Thủng phòng tuyến, Ukraine đối mặt hiểm cảnh ở mặt trận Pokrovsk

Quân đoàn số 1 Vệ binh Quốc gia Ukraine, còn gọi là Quân đoàn Azov, ngày 12/8 thông báo đã bắt đầu đảm nhận vị trí phòng thủ tại mặt trận Pokrovsk ở tỉnh Donetsk. Đây là một trong những đơn vị tinh nhuệ nhất của quân đội Ukraine, thường được điều động đến những khu vực đang trong tình thế hiểm nghèo và đối mặt nguy cơ sụp đổ phòng tuyến.

Động thái diễn ra sau khi các nhóm phân tích tình báo có liên hệ với Bộ Quốc phòng Ukraine thừa nhận quân đội Nga đã xuyên thủng phòng tuyến ở phía bắc thành trì Pokrovsk, tiến vào các khu dân cư Kucheriv Yar, Zolotyi Kolodiaz và Vesele.

Các đơn vị Nga cũng đang đẩy mạnh tiến công về hướng đường cao tốc Pokrovsk - Dobropillia - Kramatorsk. Đây là tuyến hậu cần quan trọng của quân đội Ukraine, được sử dụng thường xuyên tính đến ít nhất là giữa tháng 7.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cùng ngày thừa nhận lực lượng Nga đã tiến sâu khoảng 10 km ở một số địa điểm gần thành phố Dobropillia, song nhấn mạnh các đơn vị này không có thiết bị quân sự hạng nặng hay phương tiện hỗ trợ, khẳng định các đơn vị đối phương sẽ sớm bị đánh bại.

Andriy Kovalov, phát ngôn viên Bộ tổng tham mưu quân đội Ukraine, khẳng định lực lượng nước này "đang thực hiện những biện pháp hiệu quả để chặn đà tiến công của Nga trên mặt trận Dobropillia và Pokrovsk".

Bất chấp những tuyên bố trên, một số binh sĩ Ukraine cùng giới chuyên gia quân sự vẫn bày tỏ bi quan về tình hình mặt trận Pokrovsk. Họ nhận định Nga có thể tập trung lực lượng để mở rộng sang phía tây, cắt đứt lượng lớn đơn vị Ukraine với hậu tuyến, rồi tiến xa hơn.

"Nếu quân đội Ukraine không thể nhanh chóng ngăn mũi tiến công nhằm vào đường cao tốc Pokrovsk - Dobropillia - Kramatorsk, hậu quả sẽ rất nghiêm trọng", phóng viên Yaroslav Trofimov của Wall Street Journal cảnh báo.

Iuliia Mendel, cựu thư ký báo chí của Tổng thống Ukraine, cũng đưa ra nhận định tương tự. Theo Mendel, sự xuất hiện của Quân đoàn Azov cho thấy mức độ nghiêm trọng của mũi thọc sâu do Nga phát động nhằm vào tuyến cao tốc chiến lược này.

"Quân đoàn Azov đang giữ các vị trí dọc theo một trong những tuyến phòng thủ khó khăn nhất trên mặt trận Pokrovsk. Hai thành trì lớn cuối cùng trong khu vực là Slovyansk và Kramatorsk có nguy cơ bị cắt khỏi tỉnh Dnipropetrovsk, chỉ còn tuyến tiếp tế duy nhất từ tỉnh Kharkov", bà cho hay.

Tình hình dường như nghiêm trọng đến mức trung tá Bohdan Krotevych, người từng là tham mưu trưởng Lữ đoàn Azov, đã gửi thông điệp cảnh báo cho Tổng thống Zelensky.

"Tôi không biết những gì được báo cáo cho ngài, nhưng phải thông báo rằng mặt trận Pokrovsk - Konstantinovka hoàn toàn hỗn loạn. Tình hình ngày một tệ, 'phòng tuyến ổn định' không tồn tại. Pokrovsk và Mirnograd gần như bị bao vây, Konstantinovka bị vây một phần, đối phương đang tiến về Kramatorsk và Druzhkovka", Krotevych cho biết.

Một số nhà phân tích vẫn cho rằng phòng tuyến Ukraine vẫn có khả năng cầm chân lực lượng Nga, chưa đứng bên bờ sụp đổ hoàn toàn.

"Tình hình hiện tại giống tháng 5/2024, khi Nga vượt qua phòng tuyến không được chuẩn bị của Ukraine ở biên giới tỉnh Kharkov và tiến sâu gần 10 km. Đợt tiến công này bị ngăn lại sau đó", blogger quân sự Ukraine với bút danh Tatarigami cho hay.

Tuy nhiên, Tatarigami cũng thừa nhận chưa có thông tin để đánh giá liệu Ukraine đủ nguồn lực để ngăn đà tiến của Nga trên mặt trận Pokrovsk - Dobropillia - Kramatorsk hay không. "Nga tập trung khoảng 100.000 quân trên mặt trận Pokrovsk và có thể mở rộng vùng kiểm soát tại đây", blogger này cho hay.

Quyết định điều động Quân đoàn Azov tới mặt trận Pokrovsk cũng không bảo đảm ngăn được phòng tuyến Ukraine sụp đổ.

Ukraine hồi tháng 2/2024 từng triển khai Lữ đoàn Azov tới mặt trận Avdeevka để gia cố phòng tuyến trước các cuộc tấn công dữ dội của Nga. Tuy nhiên, nỗ lực này chỉ nhằm cầm chân lực lượng Nga để tạo điều kiện cho các đơn vị Ukraine rút khỏi thành phố sau đó vài ngày.

Michael Kofman, chuyên gia quân sự thuộc viện nghiên cứu Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế có trụ sở tại Mỹ, giải thích rằng lợi thế áp đảo về quân số là một trong những yếu tố quan trọng trong bước tiến gần đây của Nga ở tỉnh Donetsk.

"Đòn thọc sâu của Nga gần Dobropillia cho thấy vấn đề mang tính rộng khắp đối với quân đội Ukraine, đó là thiếu những phòng tuyến gắn kết và các đơn vị không đủ quân số để giữ trận địa. Điều này khiến cục diện chiến trường thay đổi chậm, nhưng luôn có khả năng xuất hiện đột biến", Kofman đánh giá.

Do thiết bị bay không người lái (drone) hoạt động dày đặc trên chiến trường, Nga không phát động các đợt tiến công bằng tăng thiết giáp và những đơn vị bộ binh lớn, mà chỉ huy động những phân đội gồm vài quân nhân để tìm điểm yếu và từng bước xâm nhập phòng tuyến quá tải của Ukraine.

"Trong tình cảnh thiếu bộ binh và lực lượng dự bị, Ukraine phụ thuộc vào các đơn vị drone để giữ vị trí trên mặt trận. Chiến thuật này giúp kéo dài thời gian, song không đủ để ổn định mặt trận hay giải quyết những thách thức cơ bản hơn về quản lý và xây dựng lực lượng", Kofman cảnh báo.

Nguyễn Tiến (Theo War Zone, AFP, AP)