Thời điểm cần nội soi tầm soát ung thư đường tiêu hóa

Nam bệnh nhân 65 tuổi đến khám tại Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) sau 1 tháng đau tức vùng thượng vị, đau tăng khi đói, kèm theo ợ hơi, ợ chua nhưng không nôn, không buồn nôn và đại tiểu tiện bình thường.

Bệnh nhân (BN) có tiền sử khỏe mạnh. Tại Bệnh viện Bạch Mai, nội soi dạ dày BN cho thấy: góc bờ cong nhỏ có đám niêm mạc gồ ghề, bề mặt có trợt loét kích thước khoảng 1 cm. Niêm mạc hang vị phù nề xung huyết, rải rác có vài trợt nông… Sinh thiết tổn thương, giải phẫu bệnh có kết quả ung thư biểu mô tế bào nhẫn. Nội soi đại tràng BN thấy có 4 polyp, kích thước lớn nhất khoảng 1,5 cm và có tổn thương dạng lõm kích thước khoảng 1,2 cm, được cắt polyp. Sau đó, BN được nội soi cắt hớt dưới niêm mạc tổn thương đại tràng cho kết quả giải phẫu bệnh ung thư biểu mô tuyến biệt hóa vừa xâm nhập lớp hạ niêm mạc.

BN được chẩn đoán mắc đồng thời ung thư dạ dày và ung thư đại tràng, giai đoạn sớm (giai đoạn 1). Để an toàn và tối ưu hóa hiệu quả điều trị, phẫu thuật điều trị cho BN được chia thành 2 giai đoạn: phẫu thuật điều trị ung thư đại tràng, sau đó tiếp tục phẫu thuật ung thư dạ dày. Sau phẫu thuật, BN đã ổn định.

Theo Trung tâm y học hạt nhân và ung bướu Bệnh viện Bạch Mai, BN trên không có triệu chứng đặc hiệu, nhưng nhờ tầm soát chủ động, cả hai loại ung thư được phát hiện ở giai đoạn sớm. Tiên lượng sống sau 5 năm đối với ung thư dạ dày giai đoạn 1 dao động từ 70 - 90%, trong khi ung thư đại trực tràng giai đoạn 1 có tỷ lệ sống lên tới 91%.

Theo chuyên gia của Trung tâm y học hạt nhân và ung bướu, nội soi đường tiêu hóa là một trong những phương pháp chủ đạo và hiệu quả nhất trong tầm soát ung thư dạ dày và đại tràng. Đây là kỹ thuật cho phép bác sĩ quan sát trực tiếp niêm mạc đường tiêu hóa, phát hiện sớm các tổn thương tiền ung thư hoặc ung thư giai đoạn sớm. Nếu nghi ngờ tổn thương, sinh thiết sẽ được thực hiện để đánh giá bản chất mô bệnh học, giúp chẩn đoán chính xác.

Nội soi dạ dày nên được thực hiện mỗi 3 - 5 năm/lần từ 45 tuổi. Đối với những người có nguy cơ cao như nhiễm Helicobacter pylori (HP), viêm teo dạ dày, tiền sử gia đình có người mắc ung thư dạ dày, tần suất tầm soát nên tăng lên mỗi 1 - 2 năm/lần từ 40 tuổi.

Nội soi đại trực tràng được khuyến nghị mỗi 10 năm/lần từ 45 tuổi đối với người có nguy cơ trung bình. Tuy nhiên, những đối tượng có nguy cơ cao như tiền sử gia đình mắc ung thư đại trực tràng, hội chứng di truyền hoặc có polyp đại tràng trước đó cần tầm soát sớm hơn và tần suất dày hơn.

Do các triệu chứng lâm sàng không đặc hiệu dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý lành tính nên nhiều trường hợp ung thư đường tiêu hóa không được tầm soát sớm, bệnh được chẩn đoán chủ yếu ở giai đoạn muộn, khiến việc điều trị trở nên khó khăn hơn.