Sau lithium, thêm một cơn sốt giá nguyên liệu pin xe điện đang nổ ra, ông trùm thế giới vừa gia hạn lệnh cấm xuất khẩu

Congo gia hạn lệnh cấm xuất khẩu nguyên liệu này khiến ngành xe điện đối mặt áp lực chuyển dịch công nghệ.

Giá coban – kim loại chiến lược trong sản xuất pin xe điện (EV) – đã tăng mạnh kể từ đầu năm 2025, khi Cộng hòa Dân chủ Congo (DRC), nhà sản xuất coban lớn nhất thế giới bất ngờ gia hạn lệnh cấm xuất khẩu thêm 3 tháng. Động thái này đang làm rung chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu và thúc đẩy các nhà sản xuất ô tô xem xét lại chiến lược vật liệu pin của mình.

Theo dữ liệu từ Argus Media (Anh), giá coban giao ngay tại châu Âu vào ngày 10/7 đã đạt mức 17,50 USD/pound, tăng khoảng 50% so với đầu năm – thời điểm giá coban chỉ dao động quanh mức 11,50 USD/pound, thấp nhất kể từ năm 2016. 

Đợt tăng giá diễn ra bất chấp doanh số xe điện toàn cầu đang suy yếu, đặc biệt tại thị trường châu Âu và Mỹ. Trong quý II/2025, lượng xe giao của Tesla giảm 13% so với cùng kỳ, đánh dấu quý giảm thứ hai liên tiếp.

Điều đáng chú ý là mức giá hiện tại vẫn chưa phản ánh đầy đủ nguy cơ thiếu hụt nguồn cung, trong bối cảnh lệnh cấm xuất khẩu coban từ Congo được gia hạn đến cuối tháng 9. Trước đó, nước này đã ban hành lệnh tạm ngừng xuất khẩu kéo dài 4 tháng từ cuối tháng 2 nhằm ngăn chặn đà giảm giá kim loại chiến lược này.

Theo Cục Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS), DRC chiếm tới 76% sản lượng khai thác coban toàn cầu tính đến năm 2024, với sản lượng đã tăng gấp đôi kể từ năm 2020. Coban cũng là nguồn thu quan trọng, đóng góp 11,6% kim ngạch xuất khẩu của quốc gia này trong năm 2023, theo Đài quan sát Độ phức tạp Kinh tế (OEC).

Chi Hin Ling, Trưởng bộ phận giá kim loại châu Á tại Argus Media, nhận định việc gia hạn không gây quá nhiều bất ngờ cho giới giao dịch, nhưng thời gian kéo dài tới 3 tháng vượt xa kỳ vọng ban đầu. Một số nhà phân tích cho rằng DRC có thể chuyển sang áp dụng hệ thống hạn ngạch xuất khẩu nhằm cân bằng lợi ích kinh tế và mục tiêu ổn định giá.

Giá coban tăng kéo dài có thể thúc đẩy sự chuyển dịch khỏi công nghệ pin chứa coban. Nhiều hãng xe, đặc biệt là Trung Quốc, đang mở rộng thị phần bằng các dòng xe điện sử dụng pin lithium-sắt phosphate (LFP) – loại pin không chứa coban, chi phí thấp hơn khoảng 30% so với pin ba thành phần truyền thống (NCM/NCA). Mặc dù có hiệu suất thấp hơn, pin LFP lại phù hợp với các mẫu xe điện giá rẻ và hiện đang được lắp đặt phổ biến ở cả Trung Quốc và các thị trường nước ngoài.

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), pin LFP sẽ chiếm khoảng một nửa thị phần toàn cầu trong năm 2024 – dấu hiệu rõ ràng về sự dịch chuyển công nghệ trong ngành xe điện.

Ông Tomono nhận định: "Nếu giá coban vượt 20 USD/pound, ngành xe điện sẽ có động lực rõ rệt để thoát khỏi coban, hướng đến các giải pháp thay thế bền vững hơn về mặt kinh tế".