Thiếu phụ tùng, hải quân Mỹ phải 'xẻ thịt' tàu ngầm và tiêm kích

Văn phòng Kiểm toán Chính phủ Mỹ (GAO) ngày 29/9 công bố báo cáo về 5 chương trình của Lầu Năm Góc, cho biết phần lớn đều đối mặt với tình trạng chậm trễ bảo trì, thiếu phụ tùng thay thế và chi phí tăng cao vì nhiều lý do, trong đó có phụ thuộc vào các hợp đồng cung ứng độc quyền.

Theo báo cáo, các kỹ thuật viên hải quân Mỹ đang phải "xẻ thịt" một số tàu ngầm hạt nhân tấn công lớp Virginia và tiêm kích F/A-18 để duy trì hoạt động của khí tài cùng loại. Nguyên nhân là quá trình mua vật tư thay thế từ nhà sản xuất mất rất nhiều thời gian, trong khi Bộ Quốc phòng Mỹ không có bản vẽ và thông tin thiết kế để đặt hãng khác chế tạo.

"Kế hoạch của hãng sản xuất thiết bị gốc (OEM) quyết định thời gian bảo trì, dẫn đến nguy cơ làm chậm quá trình sửa chữa và ảnh hưởng tới khả năng sẵn sàng chiến đấu. Các quan chức phụ trách lớp Virginia cho biết nếu công ty OEM không giao hàng kịp thời, đội bảo trì phải tháo linh kiện từ tàu ngầm khác đến khi có đồ thay thế", báo cáo của GAO có đoạn.

Trong khi đó, lực lượng bảo trì tiêm kích F/A-18 cho biết họ không thể xin công ty OEM cấp quyền sử dụng dữ liệu về cáp tần số vô tuyến trong hơn 10 năm qua, do đó công tác bảo dưỡng hoàn toàn phụ thuộc vào kế hoạch sản xuất của hãng. Dữ liệu phục vụ chế tạo và sửa chữa cáp tần số vô tuyến là tài sản trí tuệ của công ty nói trên.

Các quan chức hải quân Mỹ đã cân nhắc khả năng dùng kỹ thuật đảo ngược để thiết kế cáp thay thế, sau đó đặt công ty khác chế tạo hoặc tự sản xuất. "Tuy nhiên, lựa chọn này quá tốn kém, do đó đội bảo trì quyết định lấy linh kiện từ những tiêm kích không còn bay nữa", GAO cho hay.

Ba dự án còn lại mà GAO kiểm tra là tiêm kích tàng hình F-35, tàu tác chiến ven biển (LCS) và thiết giáp Stryker cũng đối mặt tình trạng phụ thuộc vào các công ty để có dữ liệu hoặc quyền bảo trì. Tiến độ sửa chữa và bảo dưỡng phụ thuộc vào hãng ngoài nên thường xuyên bị chậm trễ.

Các quan chức và đội bảo trì phụ trách chương trình F-35 cho biết tiêm kích tàng hình gặp vấn đề hao mòn thân vỏ đáng kể, song không thể khắc phục nếu không được nhà thầu hỗ trợ.

Động cơ thủy lực của cần cẩu trên một tàu LCS đã bị hỏng, nhưng hãng phụ trách sửa chữa từ chối khắc phục sự cố do thiếu hỗ trợ từ công ty OEM đang nắm dữ liệu kỹ thuật.

"Phải mất hơn hai tuần chờ đại diện công ty OEM có mặt để sửa chữa. Các quan chức tại nhà máy đóng tàu cho biết thời gian chờ đợi như vậy là rất ngắn và không phải sự cố nào cũng được khắc phục nhanh như vậy", theo báo cáo của GAO.

Lục quân Mỹ phải ký hợp đồng trị giá 534 triệu USD với một nhà thầu chính để duy trì hỗ trợ kỹ thuật cho thiết giáp Stryker trong 5 năm, do văn phòng phụ trách dự án không mua được quyền tiếp cận dữ liệu không giới hạn.

"Mua thêm dữ liệu hoặc quyền tiếp cận có thể khiến chi phí chương trình cao hơn, hoặc đối mặt nguy cơ các nhà thầu từ chối hợp đồng vì lo ngại về quyền sở hữu trí tuệ. Tuy nhiên, do thiếu dữ liệu cần thiết, các đội bảo trì sẽ tiếp tục đối mặt với vấn đề lâu dài trong duy trì hoạt động của vũ khí", GAO kết luận.

Nguyễn Tiến (Theo Business Insider, AFP, AP)