"Siêu điệp viên" làm rung chuyển bàn cờ Dải Gaza

(Dân trí) - Một tài liệu bị rò rỉ gần đây đã tiết lộ câu chuyện đáng kinh ngạc về Abu Shabab, một điệp viên Israel có vai trò quan trọng nhằm định hình các sự kiện trong cuộc xung đột ở Dải Gaza.

Trong những con hẻm chật hẹp của Gaza, nơi khói bụi chiến tranh hòa quyện với tiếng khóc than của người dân, một cái tên đang được “thì thầm” trong sự sợ hãi và phẫn nộ: Abu Shabab. Người đàn ông bí ẩn này, với biệt danh “Guardians of the Truth”, đã trở thành tâm điểm của một trong những câu chuyện tình báo gây sốc nhất trong lịch sử xung đột Israel - Palestine.

Là điệp viên Israel thâm nhập sâu vào lòng Gaza, Abu Shabab không chỉ cung cấp thông tin giúp định hình các chiến dịch quân sự của Israel mà còn để lại di sản đầy tranh cãi, làm dấy lên câu hỏi về lòng trung thành, đạo đức và cái giá của hòa bình trong một vùng đất bị chiến tranh tàn phá.

Ngày 7/10/2023, Yasser Abu Shabab, một người Palestine 34 tuổi từ Rafah, đang bị giam trong nhà tù của Hamas vì cáo buộc buôn ma túy. Khi xung đột Gaza bùng nổ, anh ta thoát khỏi tù trong hoàn cảnh bí ẩn và nhanh chóng trở thành lãnh đạo của một lực lượng dân quân được Israel hậu thuẫn, được mệnh danh là “điệp viên Israel” trên mạng xã hội.

Sự trỗi dậy của Shabab không chỉ thách thức Hamas mà còn đe dọa đẩy Gaza vào một giai đoạn xung đột mới, đầy nguy hiểm.

Đường đến điệp viên bí ẩn

Abu Shabab, theo các tài liệu bị rò rỉ bởi nhóm Hacktivist tự xưng là “Guardians of the Truth” và được công bố trên Guardian ngày 10/6, là người Palestine sinh ra và lớn lên ở Dải Gaza. Không ai biết danh tính thực sự của ông ta, nhưng các tài liệu mô tả Shabab ở độ tuổi trung niên, có vẻ ngoài bình thường đến mức khó nhận ra.

Với vỏ bọc là thương nhân buôn bán hàng hóa tại khu chợ trung tâm ở thành phố Gaza, Shabab dễ dàng hòa mình vào dòng người tấp nập, từ những người bán cá tươi đến các bà nội trợ mặc cả từng đồng. Nhưng đằng sau vẻ ngoài giản dị ấy là mạng lưới tình báo phức tạp, được xây dựng từ sự khéo léo và lòng kiên nhẫn đáng kinh ngạc.

Theo Guardian, Shabab bắt đầu làm việc cho Shin Bet, cơ quan an ninh nội địa của Israel vào năm 2018. Ông được tuyển mộ sau một sự kiện đầy “kịch tính” - bị bắt trong một chiến dịch an ninh ở Bờ Tây vì bị nghi ngờ liên quan các hoạt động bất hợp pháp.

Đối mặt với án tù dài hạn và nguy cơ gia đình bị đe dọa, Shabab đã đứng trước một lựa chọn khắc nghiệt: hoặc hợp tác với Israel hoặc là mất tất cả. Các tài liệu cho thấy ông đã chọn con đường hợp tác, nhưng không phải vì lòng trung thành với Israel, mà vì mong muốn bảo vệ những người thân của mình.

Tiến sĩ Amira Halperin từ Đại học Hebrew ở Jerusalem, đánh giá: “Việc tuyển mộ những người như Shabab là chiến thuật phổ biến của các cơ quan tình báo. Họ tận dụng những điểm yếu của con người - trong trường hợp này là tình yêu gia đình - để biến một người dân thường thành điệp viên”.

