Thượng Hải đối mặt nguy cơ bị chìm dần so sụt lút, nước biển dâng

(Dân trí) - Thượng Hải - trung tâm tài chính hàng đầu Trung Quốc - đối mặt với tình trạng sụt lún và mực nước biển dâng nhanh nhất trong vòng 4.000 năm qua.

Theo SCMP, Thượng Hải - thành phố biểu tượng cho văn hóa hiện đại của Trung Quốc - đang đối mặt với một hiện thực nghiệt ngã: thành phố đang chìm dần cùng với mực nước biển cao kỷ lục trong 4.000 năm vừa qua.

Các nhà khoa học đánh giá rằng cơn “đòn giáng kép” này có thể đe dọa trực tiếp tới chuỗi cung ứng toàn cầu, cũng như thay đổi bản đồ kinh tế của Trung Quốc.

Một nhóm nghiên cứu quốc tế cho biết Trung Quốc đang phải đối mặt với “mối nguy kép”, khi nhiều đô thị lớn và mang tính chiến lược kinh tế quan trọng tập trung ở đồng bằng màu mỡ rất dễ sụt lún khi có ngập lụt xảy đến. Ba thành phố lớn tiêu biểu gồm: Thượng Hải, Thâm Quyến và Hong Kong là vùng đồng bằng châu thổ được xây dựng trên lớp trầm tích dày và mềm, vốn tự nhiên dễ bị sụt lún, bị nhấn chìm.

“Rất có khả năng là tốc độ trung bình của mực nước biển toàn cầu kể từ năm 1900 đã vượt mọi thế kỷ trước đó trong ít nhất 4 thiên niên kỷ”, theo một nghiên cứu của các nhà khoa học Anh, Mỹ và Trung Quốc được công bố trên tạp chí Nature. 

Báo cáo của các nhà khoa học cũng trích dẫn cho biết, phần lớn tình trạng sụt lún (khoảng 94%) xảy ra là do yếu tố con người, chủ yếu là từ việc khai thác nước ngầm quá mức để phục vụ cho các nhà máy, xí nghiệp và sinh hoạt con người. Tại nhiều địa phương, hiện trạng sụt lún thậm chí còn diễn ra nhanh hơn gấp nhiều lần so với mực dâng của nước biển. Ngoài ra, tình trạng sụt lún do tự nhiên rất hiếm xảy ra, chỉ khoảng 6%.

Thượng Hải - thành phố trực thuộc vùng đồng bằng sông Dương Tử (Trung Quốc), đã lần đầu xuất hiện sụt lún vào năm 1921. Vào năm 1960, khi lượng nước ngầm của được khai thác của thành phố này đạt tới 200 triệu tấn/năm thì tốc độ sụt lún cũng đã chạm mức báo động đỏ, lên tới 105mm/năm.

Ngoài ra, biến đổi khí hậu cũng khiến cho nhiệt độ nước biển tăng và băng ở hai cực tan nhanh hơn, góp phần làm mực nước biển ngày càng dâng lên.

Ông Lin Yucheng - chuyên gia khí tượng học, từng công tác tại Đại học Rutgers (Mỹ), cho biết một số khu vực ở Thượng Hải đã sụt lún hơn 1m trong thế kỷ qua do khai thác nước ngầm quá mức, nhanh gấp nhiều lần so với tốc độ mực nước biển dâng toàn cầu hiện nay.

“Chỉ thêm vài centimet mực nước biển dâng lên cũng có thể tăng thêm nguy cơ ngập lụt tại các vùng châu thổ ven biển, ảnh hưởng trực tiếp tới nhiều trung tâm cung ứng-sản xuất toàn cầu”, ông Lin cảnh báo.

Tuy vậy, Thượng Hải đã cải thiện nhờ các biện pháp quản lý và giám sát chặt chẽ nguồn nước ngầm. Trong khi đó, các đô thị lớn khác như New York, Jakarta hay Manila vẫn đang phải đối mặt với nguy cơ tương tự vì nằm ở vùng đất trũng, thấp ven biển. 

Trong một nghiên cứu khác được đăng tải hồi tháng 6, các nhà khoa học chỉ ra rằng mặc dù các vùng lún ở Thượng Hải vẫn tiếp tục lan rộng khắp các vùng công nghiệp và đồng bằng ven biển trong suốt 30 năm qua, nhưng tốc độ sụt lún giảm đáng kể nhờ sự nỗ lực kiểm soát nguồn nước ngầm.

Ước tính, Trung Quốc thiệt hại khoảng 1,5 tỷ USD/năm, riêng Thượng Hải -  trung tâm tài chính hàng đầu châu Á - mất khoảng hơn 3 tỷ USD trong giai đoạn 2001-2020 để khắc phục sụt lún.

Hải Bình