Thách thức với ông Trump khi chính phủ mở cửa trở lại

Cuộc đóng cửa chính phủ dài nhất trong lịch sử Mỹ sắp kết thúc, khi Thượng viện Mỹ duyệt dự luật ngân sách với sự ủng hộ của 8 thượng nghị sĩ Dân chủ. Tổng thống Donald Trump ngày 11/11 tuyên bố đây là "chiến thắng lớn" đối với đảng Cộng hòa ở Thượng viện.

Dự luật đã được chuyển tới Hạ viện do đảng Cộng hòa kiểm soát và dự kiến sớm được thông qua, cho phép chính phủ Mỹ mở cửa trở lại từ ngày 14/11. Tuy nhiên, vấn đề cốt lõi gây ra cuộc đóng cửa chính phủ lịch sử này là chi phí chăm sóc sức khỏe chưa được giải quyết, khi đạo luật ngân sách không đề cập đến việc gia hạn Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Hợp túi tiền (ACA), hay còn gọi là Obamacare, vốn sẽ hết hạn vào cuối năm nay.

Nếu Obamacare không được gia hạn, hàng triệu người Mỹ sẽ sớm nhận ra chi phí bảo hiểm y tế của họ sẽ tăng rất mạnh, có thể tới hàng trăm USD mỗi tháng hoặc hơn, ảnh hưởng rất lớn đến những người thu nhập thấp, người có bệnh nền. Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) ước tính 2 triệu người Mỹ sẽ mất bảo hiểm y tế hoàn toàn vào năm tới vì chi phí tăng.

Ông Trump và đảng Cộng hòa sẽ phải tìm cách hạ chi phí đó nếu không muốn đối mặt nguy cơ thất bại trong cuộc bầu cử quốc hội giữa kỳ cuối năm sau.

Ông Trump ngày 10/11 cam kết đưa ra giải pháp thay thế cho Obamacare, vốn mang lại lợi ích cho 24 triệu người Mỹ và là yêu cầu quan trọng của phe Dân chủ trong cuộc đấu về dự luật ngân sách. Tuy nhiên, ông không có ý tưởng rõ ràng về vấn đề này, ngoài một kế hoạch mơ hồ là gửi tiền trực tiếp cho những người mua bảo hiểm.

"Chúng tôi muốn có hệ thống chăm sóc sức khỏe mà chúng tôi trả tiền cho người dân thay vì các công ty bảo hiểm", ông nói với phóng viên tại Phòng Bầu dục, nhưng chưa nói chi tiết về kế hoạch. "Chúng tôi sẽ làm việc rất chăm chỉ cho vấn đề đó trong thời gian ngắn sắp tới".

Tuyên bố của ông Trump làm nổi bật áp lực đối với đảng Cộng hòa sau cuộc đấu để mở cửa chính phủ trở lại. Họ giờ phải đệ trình một kế hoạch rõ ràng để cải thiện khả năng chi trả của người dân cho dịch vụ chăm sóc sức khỏe một khi các khoản trợ cấp Obamacare mà hàng triệu người Mỹ đang dựa vào sẽ hết hạn.

Obamacare, có hiệu lực từ năm 2010, đã giúp hàng chục triệu người Mỹ có thể tiếp cận dịch vụ bảo hiểm y tế, khiến đạo luật nhận được ủng hộ lớn từ cử tri Mỹ.

Các thành viên đảng Cộng hòa trong quốc hội nhiều năm qua đã liên tục chỉ trích Obamacare, cho rằng nó không giúp kiềm chế chi phí y tế ở Mỹ, vốn cao hơn so với hầu hết các nước giàu có khác. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump đã tìm cách bãi bỏ Obamacare nhưng không thành công, do không nhận được sự ủng hộ từ quốc hội.

Dưới thời tổng thống Joe Biden, phe Dân chủ đã mở rộng phạm vi tài trợ cho những người tự mua bảo hiểm trong thời kỳ đại dịch, khiến số lượng đăng ký bảo hiểm mới gia tăng.

Trong chiến dịch tranh cử năm ngoái, ông Trump hầu như không nói về cải cách y tế. Khi được hỏi về Obamacare trong cuộc tranh luận, ông nói sẽ sẵn sàng điều chỉnh nếu "chúng ta có thể đưa ra kế hoạch ít tốn kém hơn và là dịch vụ chăm sóc sức khỏe tốt hơn".

Đảng Dân chủ đã xem chi phí chăm sóc sức khỏe là vấn đề trọng tâm trong năm nay và kiên quyết yêu cầu đảng Cộng hòa phải gia hạn các khoản trợ cấp bổ sung để giúp mọi người trả phí bảo hiểm, cũng như hủy bỏ quyết định cắt giảm Medicaid gần đây.

Trong khi đó, đảng Cộng hòa cho rằng Obamacare không nên được gia hạn vì quá tốn kém. Việc gia hạn Obamacare sẽ tiêu tốn 23 tỷ USD ngân sách của Mỹ vào năm 2026 và gần 350 tỷ USD trong thập kỷ tới, theo ước tính của CBO.

Bất chấp việc ủng hộ mục tiêu bãi bỏ đạo luật, đảng Cộng hòa chưa đưa ra được giải pháp thay thế khả thi nào và cũng chưa tìm ra tiếng nói chung về vấn đề này.

Khi đàm phán với đảng Cộng hòa để quay sang ủng hộ dự luật ngân sách, 8 thượng nghị sĩ Dân chủ đã nhận được cam kết rằng họ sẽ xem xét vấn đề trợ cấp y tế Obamacare vào tháng 12. Điều này đồng nghĩa "quả bóng" liên quan đến cuộc khủng hoảng về chăm sóc sức khỏe người Mỹ đã được đẩy sang phía ông Trump và đảng Cộng hòa, theo giới quan sát.

Dù cơ hội thông qua dự luật gia hạn Obamacare theo đúng ý đảng Dân chủ rất mong manh, cuộc bỏ phiếu vào tháng sau sẽ đẩy các thành viên Cộng hòa vào tình thế khó xử với bài toán chi phí chăm sóc y tế vốn gây đau đầu.

Đồng thời, đảng Dân chủ cũng đã làm nổi bật vấn đề Obamacare trong đợt đóng cửa chính phủ lần này và chỉ trích đảng Cộng hòa vì không tìm cách giải quyết vấn đề. Trong cuộc thăm dò của NBC News tháng trước, 10% số người được hỏi coi chi phí chăm sóc y tế là vấn đề hàng đầu và duy nhất quyết định lá phiếu của họ cho cuộc bầu cử giữa kỳ năm tới. 49% tin đảng Dân chủ sẽ giải quyết vấn đề này tốt hơn, trong khi 26% ủng hộ đảng Cộng hòa.

Thượng nghị sĩ Jeanne Shaheen, một trong 8 thành viên Dân chủ đạt thỏa thuận với đảng Cộng hòa, cho hay "cuối cùng nhờ ngừng cuộc chiến, chúng tôi đã khiến một số thành viên Cộng hòa nhận ra đây là vấn đề đối với họ. Chúng ta hãy chờ xem liệu họ có thực sự làm việc cùng chúng tôi để đảm bảo người Mỹ có đủ khả năng chi trả bảo hiểm y tế của họ hay không".

Thanh Tâm (Theo CNN, AFP)