Rút ngắn thời gian IPO: "Cú huých" quan trọng cho thị trường vốn

Quy định mới tại Nghị định 245/2025/NĐ-CP cho phép doanh nghiệp thực hiện đồng thời thủ tục IPO và niêm yết, rút ngắn thời gian xử lý còn 30 ngày thay vì 90 ngày như trước đây, giúp tăng tính thanh khoản và bảo vệ nhà đầu tư.

Song song với đó, Chính phủ siết chuẩn phát hành trái phiếu doanh nghiệp để hướng tới thị trường minh bạch, chuyên nghiệp theo thông lệ quốc tế.

Theo Bộ Tài chính, với mục tiêu phát triển thị trường chứng khoán ổn định, an toàn, lành mạnh, hiệu quả, trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng, chủ yếu cho nền kinh tế, tại Chiến lược phát triển TTCK đến năm 2030 được phê duyệt theo Quyết định số 1726/QĐ-TTg ngày 29/12/2023 đã đặt ra các giải pháp như khuyến khích các loại hình doanh nghiệp thực hiện chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) gắn với niêm yết trên TTCK; phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN).

Đối với hoạt động IPO, trước đây theo quy định tại Nghị định số 155/2020/NĐ-CP, hồ sơ đăng ký niêm yết cổ phiếu bao gồm các tài liệu như báo cáo kết quả chào bán chứng khoán, Giấy chứng nhận đăng ký cổ phiếu do Tổng Công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam cấp… Do đó, Sở giao dịch chứng khoán (SGDCK) chỉ đủ cơ sở xem xét hồ sơ niêm yết sau khi doanh nghiệp đã hoàn thành IPO.

Ngoài ra, theo quy định tại Luật Chứng khoán, tổ chức phát hành được phân phối chứng khoán trong thời hạn 90 ngày và được gia hạn tối đa 30 ngày. Như vậy, đợt IPO thường được phân phối trong 03 – 04 tháng dẫn đến việc sau khi hoàn thành đợt IPO, doanh nghiệp phải bổ sung Báo cáo tài chính (BCTC) quý/BCTC bán niên gần nhất trong hồ sơ đăng ký niêm yết cổ phiếu (khoản 1 Điều 107 Nghị định số 155/2020/NĐ-CP). Điều này dẫn đến thời gian xử lý việc niêm yết cổ phiếu sau IPO trên thực tế còn kéo dài.

Để khắc phục hạn chế trên, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 245/2025/NĐ-CP ngày 11/9/2025 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 155/2020/NĐ-CP, trong đó bổ sung quy định mới về thủ tục niêm yết cổ phiếu đồng thời với IPO, rút ngắn thời gian niêm yết cổ phiếu sau IPO, đảm bảo tốt hơn quyền lợi của nhà đầu tư.

Theo đó, hồ sơ IPO được quy định thống nhất với hồ sơ đăng ký niêm yết; UBCKNN và Sở Giao dịch chứng khoán (SGDCK) sẽ đồng thời xem xét hồ sơ đăng ký IPO/hồ sơ đăng ký niêm yết cổ phiếu ngay khi doanh nghiệp gửi hồ sơ. Thời gian xem xét hồ sơ IPO và chấp thuận đăng ký niêm yết cổ phiếu chỉ còn 30 ngày.

Đối với hoạt động phát hành TPDN ra công chúng, căn cứ Luật số 56/2024/QH15, Nghị định số 245/2020/NĐ-CP bổ sung quy định chi tiết liên quan đến xếp hạng tín nhiệm, Đại diện người sở hữu trái phiếu và các yêu cầu về an toàn tài chính của tổ chức phát hành, đảm bảo tính công khai, minh bạch của đợt chào bán và bảo vệ tốt hơn quyền, lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư.

Đối với hoạt động phát hành TPDN riêng lẻ, Luật Doanh nghiệp sửa đổi, bổ sung theo Luật số 76/2025/QH15, Luật Chứng khoán sửa đổi, bổ sung theo Luật số 56/2024/QH15 đã có các quy định để định hướng phát triển thị trường này theo thông lệ quốc tế, theo đó nhà đầu tư được tham gia mua, giao dịch, chuyển nhượng TPDN riêng lẻ là nhà đầu tư chứng khoán (NĐTCK) chuyên nghiệp tổ chức.

NĐTCK chuyên nghiệp cá nhân chỉ được tham gia mua, giao dịch, chuyển nhượng đối với TPDN riêng lẻ có xếp hạng tín nhiệm, và có tài sản bảo đảm hoặc bảo lãnh thanh toán của tổ chức tín dụng đối với trái phiếu đó; quy định về tỷ lệ vốn vay của doanh nghiệp phát hành; bổ sung thêm trách nhiệm của UBND cấp tỉnh đối với doanh nghiệp sau đăng ký kinh doanh trong phạm vi quản lý địa phương.

Để quy định chi tiết Luật số 76/2025/QH15, Luật số 56/2024/QH15, hiện nay Chính phủ đang xây dựng Nghị định thay thế các Nghị định về trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ theo hướng nâng cao chất lượng trái phiếu, tăng cường tính minh bạch, kiểm soát rủi ro, đáp ứng nhu cầu tiếp cận nguồn cung vốn cho doanh nghiệp.