Thành viên cuối cùng của đoàn đầu tiên chinh phục đỉnh Everest qua đời

Ông Kanchha Sherpa. Ảnh: Freddie Wilkinson/National Geographic.

Hiệp hội Leo núi Nepal cho biết ông Kanchha Sherpa qua đời trong yên bình tại nhà riêng ở khu Kapan, thủ đô Kathmandu, sau thời gian lâm bệnh. Tang lễ của ông dự kiến tổ chức vào ngày 20/10.

"Cùng với sự ra đi của ông, một chương trong lịch sử leo núi cũng khép lại", Chủ tịch Hiệp hội Phur Gelje Sherpa chia sẻ với AFP.

Tenzing Chogyal Sherpa, cháu trai của Kanchha, cho biết ông lâm bệnh vài ngày trước khi qua đời.

Kanchha Sherpa là một trong 35 thành viên của đoàn thám hiểm đưa nhà leo núi người New Zealand Edmund Hillary và người dẫn đường Tenzing Norgay Sherpa chinh phục đỉnh Everest cao 8.849 m vào ngày 29/5/1953. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử nhân loại chinh phục "nóc nhà thế giới".

Ông là một trong 3 sherpa (người dẫn đường) có mặt tại trại cuối cùng trước khi Hillary và Tenzing lên đỉnh.

Kanchha Sherpa (thứ 2 từ phải sang, hàng ngồi cuối cùng) trong đoàn thám hiểm đỉnh Everest năm 1953. Ảnh: Alfred Gregory.

Sau thành công của chuyến thám hiểm lịch sử, Kanchha tiếp tục làm việc tại dãy Himalaya thêm 2 thập kỷ. Ông chỉ dừng lại khi vợ khuyên nghỉ vì quá nhiều bạn bè của ông đã thiệt mạng trong những chuyến dẫn đoàn leo núi sau đó. Suốt cuộc đời, ông được giới leo núi trong nước và quốc tế yêu quý và kính trọng.

"Ông luôn tràn đầy năng lượng, kể cả khi đã nghỉ hưu vẫn thường đi bộ hành hương tới các tu viện quanh vùng Everest", Ang Tshering Sherpa, thành viên Hiệp hội leo núi Nepal, nói.

Kanchha sinh năm 1933 tại làng Namche, dưới chân Everest, thời điểm phần lớn người sherpa còn sống bằng nghề trồng khoai tây và chăn yak.

Tuổi trẻ của ông gắn liền với những chuyến buôn bán nhỏ sang Tây Tạng. Sau khi tới Darjeeling (Ấn Độ) cùng bạn bè, ông được khuyến khích học leo núi và bắt đầu làm việc cho các đoàn khách nước ngoài.

Năm 19 tuổi, ông chính thức tham gia leo núi và gắn bó với nghề cho đến tuổi 50. Nhờ tình bạn giữa cha ông và Tenzing Norgay, Kanchha được chọn làm người khuân vác độ cao trong đoàn của Tenzing và Edmund Hillary năm 1953.

Ông Kanchha tại nhà riêng ở Nepal hồi tháng 5. Ảnh: The New York Times.

Thông tin Hillary và Tenzing chinh phục thành công đỉnh Everest được truyền qua radio. Khi 2 người quay lại trại 2 ở độ cao 6.400 m, cả đoàn tụ họp và ăn mừng bằng trà cùng bánh quy.

"Chúng tôi không có rượu, chỉ có trà, nhưng niềm vui thì vô hạn", ông kể. Sau đó, nhóm thu dọn toàn bộ thiết bị và mang về trại gốc.

Tuyến đường mà "đoàn 1953" mở ra từ trại gốc lên đỉnh đến nay vẫn là lộ trình chính cho các nhà leo núi. Chỉ phần băng tuyết bất ổn từ trại gốc lên trại 1 thay đổi mỗi năm. Tuy nhiên, ở tuổi xế chiều, Kanchha từng bày tỏ lo ngại về tình trạng quá tải và ô nhiễm ở Everest.

"Ngọn núi thiêng Qomolangma là vị thần tối cao của người sherpa, sẽ tốt hơn nếu hạn chế số người leo. Nhiều người hút thuốc, ăn thịt và vứt rác trên núi, điều đó xúc phạm thần linh", ông nói.

Cha của ông cũng từng tham gia một đoàn leo Everest từ phía Tây Tạng vài năm trước kỳ tích năm 1953, nhưng thất bại.

Năm 2013, nhân kỷ niệm 50 năm ngày chinh phục Everest, Kanchha được Chính phủ Nepal vinh danh, cùng gia đình Hillary và Tenzing diễu hành trên xe rước quanh thủ đô Kathmandu. Những năm cuối đời, ông sống tại quê nhà Namche, nơi gia đình vận hành một nhà nghỉ nhỏ phục vụ du khách leo núi.

Theo AFP, Kanchha Sherpa qua đời để lại người vợ, 4 con trai, 2 con gái và các cháu, cùng di sản tinh thần của thế hệ tiên phong đã mở ra hành trình chinh phục đỉnh cao vĩ đại nhất thế giới.