Thánh khí Patriot "mất thiêng", tên lửa Nga đang hoạt động rất điên rồ: Mỹ - Ukraine thất bại toàn tập, Nga thắng lợi giòn giã 2-0

(Dân trí) - Tên lửa Iskander-M Nga có tốc độ cao, cơ động linh hoạt trong pha cuối, khiến hệ thống phòng không Patriot của Ukraine "mất thiêng". Hiệu suất đánh chặn thành công tụt dốc không phanh khi chỉ đạt 6%.

Tướng Ukraine nói tên lửa Patriot "mất thiêng"

Theo Tạp chí quân sự Mỹ Military Watch Magazine (MWM), Cựu Phó Tổng Tham mưu trưởng Lực lượng Vũ trang Ukraine, Tướng Igor Romanenko, đã cảnh báo rằng hệ thống phòng không tầm xa MIM-104 Patriot - do Mỹ chế tạo, được NATO cung cấp cho Kiev - không còn khả năng phòng thủ hiệu quả trước các cuộc tấn công của Nga.

Ông cho biết hiệu quả đánh chặn đã "giảm từ 42% xuống còn 6%", và khẳng định điều này là do việc nâng cấp phần mềm cho các tên lửa đạn đạo Nga, giúp chúng tăng tốc độ và khả năng cơ động khi tiếp cận mục tiêu.

Điều này cũng trùng khớp với tuyên bố từ các quan chức Ukraine và phương Tây vài ngày trước đó, cảnh báo rằng hiệu quả của Patriot trước các cuộc tấn công tên lửa bằng hệ thống Iskander-M và Kinzhal đã giảm xuống chỉ còn 6%.

Tướng Romanenko ngụ ý rằng điều này càng trở nên trầm trọng hơn bởi thực tế là Ukraine "không có nhiều tổ hợp Patriot", với số lượng hệ thống đang hoạt động hạn chế khiến tỷ lệ đánh chặn thấp trở thành vấn đề đặc biệt nghiêm trọng.

Đầu tháng 10, người đứng đầu cơ quan thông tấn quân sự thuộc Bộ Tư lệnh Không quân Ukraine, ông Yuri Ignat, xác nhận rằng lực lượng này đang phải đối mặt với những thách thức ngày càng tăng trong việc đánh chặn các cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo Nga.

"Điều này làm phức tạp hoạt động của Patriot, bởi vì hệ thống hoạt động ở chế độ tự động khi đánh chặn tên lửa đạn đạo. Việc tính toán tọa độ mà tên lửa đánh chặn sẽ va chạm hoặc phát nổ gần tên lửa đối phương trở nên khó khăn hơn", ông nói.

Tên lửa đạn đạo 9K720 từ hệ thống Iskander-M và tên lửa siêu vượt âm Kinzhal phóng từ trên không được triển khai từ máy bay chiến đấu MiG-31K đều có quỹ đạo gần như bổ nhào thẳng đứng, từ lâu đã được dự đoán sẽ đặt ra những thách thức đặc biệt đối với các nỗ lực phòng không của Ukraine.

Việc phóng từ nhiều hướng càng làm phức tạp thêm các nỗ lực đánh chặn, ông Ignat phàn nàn: "Nếu tên lửa đạn đạo có thể tiếp cận từ nhiều hướng khác nhau, thì việc phát hiện bằng một hệ thống duy nhất là không thể... Cần phải có nhiều hệ thống, nhiều radar, có thể quét mục tiêu và bao phủ thành phố từ nhiều hướng khác nhau".

Ngay cả khi đối đầu với các cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo đơn giản hơn, thành tích chiến đấu của hệ thống Patriot trong nhiều thập kỷ vẫn còn nhiều điều đáng bàn.

Khi hệ thống này lần đầu tiên tham chiến vào năm 1991 chống lại tên lửa Scud B của Iraq, các cuộc điều tra cho thấy nó đã hoạt động kém.

Tiểu ban Lập pháp và An ninh Quốc gia thuộc Hạ viện Mỹ đã báo cáo vào thời điểm đó: “Hệ thống tên lửa Patriot không phải là thành công ngoạn mục trong Chiến tranh Vùng Vịnh như công chúng Mỹ từng nghĩ".

"Có rất ít bằng chứng xác nhận rằng Patriot đã bắn hạ nhiều tên lửa Scud do Iraq phóng trong Chiến tranh Vùng Vịnh, và thậm chí còn có một số nghi ngờ về những cuộc giao tranh này. Công chúng và Quốc hội đã bị "đánh lừa" bởi những tuyên bố chắc chắn về thành công do chính quyền và đại diện Raytheon đưa ra trong và sau chiến tranh”, báo cáo viết.

