chiếm thế đa số trong Hội đồng Thống đốc Fed.

Thanh Danh (Theo CBS, Reuters)