Nhưng điều gì đã khiến Shabab không chỉ dừng lại ở việc cung cấp thông tin mà còn trở thành một trong những điệp viên hiệu quả nhất của Israel trong cuộc chiến Gaza?

Quá trình thâm nhập 

Cuộc chiến Gaza năm 2024-2025, kéo dài từ tháng 6/2024 đến nay, được ghi nhận là một trong những giai đoạn xung đột khốc liệt nhất trong lịch sử khu vực.

Theo báo cáo của Liên hợp quốc, hơn 15.000 dân thường đã thiệt mạng và hàng chục nghìn người mất nhà cửa trong các đợt không kích và giao tranh trên bộ. Trong bối cảnh hỗn loạn ấy, Shabab nổi lên như một nhân tố then chốt, cung cấp thông tin tình báo giúp Israel đạt được lợi thế chiến lược.

Các tài liệu bị rò rỉ tiết lộ, Shabab đã thâm nhập vào hàng ngũ cấp cao của Hamas, tổ chức kiểm soát Gaza. Với khả năng giao tiếp tự nhiên và sự hiểu biết sâu sắc về văn hóa địa phương, Shabab tham gia các cuộc họp bí mật, ghi lại các kế hoạch quân sự và chuyển thông tin cho Shin Bet thông qua các thiết bị mã hóa tiên tiến.

Một trong những chiến công đáng chú ý nhất của Shabab là việc xác định vị trí của một kho vũ khí lớn ở phía bắc Gaza, nơi chứa hàng trăm rocket có khả năng tấn công sâu vào lãnh thổ Israel. Vào tháng 9/2024, một cuộc không kích chính xác của Israel đã phá hủy kho vũ khí này, làm gián đoạn nghiêm trọng khả năng tấn công của Hamas.

Nhưng thành công lớn nhất của Shabab, cũng là khoảnh khắc gây tranh cãi nhất, là thông tin dẫn đến vụ không kích tháng 11/2024, hạ Khalil al-Masri, chỉ huy cấp cao của Hamas. Al-Masri, được biết đến với vai trò điều phối các cuộc tấn công rocket vào Tel Aviv, là mục tiêu ưu tiên của Israel.

Theo các tài liệu, Shabab đã tham dự cuộc họp chiến lược của Hamas, nơi al-Masri tiết lộ kế hoạch di chuyển đến một căn cứ bí mật ở Rafah. Chỉ vài giờ sau, một cuộc không kích đã “san phẳng” căn cứ, giết chết al-Masri và một số người khác. Sự chính xác của thông tin này khiến nhiều người ở Gaza bắt đầu nghi ngờ về sự tồn tại của một “kẻ phản bội” trong hàng ngũ của họ.

Cái giá của sự phản bội

Dù thành công trong vai trò điệp viên, câu chuyện của Shabab không phải là chuỗi chiến thắng. Các tài liệu tiết lộ, ông ta thường đối mặt với những mâu thuẫn nội tâm sâu sắc. Trong đoạn trích từ nhật ký cá nhân, được cho là của Shabab, ông viết: “Tôi nhìn thấy những ngôi nhà bị phá hủy, những đứa trẻ khóc bên thi thể cha mẹ. Tôi tự hỏi liệu mình có phải là nguyên nhân của nỗi đau này. Nhưng nếu tôi dừng lại, gia đình tôi sẽ ra sao?”. Những dòng chữ này vẽ nên hình ảnh một người đàn ông bị “giằng xé” giữa lòng trung thành với dân tộc và trách nhiệm với gia đình.

Sự rò rỉ tài liệu đã biến Shabab thành một mục tiêu bị săn lùng gắt gao ở Gaza. Hamas và các nhóm vũ trang khác đã công khai thề sẽ truy tìm “kẻ phản bội” và trừng phạt ông ta. Một bài đăng trên mạng xã hội X vào ngày 10/6, từ một tài khoản được cho là liên quan đến Hamas, tuyên bố: “Abu Shabab sẽ không bao giờ được tha thứ. Máu của những người tử vì đạo sẽ đòi lại công lý”.

