Tim Cook gặp khó

Đối diện thách thức trong lĩnh vực AI, một số nhà phân tích cho rằng Apple nên mạnh dạn thay thế CEO Tim Cook.

CEO Tim Cook đang đứng trước áp lực lớn. Thời gian gần đây, 2 nhà phân tích gây chú ý khi kêu gọi cuộc cải tổ lớn tại Apple. Mục tiêu nhắm vào việc thay thế Tim Cook, người kế nhiệm Steve Jobs từ năm 2011 đến nay.

Trong bài viết của hãng nghiên cứu công nghệ LightShed Partners, các nhà phân tích Walter Piecyk và Joe Galone thắc mắc liệu Cook còn phù hợp để lãnh đạo một trong những công ty giá trị nhất thế giới.

Theo CNN, câu hỏi được đặt giữa lúc Apple tụt hậu trong lĩnh vực AI, công nghệ đang thay đổi nhiều khía cạnh trong cuộc sống. Táo khuyết còn đối diện áp lực tạo ra sản phẩm đột phá mới trong bối cảnh doanh số smartphone chững lại.

“Apple hiện tại cần CEO tập trung vào sản phẩm, không phải người chuyên về logistic”, Piecyk và Galone nhấn mạnh.

Khó khăn bủa vây Apple

Thay thế Tim Cook sẽ là bước đi đầy rủi ro với Apple. Công ty đang trải qua nhiều thay đổi trong ban lãnh đạo cấp cao, và việc thay đổi CEO có thể khiến hoạt động kinh doanh cốt lõi đi chệch hướng.

Theo nhà phân tích Mark Gurman của Bloomberg, hội đồng quản trị tại Apple vẫn ủng hộ Cook, cho rằng ông có “sức bền tương đương các lãnh đạo nổi tiếng trong ngành”, chẳng hạn như Bob Iger của Disney và Jamie Dimon từ JPMorgan Chase.

Hiện tại, chưa có bằng chứng cho thấy Cook sẽ rời đi. Bài viết của LightShed chỉ là một góc nhìn trong số rất nhiều nhà phân tích theo dõi hoạt động kinh doanh của Apple. Dù vậy, Piecyk và Galone không phải những người duy nhất lo ngại về tương lai của Táo khuyết.

“Ông ấy là chuyên gia về chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, Apple đang cần người có tầm nhìn công nghệ. Tôi nghĩ họ gặp nhiều rắc rối hơn tưởng tượng”, Ted Mortonson, CEO kiêm chiến lược gia công nghệ tại công ty dịch vụ tài chính Baird, nhận định.

Không gian trong Apple Store tại New York (Mỹ). Ảnh: Bloomberg.

Apple đối mặt nhiều áp lực từ đầu năm đến nay, bao gồm đe dọa thuế quan từ Tổng thống Mỹ Donald Trump, rắc rối xoay quanh App Store đến từ Liên minh châu Âu (EU), cùng vụ kiện về cáo buộc độc quyền thị trường smartphone. Tuy vậy, mối quan tâm lớn nhất vẫn là tiến độ chậm chạp trong bộ phận phát triển AI.

Hồi tháng 3, Apple xác nhận hoãn phát hành phiên bản mới của Siri, bản nâng cấp hứa hẹn giúp trợ lý tiệm cận ChatGPT và Gemini. Sau đó, Phó chủ tịch cấp cao Kỹ thuật Phần mềm Craig Federighi chỉ nói rằng sản phẩm “cần thêm thời gian để đạt tiêu chuẩn chất lượng cao của công ty”.

Không chỉ Siri, giới phân tích cho rằng Apple vẫn chưa có nhiều thành tựu trong lĩnh vực AI, theo nhận định của CEO Ben Bajarin từ Creative Strategies.

Tuy hoãn cập nhật Siri, Apple vẫn giới thiệu tính năng AI tại WWDC 2025 như dịch thuật trực tiếp, phân tích bài tập thể thao trên Apple Watch và nâng cấp một số tính năng hiện có. Dù vậy, chừng đó chỉ giúp công ty bắt kịp đối thủ, không thể vươn lên dẫn đầu.

WWDC 2025 diễn ra hồi tháng 6 tại trụ sở Apple. Ảnh: Bloomberg.

“Cook đã làm rất tốt trong việc đưa Apple đến vị thế hiện nay, nhưng môi trường đã thay đổi. Họ đang thực sự vật lộn trong lĩnh vực AI. Đây là lĩnh vực hoàn toàn khác bởi AI là phần mềm, trong khi Apple thường chỉ tập trung phần cứng”, Thomas Martin, đối tác tại công ty đầu tư Globalt, nhận định.

