'Tiếng Anh từ lớp 1 quá tải vì nhồi nhét ngữ pháp'

Tôi là phụ huynh có con đang học lớp 1 tại một trường tiểu học công lập ở Hà Nội. Khi đọc thông tin Chính phủ vừa công bố Đề án "Đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học giai đoạn 2025-2035, tầm nhìn đến 2045", trong đó đến năm 2030 tất cả các trường phổ thông phải dạy Tiếng Anh bắt buộc từ lớp 1, tôi thực sự có nhiều suy nghĩ đan xen - vừa vui mừng, vừa lo lắng.

Trước hết, với tư cách là một người làm cha mẹ, tôi hoàn toàn ủng hộ chủ trương này. Không thể phủ nhận rằng tiếng Anh là ngôn ngữ toàn cầu, là "chìa khóa" mở ra cơ hội học tập, làm việc và giao lưu quốc tế cho thế hệ trẻ Việt Nam. Ngay trong cuộc sống hàng ngày, từ việc xem một video hướng dẫn, tra cứu tài liệu trên mạng hay đơn giản là đọc hướng dẫn sử dụng sản phẩm, tiếng Anh đã len lỏi vào mọi ngóc ngách. Nếu không thông thạo ngôn ngữ này, con em chúng ta sẽ rất dễ bị tụt lại phía sau trong thế giới hội nhập ngày càng sâu rộng.

Tôi còn nhớ, khi còn đi học, chúng tôi chỉ bắt đầu học tiếng Anh từ lớp 6, và phải mất nhiều năm mới dần dần làm quen. Nhưng bây giờ, con tôi mới 6 tuổi đã có thể nói được vài câu đơn giản như "How are you?" hay "My name is...", phần lớn nhờ vào việc được tiếp xúc sớm qua các chương trình trên YouTube hoặc ứng dụng học ngoại ngữ. Trẻ nhỏ học ngôn ngữ nhanh và tự nhiên hơn rất nhiều so với người lớn, nên việc đưa Tiếng Anh thành môn bắt buộc từ lớp 1 là hướng đi đúng.

Tuy nhiên, để đề án này thực sự khả thi, tôi nghĩ điều quan trọng nhất là chuẩn bị về đội ngũ giáo viên và cơ sở vật chất. Ở các thành phố lớn, nhiều trường đã dạy Tiếng Anh từ lớp 1 từ lâu, thậm chí có giáo viên nước ngoài đứng lớp. Nhưng ở nông thôn, miền núi, vùng sâu vùng xa, thực tế lại hoàn toàn khác. Nhiều trường vẫn còn thiếu giáo viên Tiếng Anh đạt chuẩn, cơ sở vật chất nghèo nàn, thiết bị dạy học hạn chế. Nếu triển khai đồng loạt mà không có sự đầu tư đồng đều, rất dễ tạo nên khoảng cách mới giữa học sinh thành thị và nông thôn.

Một vấn đề nữa là chương trình học và phương pháp giảng dạy. Hiện nay, tôi thấy việc học Tiếng Anh ở tiểu học chủ yếu là học thuộc từ vựng, làm bài tập ngữ pháp, chưa tạo được môi trường giao tiếp tự nhiên. Trong khi đó, mục tiêu của đề án lại hướng tới đưa tiếng Anh thành "ngôn ngữ thứ hai trong trường học", nghĩa là học sinh phải có khả năng sử dụng ngôn ngữ này để học các môn khác, giao tiếp, và tiếp cận thông tin. Để làm được điều đó, không thể chỉ dừng ở vài tiết học mỗi tuần với sách giáo khoa dày đặc lý thuyết. Cần tạo ra môi trường "ngập tràn tiếng Anh" trong trường học: từ biển chỉ dẫn, website trường, hoạt động ngoại khóa, thậm chí cả các tiết học tích hợp bằng tiếng Anh...

>> Những học sinh đánh vật với công thức ngữ pháp Tiếng Anh

Theo thông tin từ Bộ Giáo dục và Đào tạo, các mức độ 1, 2, 3 trong đánh giá trường học sẽ dựa trên tỷ lệ tiết học được dạy bằng tiếng Anh, mức độ sử dụng ngôn ngữ này trong truyền thông nội bộ, và chất lượng đội ngũ giáo viên. Đây là hướng tiếp cận mới, tiệm cận với các tiêu chuẩn quốc tế. Tuy nhiên, phụ huynh chúng tôi vẫn băn khoăn: liệu con em mình có bị quá tải không? Bởi trẻ lớp 1 mới chỉ đang làm quen với việc đọc, viết tiếng Việt, nay lại thêm một ngôn ngữ mới có hệ chữ cái và cách phát âm khác biệt. Nếu không có phương pháp phù hợp, trẻ có thể sợ học Tiếng Anh ngay từ đầu.

Vì vậy, tôi mong rằng khi triển khai, Bộ sẽ thiết kế chương trình Tiếng Anh lớp 1 thật nhẹ nhàng, sinh động và gần gũi. Học qua trò chơi, bài hát, tranh ảnh hay kể chuyện sẽ giúp trẻ yêu thích và tiếp nhận tự nhiên hơn là học theo kiểu kiểm tra, đánh giá. Ngoài ra, phụ huynh cũng cần được hướng dẫn cách đồng hành cùng con. Không phải cha mẹ nào cũng biết tiếng Anh, nhưng hoàn toàn có thể hỗ trợ con bằng cách tạo môi trường khuyến khích, ví dụ như cùng xem hoạt hình tiếng Anh, học hát các bài đơn giản, hay khen ngợi khi con nói được câu mới.

Để đề án này đi vào thực tế, đầu tư cho giáo viên là then chốt. Một giáo viên Tiếng Anh tiểu học không chỉ cần giỏi chuyên môn, mà còn phải hiểu tâm lý trẻ nhỏ, biết cách truyền cảm hứng. Tôi từng chứng kiến một cô giáo dạy Tiếng Anh cho con mình, mỗi tiết học là một buổi vui chơi đúng nghĩa: hát, nhảy, đóng vai, kể chuyện... Trẻ học mà như không học. Chính cách dạy đó khiến con tôi yêu thích môn Tiếng Anh chứ không sợ sệt. Nếu mô hình này được nhân rộng, tôi tin việc học Tiếng Anh bắt buộc từ lớp 1 sẽ đạt hiệu quả thực sự.

Tôi tin rằng, với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và đồng bộ như vậy, đến năm 2030, khi Tiếng Anh chính thức trở thành môn bắt buộc từ lớp 1, thế hệ con em chúng ta sẽ bước vào tương lai với hành trang ngôn ngữ vững vàng, tự tin giao tiếp, học hỏi và hội nhập cùng thế giới. Và có lẽ, đó chính là món quà quý giá nhất mà cha mẹ và xã hội có thể dành cho các em ngay từ những năm đầu đời.

Thu