Thái Lan chấm dứt kỷ nguyên SIM rác

Kể từ ngày 18-8, Chính phủ Thái Lan chính thức áp dụng công nghệ liveness detection (phát hiện người thật) trên toàn quốc để xác minh danh tính trong quá trình đăng ký SIM mới hoặc thay SIM giữ nguyên số.

Đây được xem là bước đi quan trọng trong nỗ lực chống lừa đảo trực tuyến, đặc biệt là các vụ chiếm đoạt số điện thoại để kiểm soát tài khoản ngân hàng.

Thái Lan xây dựng xã hội số an toàn

Theo phó phát ngôn viên Chính phủ Thái Lan, ông Anukool Pruksanusak, Ủy ban Phát thanh và Viễn thông quốc gia (NBTC) sẽ triển khai công nghệ này cho mọi thuê bao mới, cả trả trước và trả sau, cũng như khách hàng cũ cần thay SIM trên toàn quốc.

Hệ thống này hoạt động tương tự như tính năng quét khuôn mặt trong các ứng dụng ngân hàng khi xác minh danh tính theo thời gian thực, giúp ngăn kẻ gian sử dụng ảnh tĩnh, video hay mặt nạ 3D để giả mạo.

Điều này khắc phục lỗ hổng trước đây khi chỉ cần giấy tờ tùy thân là có thể đăng ký SIM thay người khác, báo The Nation cho biết.

Với biện pháp mới này, người dùng bắt buộc phải đăng ký trực tiếp tại cửa hàng, trung tâm dịch vụ hoặc qua ứng dụng chính thức của nhà mạng.

Tất cả giấy tờ phải là bản gốc và hợp lệ, trong đó công dân Thái Lan phải xuất trình căn cước công dân, người nước ngoài dùng hộ chiếu, còn doanh nghiệp phải có giấy chứng nhận công ty kèm theo giấy tờ của người đại diện hợp pháp.

Các nhà mạng cũng có trách nhiệm bảo mật thông tin cá nhân theo Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân (PDPA) của Thái Lan.

Chính phủ nhấn mạnh rằng đây là một phần trong nỗ lực khẩn cấp nhằm "giảm thiểu rủi ro liên quan đến số điện thoại và xây dựng một xã hội số an toàn hơn".

Động thái này diễn ra khi dư luận ngày càng lo ngại trước hàng loạt vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản thông qua hình thức SIM-swap - kiểu lừa đảo mà trong đó kẻ gian chiếm quyền sử dụng số điện thoại của người dùng bằng cách lừa nhà mạng cấp cho chúng một SIM mới.

Khi đã kiểm soát được số điện thoại, lúc này kẻ gian dễ dàng chặn hoặc nhận tin nhắn OTP, từ đó chiếm quyền truy cập vào tài khoản ngân hàng, ví điện tử và các dịch vụ trực tuyến khác.

Biện pháp mới được kỳ vọng sẽ khiến tội phạm khó lợi dụng sơ hở trong khâu đăng ký SIM. Tuy nhiên, việc áp dụng công nghệ này cũng đặt ra những câu hỏi về chi phí triển khai, sự thuận tiện của người dân, cũng như mức độ bảo mật của hệ thống dữ liệu khuôn mặt được lưu trữ.

"NBTC ưu tiên việc bảo vệ người tiêu dùng và nâng cao niềm tin vào dịch vụ viễn thông. Biện pháp này sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ bị tấn công mạng và các tội phạm lợi dụng số điện thoại để phạm pháp" - ủy viên NBTC Natthorn Phaosunthon khẳng định, đồng thời kêu gọi sự hợp tác từ các bên nhằm xây dựng một xã hội số an toàn và đáng tin cậy.

Xu hướng toàn cầu

Thái Lan không phải là quốc gia duy nhất siết chặt quản lý SIM. Nhiều nước đã ban hành quy định nghiêm ngặt để đảm bảo việc đăng ký thuê bao đi kèm với xác minh danh tính rõ ràng, nhằm ngăn chặn gian lận và tội phạm mạng.

Tại Ấn Độ, tất cả thuê bao di động đều phải gắn với số Aadhaar - hệ thống nhận dạng sinh trắc học quốc gia. Đây là một số định danh cá nhân gồm 12 chữ số, do Cơ quan định danh duy nhất Ấn Độ (UIDAI) cấp thay mặt Chính phủ Ấn Độ, dành cho mọi người dân Ấn Độ sau khi hoàn thành quy trình xác minh hợp lệ. Mỗi người chỉ được một mã duy nhất trong đời.

Cơ chế này giúp hạn chế tình trạng SIM rác - vốn thường được tội phạm mạng và các kẻ lừa đảo trực tuyến sử dụng để che giấu tung tích; đồng thời tạo nên cơ chế "truy vết" bền vững, khiến các cá nhân và tổ chức lừa đảo qua cuộc gọi, tin nhắn hay ứng dụng trực tuyến khó có thể diễn ra ẩn danh, cổng thông tin chính thức của UIDAI cho biết.

Ở Singapore, người dân, khách du lịch hay lao động nước ngoài chỉ được phép đăng ký tối đa 3 SIM trả trước và phải cung cấp thông tin cá nhân và giấy tờ tùy thân hợp lệ.

Chính phủ kỳ vọng điều này sẽ ngăn chặn tình trạng tội phạm sử dụng nhiều SIM rác để thực hiện lừa đảo hoặc các hành vi phạm pháp khác, theo tạp chí Singapore Business Review.

Tuy nhiên chính sách siết chặt quản lý SIM cũng đối mặt nhiều thách thức. Riêng tại Thái Lan, việc triển khai hệ thống nhận diện khuôn mặt toàn quốc đòi hỏi hạ tầng công nghệ đồng bộ, chi phí đầu tư lớn và đội ngũ nhân lực được đào tạo. Người dân cũng lo ngại thủ tục đăng ký phức tạp, tốn thời gian hoặc có nguy cơ bị gián đoạn dịch vụ nếu thiếu giấy tờ.

Bên cạnh đó, khía cạnh pháp lý và quyền riêng tư vẫn là vấn đề gây tranh cãi. Việc thu thập và lưu trữ dữ liệu sinh trắc học như khuôn mặt hay vân tay tiềm ẩn nguy cơ rò rỉ, bị tấn công hoặc lạm dụng.

Một số ý kiến còn cho rằng quy định này có thể trở thành công cụ giám sát cho chính phủ và làm xói mòn quyền riêng tư của công dân.

Vì vậy hiệu quả của chính sách phụ thuộc lớn vào cách thức triển khai, khung pháp lý bảo vệ dữ liệu cá nhân, cũng như sự cân bằng giữa đảm bảo an ninh và duy trì quyền tự do của người dân.