Dưới thời Tim Cook, một số sản phẩm và dự án nổi bật của Apple không đạt kỳ vọng, chẳng hạn như kính Vision Pro giá 3.500 USD thất bại về doanh số, trong khi dự án xe điện bị hủy bỏ. Apple có những thay đổi quan trọng với ban lãnh đạo. Giám đốc Tài chính Luca Maestri bị thay thế vào đầu năm, dù ông vẫn giữ chức Phó chủ tịch Dịch vụ Doanh nghiệp. Mới đây, công ty tuyên bố Giám đốc Vận hành Jeff Williams sẽ nghỉ hưu vào cuối năm. "Đôi giày" quá khổ Năm nay 64 tuổi, Cook giữ chức CEO Apple trong gần 14 năm, được đánh giá cao về sự nhạy bén trong vận hành. Ông đã thoát khỏi cái bóng của Steve Jobs để xây dựng chuỗi cung ứng toàn cầu, hệ sinh thái sản phẩm, dịch vụ giúp Apple duy trì vị thế công ty giá trị nhất thế giới. Cook cũng giúp Apple tạo dấu ấn trong lĩnh vực sức khỏe số với Apple Watch. Táo khuyết hiện là cái tên dẫn đầu thị trường thiết bị đeo thông minh (bao gồm AirPods và Apple Watch), thị phần quý IV/2024 đạt gần 25% theo thống kê của IDC. Dưới triều đại Tim Cook, vốn hóa thị trường của Apple tăng từ hơn 342 tỷ USD (năm 2011) lên khoảng 3.000 tỷ USD. Kể cả 2 nhà phân tích của LightShed Partners thừa nhận Cook “đã làm rất tốt”. “Phải nhìn nhận rõ rằng Tim Cook là CEO phù hợp vào thời điểm được bổ nhiệm, và chắc chắn ông đã làm rất tốt”, các nhà phân tích cho biết. Tim Cook đứng cạnh kính Apple Vision Pro. Ảnh: Bloomberg. Dù vậy, tiếp tục thay đổi bộ máy lãnh đạo có thể cản trở kế hoạch phát triển AI của Apple. Theo nhà phân tích Angelo Zino của CFRA Research, việc thay thế Tim Cook không phải giải pháp tối ưu. “Tôi nghĩ điều cuối cùng bạn muốn thực hiện là khiến tình hình thêm xáo trộn bằng cách đặt công việc của Cook vào tình thế nguy hiểm. Tôi không nghĩ Apple đang cân nhắc điều đó”, Zino nói thêm. Theo Zino, thay vì “trảm” Tim Cook, Apple có thể giải quyết những khó khăn trong lĩnh vực AI bằng các thương vụ thâu tóm. Tin đồn cho biết công ty đang thảo luận mua lại startup Perplexity AI, cân nhắc tăng cường hợp tác với OpenAI, hoặc theo chân Meta với việc tuyển dụng những nhà nghiên cứu hàng đầu. Lựa chọn khôn ngoan William Klepper, Giám đốc chương trình đào tạo lãnh đạo tại Trường Kinh doanh Columbia, cho rằng hiếm có công ty giữ một người trong vị trí CEO hơn 10 năm. “Các tổ chức luôn có lúc thăng trầm. Đó là bản chất của chu kỳ kinh doanh. Vị trí hiện tại của Apple đang trong trạng thái tĩnh”, Klepper cho biết. Theo chuyên gia, 10 năm không phải con số ngẫu nhiên. Điều này thường trùng khớp một số yếu tố có thể tác động mô hình kinh doanh của công ty, trong trường hợp này là AI. Đến thời kỳ đó, các công ty như Apple cần hỗ trợ hoạt động kinh doanh cốt lõi, trong khi phải liên tục thích ứng biến đổi. “Theo nghiên cứu và mô hình của tôi, cần một tác nhân dẫn dắt sự thay đổi bởi bạn phải bắt đầu làn sóng thứ 2... Bạn không thể tiếp tục giữ vai trò điều hành khi doanh nghiệp ở thời điểm chuyển giao, và cần sự thay đổi”, Klepper nói thêm. Kính Apple Vision Pro. Ảnh: New York Times. GS Sandra Sucher từ Đại học Harvard cho rằng các công ty thường bổ nhiệm CEO mới vì 3 lý do: đối phó bê bối, khắc phục khủng hoảng hoặc mất niềm tin vào năng lực. Hiện tại, không có yếu tố nào trong danh sách trên xảy ra với Tim Cook và Apple. Tuy nhiên, áp lực đè lên Apple ngày càng nặng. Điều đó cho thấy công ty cần tìm câu trả lời và hành động một cách nhanh chóng. “Liệu Apple có trở thành ‘Intel thứ hai’ không?”, Thomas Martin đặt câu hỏi. Ông ám chỉ công ty chip hàng đầu một thời của Mỹ đã tụt lại so với AMD và Nvidia do bỏ qua những làn sóng công nghệ mới. Những câu chuyện bên trong Apple Văn hóa bí mật luôn là một điểm đặc biệt của Apple. Cuộc đời Steve Jobs, Tim Cook và quá trình sáng tạo những sản phẩm quan trọng như iPhone thường chỉ được tiết lộ qua những trang sách, nơi các tác giả dành nhiều năm để mang tới những câu chuyện hấp dẫn