Thêm quy định 'vượt tuyến' có lợi cho người bệnh

Sau hơn tám tháng áp dụng bỏ giấy chuyển viện với 62 bệnh và nhóm bệnh lý hiếm và hiểm nghèo, nhiều người bệnh vui mừng vì đã giảm được phiền hà do thủ tục hành chính mà còn sớm tiếp cận được với chất lượng dịch vụ y tế ở cơ sở chuyên sâu.

Không dừng lại ở đó, mới đây TP.HCM đã ban hành danh mục 35 bệnh, nhóm bệnh được chuyển thẳng từ cấp ban đầu đến cấp chuyên sâu mà không cần qua cấp cơ bản như trước đây.

Nhiều người bệnh hiểm nghèo nhẹ gánh

Trước đây, dù bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo, bệnh hiếm - những bệnh lý ở cơ sở tuyến dưới chưa thể điều trị - vẫn phải trải qua quy trình phức tạp để được chuyển viện. Người bệnh phải thực hiện theo trình tự từ xin giấy chuyển viện tại cơ sở khám chữa bệnh ban đầu đến bệnh viện tuyến huyện, tuyến tỉnh, rồi cuối cùng là bệnh viện trung ương. 

Từ năm 2025, theo quy định mới liên quan đến cấp chuyên môn kỹ thuật trong khám chữa bệnh, những bệnh nhân này được phép đến thẳng các bệnh viện chuyên sâu mà không cần giấy chuyển viện.

Cụ thể, theo Luật Khám bệnh, chữa bệnh mới, các cơ sở khám chữa bệnh sẽ chia thành ba cấp chuyên môn kỹ thuật là cấp ban đầu, cấp cơ bản và cấp chuyên sâu (thay cho bốn tuyến trước đây). Từ ngày 1-1-2025, Bộ Y tế đã ban hành danh mục 62 bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo không cần giấy chuyển viện mà người bệnh vẫn được hưởng 100% mức hưởng bảo hiểm y tế (BHYT).

Theo ghi nhận của Tuổi Trẻ, tại nhiều bệnh viện hiện nay, một số người bệnh mắc các bệnh hiếm, hiểm nghèo không phải vất vả "ngược xuôi" để xin giấy chuyển tuyến tại địa phương để đến bệnh viện chuyên sâu điều trị. Tại các bệnh viện như Chợ Rẫy, Ung bướu TP.HCM, K, Ung bướu Hà Nội, Nguyễn Trãi, Nhân dân 115..., người bệnh cho hay bớt gặp phiền hà khi xin giấy chuyển tuyến.

Điều trị u lympho tại Bệnh viện K từ năm 2024, ông Nguyễn Văn Mạnh (Ninh Bình) chia sẻ cứ 20 ngày ông lại xuống Hà Nội truyền hóa chất một lần. Sau kết thúc đợt điều trị và xuất viện, mỗi lần xuống Bệnh viện K ông cũng phải "làm lại từ đầu", xin giấy chuyển viện để được hưởng BHYT. 

"Thế nhưng, theo lịch tái khám vào ngày 10-1, tôi được thông báo không cần phải mang theo giấy chuyển viện nữa. Từ đó đến nay, mỗi lần xuống viện tôi không cần qua bệnh viện huyện để xin giấy, đỡ mất thời gian, công sức", ông Mạnh chia sẻ.

Theo đại diện Bệnh viện K, ngay từ đầu năm 2025 đã có hơn 20.000 bệnh nhân ung thư điều trị tại Bệnh viện K không phải xin giấy chuyển tuyến mới. Điều này đã tạo điều kiện thuận lợi cho người bệnh, giảm bớt thủ tục hành chính cho người bệnh BHYT.

Mỗi địa phương đều có bệnh viện cấp chuyên sâu

Trao đổi với Tuổi Trẻ, bác sĩ Lê Anh Tuấn, trưởng phòng kế hoạch tổng hợp Bệnh viện Nhân dân 115, chia sẻ bệnh viện được xếp vào cấp chuyên sâu, từ ngày 1-1-2025 đã áp dụng bỏ giấy chuyển tuyến với 62 loại bệnh hiếm, hiểm nghèo được quy định tại thông tư số 01/2025/TT-BYT. 

Theo đó, người bệnh đi khám ngoại trú chưa rõ bệnh, khi tầm soát nếu phát hiện, được chẩn đoán xác định bệnh nằm trong danh sách 62 bệnh trên sẽ được hưởng BHYT 100% mức hưởng theo quy định.

Với trường hợp người bệnh được chẩn đoán, xác định bệnh nằm trong danh sách 62 bệnh này tại cấp cơ bản, ban đầu thì mặc nhiên đi lên cấp chuyên sâu sẽ vẫn được hưởng quyền lợi bảo hiểm mà không cần giấy chuyển tuyến. Điều này giảm rất nhiều phiền hà cho người bệnh.

Bác sĩ Tuấn cho biết hiện nay mỗi địa phương đều có bệnh viện cấp chuyên sâu đáp ứng nhu cầu điều trị cho người dân, do vậy nguy cơ đổ dồn về tuyến trên rất thấp. 

"Bệnh viện đã giải quyết cho rất nhiều trường hợp người bệnh mắc 1/62 bệnh lý như trên, trong đó có các trường hợp như ung thư, suy tim giai đoạn 3 và 4... Bệnh viện đã linh hoạt giải quyết cho bệnh nhân đến từ các tỉnh khác, không chỉ riêng TP.HCM", bác sĩ Tuấn nói.

