Tảng băng trôi lớn nhất thế giới nặng hơn 1.000 tỉ tấn đã vỡ

Tảng băng A23a đã mất đi danh hiệu 'tảng băng trôi lớn nhất thế giới' sau khi bị vỡ thành nhiều mảnh.

Theo Cơ quan Khảo sát Nam Cực Anh (BAS), tảng băng trôi A23a, vốn nặng khoảng 1.100 tỉ tấn và có diện tích 3.672 km², đã vỡ nhanh chóng thành nhiều mảng lớn, CNN đưa tin ngày 3.9.

Các nhà khoa học đã theo dõi sát sao tảng băng trên kể từ khi nó tách khỏi thềm băng Filchner-Ronne ở Nam Cực vào năm 1986. A23a nhiều lần giữ danh hiệu "tảng băng trôi lớn nhất hiện tại" kể từ thập niên 1980. Đôi khi danh hiệu này bị xô đổ bởi những tảng lớn hơn gồm tảng băng A68 vào năm 2017 và A76 vào năm 2021. Tuy nhiên, chúng nhanh chóng bị vỡ và trả danh hiệu dẫn đầu về cho A23a.

Ông Andrew Meijers, nhà hải dương học tại BAS, nói rằng: "Tảng băng A23a đang vỡ nhanh chóng và tách ra những mảnh rất lớn. Bản thân các mảnh vỡ ra cũng được cơ quan nghiên cứu về băng quốc gia Mỹ xác định là tảng băng trôi cỡ lớn".

Theo ông Meijers, "siêu băng trôi" A23a đã thu nhỏ còn khoảng 1.700 km². Ông nói rằng A23a từng mắc kẹt dưới đáy biển Weddell ở Nam Cực hơn 30 năm, cho đến khi nó thu nhỏ lại và để mất điểm bám dưới đáy.

Đến năm 2020, dòng hải lưu cuốn tảng băng này đi rồi nó lại mắc kẹt trong một cột Taylor (xoáy nước do dòng hải lưu va vào núi ngầm) cho đến khi di chuyển trở lại vào tháng 12.2024. Vào tháng 3 năm nay, A23a mắc cạn ở thềm lục địa rồi lại nổi tự do vào tháng 5.

Ông Meijers giải thích về hoàn cảnh dẫn đến việc tảng băng này vỡ vụn. “Tảng băng đã đi theo dòng chảy mạnh gọi là Dòng chảy vòng Nam Cực phía Nam (SACCF) ngược chiều kim đồng hồ quanh Nam Georgia (vùng lãnh thổ hải ngoại của Anh tại Đại Tây Dương) kể từ khi nổi tự do vào tháng 5, sau vài tháng mắc cạn ở thềm lục địa hồi tháng 3. Dòng chảy này nhiều khả năng sắp tới sẽ cuốn tảng băng A23a và các mảnh vỡ về phía đông bắc, vẫn trong khu vực được gọi là hành lang băng trôi”, ông nói.

Vị chuyên gia tại BAS nhận định A23a đang "chung số phận" với các siêu băng trôi khác, như A68 vào năm 2017 và A76 vào năm 2021 - cũng bị vỡ ra quanh Nam Georgia, dù các nhà khoa học bất ngờ khi A23a tồn tại nguyên khối lâu đến vậy, theo The Guardian.

A23a vỡ ra đồng nghĩa danh hiệu tảng băng trôi lớn nhất thế giới hiện nay thuộc về D15a, rộng khoảng 3.000 km². Theo ông Meijers, D15a khá ổn định ở bờ biển Nam Cực gần trạm nghiên cứu Davis của Úc. A23a vẫn đang giữ vị trí tảng băng trôi lớn thứ 2 thế giới, song nó có thể tiếp tục vỡ ra trong vài tuần tới, ông Meijers nói.

Theo The Guardian ngày 3.9, các nhà khoa học đã ngạc nhiên khi A23a có thể tồn tại nguyên khối lâu đến vậy, đặc biệt xét đến kích thước khổng lồ của nó.

Việc băng trôi vỡ ra là một lẽ tất yếu khi nó di chuyển xa dần vùng Nam Cực, song các nhà khoa học cho rằng biến đổi khí hậu đang làm tăng tốc quá trình băng tách khỏi Nam Cực.