Thổi bùng tranh cãi

Trong khi đó, các nguồn tin từ Israel cho biết Shabab đã được đưa khỏi Gaza và hiện sống dưới một danh tính mới ở một quốc gia không được tiết lộ.

Nhà báo kỳ cựu về Trung Đông, Omar Rahman, viết trên Al Jazeera: “Câu chuyện của Shabab là bi kịch điển hình của xung đột Israel - Palestine. Ông ta không phải là kẻ phản bội đơn thuần, mà là nạn nhân của hoàn cảnh, bị buộc phải đưa ra những lựa chọn không ai muốn đối mặt”.

Vụ rò rỉ tài liệu làm dấy lên làn sóng tranh cãi trên toàn cầu. Các tổ chức nhân quyền, trong đó có Amnesty International, đã lên án Israel vì sử dụng các điệp viên như Shabab.

Trong tuyên bố vào ngày 10/6, Amnesty International cho rằng: “Việc tuyển mộ những người Palestine trong hoàn cảnh tuyệt vọng là hình thức bóc lột, vi phạm các nguyên tắc nhân quyền quốc tế”. Họ lập luận rằng những người như Abu Shabab thường bị ép buộc hợp tác dưới áp lực đe dọa đến tính mạng hoặc gia đình, làm dấy lên câu hỏi về tính đạo đức của các chương trình tình báo.

Ngược lại, các quan chức Israel khẳng định thông tin tình báo từ những người như Shabab là cần thiết để bảo vệ công dân Israel khỏi các cuộc tấn công khủng bố. Một phát ngôn viên của Bộ Quốc phòng Israel tuyên bố: “Trong một cuộc chiến mà đối thủ không ngần ngại sử dụng dân thường làm lá chắn, tình báo là vũ khí duy nhất giúp chúng tôi giảm thiểu thiệt hại cho cả hai phía”.

Tại Gaza, câu chuyện về Shabab đã làm sâu sắc thêm sự chia rẽ trong cộng đồng. Nhiều người dân địa phương bày tỏ sự tức giận trước ý tưởng rằng một người trong số họ có thể làm việc cho Israel.

Trong cuộc phỏng vấn với BBC tại trại tị nạn ở Khan Younis, một người dân tên Fatima, 42 tuổi, nói: “Chúng tôi đã mất nhà cửa, con cái và giờ lại phải sống trong nỗi sợ rằng hàng xóm của mình có thể là gián điệp”. Tuy nhiên, một số người khác kêu gọi sự đoàn kết, cho rằng việc đổ lỗi cho những cá nhân như Abu Shabab chỉ làm suy yếu cuộc đấu tranh lớn hơn của người Palestine.

Khi khói bụi chiến tranh dần tan ở Gaza, di sản của Shabab vẫn là chủ đề gây tranh cãi. Đối với Israel, ông ta là tài sản vô giá, người hùng thầm lặng giúp ngăn chặn các cuộc tấn công và cứu sống hàng nghìn người.

Đối với Palestine, Shabab là biểu tượng của sự phản bội, lời nhắc nhở đau đớn về sự chia rẽ trong nội bộ cộng đồng. Nhưng có lẽ, cách nhìn trung thực nhất về Shabab là người đàn ông bị “mắc kẹt” trong cuộc xung đột lớn hơn chính bản thân ông, phải đưa ra những lựa chọn mà không ai muốn đối mặt.

Các tài liệu bị rò rỉ đã làm sáng tỏ góc khuất của chiến tranh hiện đại, nơi những cá nhân như Shabab hoạt động trong bóng tối, định hình các sự kiện với những hậu quả sâu rộng. Nhưng câu hỏi lớn nhất còn bỏ ngỏ: Liệu những nỗ lực của ông có thực sự mang lại hòa bình hay chỉ kéo dài vòng xoáy bạo lực ở Gaza?

Khi cả hai phía tiếp tục đấu tranh để bảo vệ lợi ích của mình, câu chuyện của Abu Shabab là lời nhắc nhở rằng trong chiến tranh, không có chiến thắng nào là không đi kèm với tổn thất.