Tại Viện Y dược học dân tộc TP.HCM, BS.CKII Trương Trung Hiếu, trưởng phòng kế hoạch tổng hợp, cho biết từ khi triển khai quy định, viện đã tiếp nhận gần 600 lượt người bệnh chuyển trực tiếp từ cấp ban đầu; phần lớn các trường hợp này là các bệnh liên quan đến ung thư, rối loạn chuyển hóa...

Trong các nhóm bệnh được chuyển từ cấp khám chữa bệnh ban đầu đến chuyên sâu có nhiều nhóm bệnh liên quan đến sản phụ khoa như sẩy thai; phá thai; biến chứng của chuyển dạ, đẻ và sau đẻ; phù, tăng huyết áp trong khi có thai, đẻ và sau đẻ... 

Ông Trần Ngọc Hải, giám đốc Bệnh viện Từ Dũ (TP.HCM), cho hay bệnh viện tiếp nhận tất cả trường hợp người bệnh ở các cấp từ ban đầu đến cơ bản, kể cả bệnh nhân vượt tuyến. Do đó đã có nhiều bệnh nhân mắc các bệnh lý được quy định tại thông tư số 01 năm 2025 của Bộ Y tế được hưởng chế độ BHYT khi khám và điều trị tại bệnh viện mà không cần giấy chuyển tuyến từ cấp ban đầu.

TP.HCM giảm thêm thủ tục

Bên cạnh danh mục 62 bệnh, nhóm bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo được đến thẳng cấp chuyên sâu, mới đây TP.HCM đã ban hành danh mục 35 bệnh, nhóm bệnh được chuyển thẳng từ cấp ban đầu đến cấp chuyên sâu mà không cần qua cấp cơ bản như trước đây.

Theo quy định chuyển người bệnh của thông tư 01 (Bộ Y tế), cơ sở y tế có thể chuyển người bệnh từ cấp ban đầu đến thẳng cấp chuyên sâu trong trường hợp cấp cơ bản không đáp ứng được điều trị.

Thực hiện theo quy định này, Sở Y tế TP.HCM đã ban hành danh mục 35 bệnh lý, nhóm bệnh lý được chuyển thẳng từ cấp khám chữa bệnh ban đầu đến cấp chuyên sâu, không cần qua cấp cơ bản. 35 nhóm bệnh lý sẽ tương ứng với các mã bệnh, kèm theo tình trạng và điều kiện.

Điều này đồng nghĩa với việc, thay vì người bệnh phải xin giấy chuyển viện theo quy định là từ cấp ban đầu lên cấp cơ bản, từ cấp cơ bản đến cấp chuyên sâu thì nếu mắc 1 trong 35 bệnh lý này, cơ sở y tế cấp ban đầu (trạm y tế, phòng khám, trung tâm y tế...) có thể chuyển thẳng bệnh nhân lên cấp chuyên sâu (tương đương bệnh viện tuyến tỉnh, tuyến trung ương trước đây) mà không cần qua cấp cơ bản (tương đương tuyến huyện trước đây).

Đối với các trường hợp còn lại (không nằm trong danh mục này), các đơn vị thực hiện đúng các quy định về chuyển người bệnh giữa các cơ sở khám chữa bệnh BHYT theo đúng trình tự quy định. Đối với danh mục 62 nhóm bệnh lý vẫn được khám chữa bệnh tại cấp chuyên sâu mà không cần giấy chuyển viện.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, bà Trần Thị Trang, vụ trưởng Vụ BHYT (Bộ Y tế), cho biết quy định chuyển người bệnh giữa các cơ sở y tế đã được mở rộng, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người bệnh. Đặc biệt là những người mắc bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo.

Theo đó, danh mục 62 bệnh được lựa chọn dựa trên đánh giá kỹ lưỡng của hội đồng chuyên môn, các bệnh viện tuyến trên và các cơ sở khám chữa bệnh cấp cơ bản. Những bệnh chỉ có thể chẩn đoán và điều trị hiệu quả tại các bệnh viện chuyên sâu đã được đưa vào danh mục này.

Ngoài ra, khoảng 105 nhóm bệnh khác nằm trong danh mục phụ lục 2 do các cơ sở y tế cấp cơ bản đảm nhiệm. Đáng chú ý, toàn bộ 62 bệnh thuộc cấp chuyên sâu cũng có thể được tiếp nhận tại tuyến cơ bản khi cần thiết. Bên cạnh đó, Bộ Y tế cũng ban hành danh mục 37 bệnh, nhóm bệnh được cấp giấy chuyển viện có giá trị trong một năm.

"Như vậy, các bệnh thuộc nhóm hiếm, hiểm nghèo, cần phẫu thuật hoặc kỹ thuật cao mà các cơ sở y tế ở cấp thấp chưa đủ khả năng chẩn đoán, điều trị mới được đến thẳng cấp chuyên sâu. Bên cạnh đó, các bệnh mà cấp cơ bản chưa đủ khả năng chẩn đoán điều trị, người bệnh cũng sẽ được chuyển thẳng đến cấp chuyên sâu. 

Sự lựa chọn này giúp phân luồng bệnh nhân hợp lý, tránh tình trạng quá tải tại các bệnh viện tuyến trên do tâm lý chung của người dân cứ nghe bệnh nặng là muốn chuyển tuyến mới thấy an tâm", bà Trang cho hay.

Bà Trang cũng nhấn mạnh thực tế cũng cho thấy không phải tất cả bệnh đều cần thiết phải chuyển lên tuyến trên, bởi nhiều bệnh có thể được xử lý hiệu quả tại tuyến dưới nếu được đầu tư đủ nguồn lực và chuyên môn. Cơ sở khám chữa bệnh, người dân cần hiểu rõ quy định để tránh gây quá tải cho tuyến cuối.