Năm 1992, một báo cáo quân sự tiết lộ rằng, trong số 158 tên lửa Patriot được phóng, có tới 45% nhằm vào mục tiêu giả.

Chuyên gia Theodore Postol từ Viện Công nghệ Massachusetts, trong một nghiên cứu đầu những năm 1990, đã nhấn mạnh: “Tỷ lệ đánh chặn của Patriot trong Chiến tranh Vùng Vịnh rất thấp. Bằng chứng từ những nghiên cứu sơ bộ này cho thấy tỷ lệ đánh chặn có thể thấp hơn nhiều so với con số 10%, thậm chí có thể bằng không”.

Nghiên cứu kết luận, ngay cả “những đối thủ lạc hậu nhất” cũng có thể dễ dàng tránh được việc đánh chặn. Mặc dù hy vọng rằng hiệu suất sẽ được cải thiện nhờ quá trình hiện đại hóa dần dần, nhưng nó đã không thể đánh chặn một cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo tự chế do lực lượng Houthi ở Yemen phóng vào Ả rập Xê út năm 2017 cũng như các cuộc tấn công tiếp theo vào những mục tiêu nhạy cảm ở cùng quốc gia này năm 2019.

Những hạn chế của hệ thống Patriot, ngay cả đối với những tên lửa lạc hậu hơn này, từ lâu đã đặt ra những câu hỏi nghiêm trọng về khả năng đánh chặn các tên lửa hiện đại của Nga được chế tạo với các biện pháp đối phó tiên tiến để vượt qua lưới lửa phòng không.

Những hạn chế kể trên đã cho phép quân đội Nga sử dụng các hệ thống như Iskander-M để phá hủy các hệ thống Patriot trong nhiều cuộc tập kích thành công, điều này đã làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu hụt loại vũ khí phòng không này.

Những khó khăn đáng kinh ngạc mà phòng không Ukraine liên tục phải đối mặt khi cố gắng đánh chặn tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo Nga đang được thảo luận ngày càng thường xuyên hơn trên truyền thông phương Tây.

Những kết luận đáng chú ý

Rõ ràng Tạp chí quân sự uy tín này đang cố gắng tìm hiểu lý do vì sao các hệ thống MIM-104 Patriot, vốn được tuyên truyền như vũ khí đỉnh cao để đánh chặn các loại tên lửa Iskander, Kinzhal, Kalibr,… lại gần như hoàn toàn bất lực trong thực chiến.

Thứ nhất, theo một số chuyên gia thì “các tên lửa Nga đang hoạt động rất "điên rồ", và đó là lý do tại sao không thể bắn hạ chúng. Hiệu suất đánh chặn 6% là sự thất vọng lớn đối với các nhà nghiên cứu hệ thống vũ khí phòng không nói chung”.

Thứ hai, MWM cũng chỉ thẳng ra rằng “các báo cáo do Kiev công bố về việc mỗi khi Nga tiến hành không kích, hệ thống phòng không Ukraine thường xuyên bắn hạ gần 90% mục tiêu là thông tin giả mạo, chỉ dành riêng cho những người ít hiểu biết và che giấu thất bại”.

Thứ ba, Nga đang tích cực sử dụng Iskander-M và Kinzhal để phá hủy các hệ thống tên lửa MIM-104 Patriot và S-300 Favorit, qua đó làm suy yếu đáng kể lưới lửa phòng không Ukraine và tối đa hóa hiệu quả cho các cuộc tấn công tiếp theo. Cuộc đấu giữa Iskander và Patriot vẫn tiếp diễn cho đến ngày nay và điều rất đáng lo ngại là tỷ số không hề có lợi cho tổ hợp phòng không xuất xứ từ Mỹ.

Tuy nhiên, chưa cần nói đến Iskander-M, ngay cả khi chống lại các cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo lạc hậu hơn nhiều thì thành tích chiến đấu của Patriot trong nhiều thập kỷ qua cũng không có gì thật sự nổi trội.

Cuối cùng, và cũng là điểm nhấn đáng chú ý nhất. Các chuyên gia Mỹ - sau khi phân tích hiệu quả chiến đấu của hệ thống tên lửa phòng không MIM-104 Patriot tại chiến trường Ukraine - đã rất thất vọng.

Chúng đắt đỏ một cách khủng khiếp (1,2 tỷ USD mỗi hệ thống và 4 triệu USD mỗi tên lửa) nhưng lại được truyền thông thổi phồng một cách ghê gớm. Trên chiến trường Ukraine, những hệ thống này thực tế chỉ bắn hạ được không quá 6% mục tiêu đạn đạo, một hiệu suất thấp đến khó tin.