Sẽ hết thời doanh nghiệp Việt bỏ tiền tỉ để có tiêu chuẩn an ninh mạng nước ngoài?

Theo các chuyên gia, khi Việt Nam có khung đánh giá, quy chuẩn sản phẩm, dịch vụ an ninh mạng sẽ mang lại nhiều giá trị tích cực, giúp doanh nghiệp tiết kiệm hàng tỉ đồng.

Chia sẻ này được các chuyên gia trao đổi tại tọa đàm Luật An ninh mạng 2025: Thúc đẩy năng lực tự chủ công nghệ do Hiệp hội An ninh mạng quốc gia tổ chức vào chiều 17-11 tại Hà Nội.

Lệ thuộc công nghệ nước ngoài - nguy cơ cho an ninh quốc gia

Phát biểu mở đầu tọa đàm, thượng tá Nguyễn Đình Đỗ Thi - Phó trưởng Phòng An ninh thông tin mạng, Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) - nhấn mạnh: Việc phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài là một trong ba nguy cơ trực tiếp đe dọa an ninh quốc gia và trật tự, an toàn xã hội.

Dự thảo luật đặt mục tiêu xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật cho phần cứng và phần mềm an ninh mạng theo chuẩn quốc tế.

Đồng thời thiết lập cơ chế kiểm soát để loại bỏ nguy cơ mất an ninh mạng ngay từ giai đoạn hình thành sản phẩm, trước khi đưa vào sử dụng và trong quá trình vận hành.

Dự thảo cũng hướng tới thúc đẩy chuyển giao, nghiên cứu và làm chủ công nghệ, phát triển sản phẩm và dịch vụ công nghệ công nghiệp an ninh mạng; khuyến khích ứng dụng công nghệ mới, công nghệ tiên tiến liên quan đến an ninh mạng.

Ông Vũ Ngọc Sơn - Trưởng Ban Nghiên cứu, tư vấn, phát triển công nghệ và hợp tác quốc tế, Hiệp hội An ninh mạng quốc gia (NCA) - nhận định: Khi có tiêu chuẩn trong nước cho sản phẩm an ninh mạng, doanh nghiệp sẽ không phải chi hàng trăm triệu đến hàng tỉ đồng để đáp ứng tiêu chuẩn nước ngoài, vốn đôi khi không phù hợp với điều kiện Việt Nam.

Điều cấp thiết hiện nay là sớm xây dựng khung đánh giá năng lực cho sản phẩm, dịch vụ và cả đội ngũ triển khai. Khi có tiêu chuẩn rõ ràng, người dùng trong nước sẽ có cơ sở để lựa chọn.

Trước đây, khi luật chưa quy định bắt buộc sản phẩm đưa ra thị trường phải hợp chuẩn, hợp quy, doanh nghiệp không phải đánh giá chất lượng nhưng vẫn được phép bán.

Việc áp dụng yêu cầu hợp chuẩn, hợp quy sẽ tạo ra giá trị thực chất, vì doanh nghiệp phải đưa sản phẩm đi kiểm định trước khi cung cấp ra thị trường.

Khắc phục tâm lý “sùng bái” hàng ngoại

Tại tọa đàm, PGS.TS Nguyễn Ái Việt, Viện trưởng Viện Công nghệ và giáo dục trí tuệ mới tạo sinh - nhận định rằng nhiều ngân hàng và tập đoàn tại Việt Nam vẫn ưu tiên dùng giải pháp an ninh mạng nước ngoài.

Lý giải lựa chọn này, ông cho biết các sản phẩm từ những hãng danh tiếng đã được thử nghiệm rộng rãi, công nghệ ổn định và chất lượng thường cao hơn.

Tuy vậy, sản phẩm nước ngoài cũng có nhiều hạn chế khó khắc phục: thời gian hỗ trợ kéo dài, thủ tục phức tạp, tư vấn tại chỗ chậm và khó đáp ứng các tình huống đặc thù.

Nếu phần mềm hoặc hệ điều hành xuất hiện lỗ hổng, việc thông báo, xác nhận và cử chuyên gia hỗ trợ có thể mất hàng tuần, thậm chí hàng tháng.

PGS.TS Nguyễn Ái Việt cũng đề xuất xây dựng khung kiến trúc an ninh mạng để giúp khách hàng vượt qua định kiến và tâm lý sính hàng ngoại.

“Trong thời gian trước đây có nhiều sản phẩm tốt tại Việt Nam, có nhu cầu thị trường quốc tế, có sở hữu trí tuệ thậm chí là bằng phát minh sáng chế công nghệ vẫn rất khó đưa vào các công ty có nhu cầu do tâm lý trên. Tâm lý đó cần được thay đổi với sự trợ giúp của quy định có trong Luật An ninh mạng”, ông Việt chia sẻ.