Tiến triển lớn để chính phủ Mỹ mở cửa trở lại

Thượng viện Mỹ gom đủ số phiếu ủng hộ để tiến hành cân nhắc một dự luật chi tiêu tạm thời, giúp chính phủ có thể chấm dứt tình trạng đóng cửa dài kỷ lục.

Đài CBS News ngày 10.11 dẫn lời Tổng thống Donald Trump dự báo chính phủ Mỹ sớm mở cửa trở lại, sau khi Thượng viện đạt bước tiến quan trọng nhằm đưa dự luật chi tiêu tạm thời ra xem xét. "Trông như chúng ta đang rất gần việc chấm dứt đóng cửa. Các bạn sẽ biết rất sớm thôi", ông phát biểu tại Nhà Trắng, sau khi vừa trở về từ sân vận động Northwest ở TP.Landover (bang Maryland), nơi ông dự khán một trận bóng bầu dục.

Thúc đẩy dự luật

Trong phiên bỏ phiếu tại Thượng viện tối 9.11 (giờ địa phương), 8 nghị sĩ Dân chủ cùng phe Cộng hòa bỏ phiếu ủng hộ, với kết quả 60 - 40, để thông qua bước thủ tục nhằm đưa dự luật chi tiêu ngắn hạn ra xem xét. Trước đó, 14 lần bỏ phiếu đều không đạt 60 phiếu tối thiểu cần thiết.

Theo thỏa thuận đạt được với nhóm nghị sĩ Dân chủ, phe Cộng hòa đồng ý sẽ tổ chức một cuộc bỏ phiếu vào tháng 12 về việc gia hạn các khoản trợ cấp theo Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Hợp túi tiền (ACA). Các khoản trợ cấp này giúp người dân Mỹ có thu nhập thấp chi trả phí bảo hiểm y tế tư nhân và dự kiến hết hạn vào cuối năm, là ưu tiên hàng đầu của phe Dân chủ trong cuộc chiến ngân sách.

Dự luật cũng sẽ cấm các cơ quan liên bang sa thải nhân viên cho đến ngày 30.1.2026, được xem là một thắng lợi cho các công đoàn, đồng thời cản trở kế hoạch tinh giản nhân sự liên bang của ông Trump. Vào đầu nhiệm kỳ thứ 2 của ông Trump, khoảng 2,2 triệu nhân viên làm việc cho chính phủ liên bang. Dự kiến ít nhất 300.000 người sẽ rời chính phủ vào cuối năm nay theo chính sách tinh giản. Dự luật cũng sẽ đảm bảo trả lương bù cho tất cả nhân viên liên bang, bao gồm quân nhân, nhân viên tuần tra biên giới và kiểm soát viên không lưu. Dự luật sau khi được Thượng viện thông qua vẫn cần Hạ viện phê chuẩn và chuyển đến Tổng thống Trump để ký ban hành, trong quá trình có thể mất vài ngày.

Tác động tiếp diễn

Tính đến ngày 10.11, chính phủ Mỹ đã đóng cửa 41 ngày và là thời gian dài kỷ lục với tác động ngày càng tăng. Hàng trăm ngàn hành khách bị hủy hoặc hoãn chuyến bay vào ngày 9.11, trong khi Bộ trưởng Giao thông Sean Duffy cảnh báo tình trạng có thể tồi tệ hơn vào dịp lễ Tạ ơn (27.11). Theo CNN, các hãng hàng không hủy hơn 2.800 chuyến bay và hoãn hơn 10.200 chuyến bay trong ngày 9.11, ngày thứ 3 Cục Hàng không Liên bang buộc các sân bay giảm chuyến do thiếu kiểm soát viên không lưu.

Vào ngày 8.11, khoảng 1.550 chuyến bay bị hủy và 6.700 chuyến bị hoãn, tăng so với ngày 7.11 khi có 1.025 chuyến bị hủy và 7.000 chuyến bị hoãn. "Càng về sau tình hình sẽ càng tồi tệ… Nhiều người sẽ không thể lên máy bay nếu tình trạng chính phủ đóng cửa không được giải quyết", ông Duffy cảnh báo. Cố vấn kinh tế Nhà Trắng Kevin Hassett cảnh báo tác động đến việc đi lại bằng đường hàng không có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế của Mỹ.

Trong khi đó, ngân sách trợ cấp thực phẩm cũng chịu thêm áp lực. Hãng AP ngày 10.11 đưa tin Bộ Nông nghiệp Mỹ chỉ đạo các bang cần dừng hoạt động giải ngân đầy đủ trợ cấp cho chương trình tem phiếu thực phẩm, tên chính thức là Chương trình Hỗ trợ Dinh dưỡng Bổ sung (SNAP). Trước đó hôm 6.11, thẩm phán liên bang John McConnell ở bang Rhode Island ra phán quyết buộc chính phủ giải ngân đầy đủ trợ cấp SNAP. Một ngày sau đó, thẩm phán Tòa án Tối cao Ketanji Brown Jackson lại phán quyết tạm dừng việc giải ngân đầy đủ khoản trợ cấp này.