'Tận dụng AI để phục chế phim Việt kinh điển'

Câu chuyện sử dụng công nghệ nhân tạo được nêu ra trong buổi hội thảo công tác chuyển đổi số lĩnh vực phát thanh truyền hình, do Bộ Văn hóa, Thể Thao và Du lịch tổ chức sáng 17/10 tại TP HCM.

Một trong những tiềm năng của AI mà các đơn vị có thể sử dụng là nâng cấp chất lượng hình ảnh cho phim xưa. Tại sự kiện, chuyên gia giới thiệu một số trích đoạn được phục chế trong Biệt động Sài Gòn - phim kinh điển của dòng điện ảnh cách mạng thập niên 1980. Các phân cảnh của nhân vật Sáu Tâm (Thương Tín đóng), Ngọc Lan (Thúy An), Ngọc Mai (Hà Xuyên) được chỉnh lại với độ nét cao, khuôn mặt sống động hơn.

AI có thể làm tăng độ phân giải từ SD lên HD, 4K và 8K, tối ưu hóa chất lượng hình ảnh. Với các phim xưa, AI giúp loại bỏ nhiễu, hạt phim, tăng cường màu sắc, độ tương phản và chi tiết. Theo ông Phạm Ngọc Anh, Phó giám đốc kỹ thuật TV360, tập đoàn Viettel, trên thế giới, nhiều hãng phim như Disney đã ứng dụng để phục hồi phim cổ điển. Bằng cách nâng cấp nội dung cũ, các đơn vị có thể tăng giá trị tài sản số, kéo dài vòng đời sử dụng.

"Tuy nhiên, công nghệ này còn hạn chế vì có thể làm rõ nét mặt nhưng chưa thể làm nổi bật khung cảnh đằng sau", ông Ngọc Anh nhận định.

Đồng quan điểm, ông Ngô Trần Thịnh - Trưởng phòng Đa truyền thông, Trung tâm Tin tức Đài Truyền hình TP HCM - cho biết đơn vị đang sử dụng AI để phục chế video một số tác phẩm sân khấu kinh điển. Chẳng hạn, Tiếng trống Mê Linh - từng được đài ghi hình năm 1977 - là một trong những tuồng kinh điển do nghệ sĩ Thanh Nga, Thanh Sang đóng. Nhiều năm qua, vở phát trên YouTube với chất lượng kém, gần đây được đơn vị phục dựng với độ nét cao.

Đại diện ban tổ chức hội thảo - ông Nguyễn Hà Yên, Phó Cục trưởng Cục Phát thanh truyền hình - đánh giá AI đang là xu thế, ảnh hưởng nhiều mặt đến lĩnh vực nội dung số. Theo ông, các đơn vị trong nước có thể tận dụng AI để phục dựng các dữ liệu cũ suốt vài chục năm qua, từ đó hướng đến thị trường bản quyền.

Câu chuyện áp dụng công nghệ trong lĩnh vực truyền hình - phát thanh cũng được đề cập. Các chuyên gia cho rằng AI đang tái định hình, mở ra kỷ nguyên trải nghiệm mới trên màn ảnh cho khán giả. Công nghệ AI tạo sinh nội dung (AIGC) - dùng mô hình trí tuệ nhân tạo để tạo video dựa trên dữ liệu huấn luyện - đem lại hiệu quả kinh tế và vận hành vượt trội, góp phần thay đổi quá trình sản xuất nội dung.

Ông Ngọc Anh dẫn chứng số liệu từ các nền tảng như Migu Video, Netflix. Chẳng hạn, việc ứng dụng AI để sản xuất phim dài tập giúp tăng 300% tốc độ thực hiện, giảm 60% chi phí mỗi tập. AI cũng hỗ trợ Netflix tối ưu hóa công đoạn hậu kỳ, hiệu ứng VFX, tái tạo cảnh phim phức tạp, giúp giảm từ 50 đến 70% thời gian xử lý.

AI dubbing (lồng tiếng tự động thông minh) cũng là một trong những công đoạn đang được các nền tảng phim trực tuyến ứng dụng. Các thuật toán nâng cao cho phép đồng bộ hóa giữa âm thanh và chuyển động môi. Netflix sử dụng AI dubbing cho hơn 190 quốc gia, áp dụng hiệu quả cho series Dark, Money Heist, với hơn 30 ngôn ngữ, từ đó giảm thời gian lồng tiếng từ ba tháng xuống hai tuần. Tương tự, Migu triển khai lồng tiếng AI cho nội dung quốc tế để chuyển ngữ sang tiếng Trung.

Nhiều đơn vị như Netflix, YouTube, TikTok, sử dụng hệ thống gợi ý bằng AI, phân tích hàng nghìn chiều dữ liệu người dùng để cá nhân hóa trải nghiệm, từ đó cung cấp nội dung đa dạng. Theo nghiên cứu của các đơn vị này, đề xuất của AI quyết định đến 75% thời gian xem của người dùng.

Tuy nhiên, việc sử dụng AI cần thận trọng bởi có thể đi ngược các chuẩn mực đạo đức. Một trong những hạn chế đầu tiên là quyền riêng tư, hệ thống AI cần thu thập lượng lớn dữ liệu hành vi người xem. Các nội dung giả mạo có thể bị lạm dụng để tạo deepfake, từ đó lan truyền thông tin sai lệch. AI cũng có thể tạo ra nhiều kết quả sai, nếu được huấn luyện dựa trên dữ liệu không đại diện cho số đông.

Về mặt pháp luật, công nghệ này đang gặp thách thức ở bản quyền, bởi vấn đề sở hữu trí tuệ với nội dung của AI còn đang mơ hồ. Câu chuyện pháp lý tiếp tục gây tranh cãi khi chưa rõ ai chịu trách nhiệm cho các sản phẩm được tạo ra. "Về lâu dài, nếu không nâng cao nhận thức cá nhân, AI có thể sẽ bị dùng sai lệch", ông Nguyễn Hà Yên nhận định.

Hai năm qua, ngành giải trí trong nước xuất hiện nhiều sản phẩm ứng dụng AI. Năm 2023, ca sĩ ảo Ann lần đầu xuất hiện trong làng nhạc Việt với MV Làm sao nói thương anh. Năm 2024, ca sĩ Đan Trường dùng công nghệ mô phỏng chính anh trong MV Em ơi ví dầu. Đầu tháng 8, đoàn phim Chốt đơn sử dụng AI thay toàn bộ hình ảnh diễn viên chính - hoa hậu Thùy Tiên. Đa phần sản phẩm dùng AI đều đón nhận những góp ý đa chiều từ khán giả, giới chuyên môn, phần đông cho rằng công nghệ cần cải tiến nhiều hơn để góp phần tạo ra những sản phẩm chất lượng.

Mai Nhật