Thiết kế kiểu Nhật giúp tối ưu không gian cho nhà đô thị

Theo các chuyên gia, không gian đô thị ngày càng đông đúc và quỹ đất ở thu hẹp, mở rộng diện tích không còn là lựa chọn khả thi với nhiều gia đình. Trước thực tế đó, các kiến trúc sư Nhật Bản chọn hướng tiếp cận khác: tối ưu không gian sống bằng tư duy thiết kế tinh gọn, linh hoạt và hướng đến con người.

Khác với quan niệm "càng nhiều càng tốt", kiến trúc Nhật đề cao triết lý "biết đủ" (Teinei, Wabi-Sabi), trong đó mỗi mét vuông đều được sử dụng có mục đích rõ ràng. Không gian nhỏ không đồng nghĩa với chật chội, khi bố trí hợp lý và loại bỏ những chi tiết dư thừa, ngôi nhà vẫn có thể mang lại cảm giác thoáng đãng và dễ chịu.

Theo các kiến trúc sư Nhật, trước khi thiết kế, điều quan trọng nhất là hiểu rõ nhịp sống của gia chủ: sinh hoạt bao nhiêu người, thói quen sử dụng không gian ra sao, đâu là khu vực cần ưu tiên. Từ đó, mặt bằng được tổ chức linh hoạt, tránh chia nhỏ phòng quá mức, thay vào đó là các không gian đa chức năng có thể chuyển đổi theo nhu cầu.

Một trong những nguyên tắc phổ biến của nội thất Nhật Bản cao cấp là thiết kế mở có kiểm soát. Phòng khách, bếp và khu vực sinh hoạt chung thường được kết nối liền mạch, giúp không gian thông thoáng và tạo cảm giác rộng hơn so với diện tích thực. Vách ngăn cứng được thay thế bằng cửa trượt, vách gỗ nhẹ hoặc rèm vải, vừa đảm bảo tính riêng tư khi cần, vừa giữ được sự liên kết tổng thể. Ánh sáng tự nhiên được tận dụng tối đa thông qua cửa sổ lớn, cửa kính mờ hoặc giếng trời, yếu tố giúp không gian nhỏ trở nên thông thoáng.

Trong không gian hạn chế, mỗi món đồ nội thất đều phải "làm nhiều việc hơn một". Các kiến trúc sư Nhật ưu tiên nội thất âm tường, tủ kệ thiết kế riêng, bàn ghế gấp gọn hoặc tích hợp nhiều chức năng. Mỗi món đồ đều được cân nhắc để sử dụng hiệu quả nhất.

Vật liệu và màu sắc được lựa chọn theo hướng tiết chế. Gỗ tự nhiên, vật liệu thô mộc và gam màu trung tính được sử dụng xuyên suốt để tạo sự liền mạch và tránh cảm giác rối mắt. Việc hạn chế chi tiết trang trí cầu kỳ giúp không gian gọn gàng hơn và mang lại cảm giác thư thái, vốn là giá trị cốt lõi của không gian sống kiểu Nhật.

Điểm đặc trưng khác là cách nhìn nhận về khoảng trống. Trong thiết kế Nhật Bản, khoảng trống không bị xem là phần bỏ phí, mà là yếu tố cần thiết để tạo nhịp điệu cho không gian. Nhờ giữ lại những khoảng trống hợp lý, ngôi nhà dù nhỏ vẫn có chiều sâu và tạo cảm giác thoải mái khi sử dụng lâu dài.

Tại Việt Nam, xu hướng ứng dụng thiết kế nội thất Nhật Bản vào nhà phố, căn hộ diện tích vừa và nhỏ ngày càng phổ biến. Đại diện Naka JP, đơn vị chuyên thiết kế và thi công nội thất Nhật Bản cao cấp, cho biết phần lớn khách hàng tìm đến phong cách Nhật không chỉ vì thẩm mỹ, mà vì khả năng tối ưu công năng hiệu quả.

Song, việc áp dụng thiết kế Nhật tại Việt Nam đòi hỏi sự điều chỉnh phù hợp với khí hậu và thói quen sinh hoạt. "Chúng tôi không sao chép nguyên bản không gian Nhật, mà điều chỉnh vật liệu, giải pháp kỹ thuật để phù hợp điều kiện thực tế, đồng thời giữ trọn tinh thần tối giản, tinh tế của kiến trúc Nhật Bản", đại diện nói.

Đại diện cho biết thêm, tối ưu công năng trong không gian nhỏ vừa là bài toán kỹ thuật, còn là cách kiến tạo trải nghiệm sống. Ngôi nhà được thiết kế hợp lý giúp gia chủ cảm thấy nhẹ nhàng, tiện nghi và thoải mái mỗi ngày, dù diện tích không lớn.

Từ góc nhìn của các kiến trúc sư Nhật, giá trị của không gian không nằm ở số mét vuông, mà ở cách con người sử dụng và cảm nhận nó. Khi công năng được sắp xếp khoa học, vật liệu được chọn lọc kỹ lưỡng và không gian đủ "độ thở", ngôi nhà nhỏ vẫn có thể trở thành nơi an trú lý tưởng giữa nhịp sống đô thị bận rộn.

Hoàng Đan