Rủi ro ảm đạm từ chính sách thuế Mỹ

Hơn 2 tuần sau khi chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump chính thức "chốt hạ" mức thuế với nhiều nước khiến cho nhiều nền kinh tế có thể mới bắt đầu khó khăn, và thậm chí rủi ro về thuế từ Washington vẫn chưa dừng lại.

Công ty phân tích Moody's, thuộc Tập đoàn dịch vụ đầu tư Moody's - một trong 3 đơn vị xếp hạng tín nhiệm tài chính uy tín nhất thế giới, vừa có phân tích gửi đến Thanh Niên về tình hình kinh tế toàn cầu trước sự ảnh hưởng từ chính sách thuế của chính quyền Tổng thống Trump.

Từ khó khăn sắp tới

Theo đó, Công ty phân tích Moody's dự báo GDP toàn cầu sẽ tăng trưởng tích lũy 7,8% trong giai đoạn từ năm 2026 - 2028, thấp hơn so với mức 8,5% được dự báo hồi tháng 10.2024.

Bên cạnh đó, kể từ sau khi Tổng thống Trump nhậm chức cho đến đầu tháng 8, nhiều thông báo và tuyên bố về thuế quan được Nhà Trắng đưa ra rồi tạm ngưng, rồi lại ban hành mức mới đã làm đảo lộn thương mại toàn cầu, đồng thời kéo theo nỗ lực tìm cách tăng cường xuất khẩu, đặt hàng trước khi các mức thuế có hiệu lực. Nhờ đó, trong nửa đầu năm 2025, nhiều nền kinh tế đạt hiệu suất tăng trưởng cao nhờ thúc đẩy xuất khẩu sang Mỹ tăng lên. Tại châu Âu, các lĩnh vực như dược phẩm và ô tô được hưởng lợi rất nhiều từ việc các công ty Mỹ tăng cường nhập hàng trong quý 1. Còn ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, thời điểm tăng cường xuất khẩu có khác nhau giữa các quốc gia, nhưng nhìn chung kéo dài hơn so với châu Âu. Tại khu vực này, các ngành hàng như chất bán dẫn và sản phẩm tiêu dùng đang được hưởng lợi nhiều nhất.

Giờ đây, các quyết định thuế quan bắt đầu có hiệu lực, các đơn hàng xuất khẩu, các nền kinh tế sẽ bị ảnh hưởng, cụ thể là các nền kinh tế sẽ chậm lại trong nửa sau năm 2025. Đồng thời, bức tranh tăng trưởng năm 2025 sẽ không đồng đều giữa các nước.

Chính sách thuế quan của Washington đã khiến các nền kinh tế ở châu Âu lẫn châu Á - Thái Bình Dương bị tổn thương vì Mỹ là đối tác thương mại lớn nhất của phần lớn các nền kinh tế vừa nêu. Một số công ty ở các nền kinh tế vừa nêu có thể sẵn sàng giảm giá để duy trì sản lượng bán ra, nhưng cách thức này sẽ làm giảm biên lợi nhuận, làm gia tăng áp lực lên tiền lương và vốn đầu tư.

Đến rủi ro dài hạn

Dự đoán chính sách thuế của Mỹ sẽ tiếp tục được áp dụng ít nhất đến hết nhiệm kỳ Tổng thống Trump, nên nhiều nước tiếp tục gặp phải lực cản đáng kể đối với tăng trưởng, đặc biệt là đầu tư và xuất khẩu. Qua đó, Công ty phân tích Moody's dự báo tăng trưởng đầu tư ở hầu hết châu Âu và khu vực châu Á - Thái Bình Dương sẽ vẫn tương đối chậm trong 3 năm tới, đặc biệt là trong 2 năm 2026 và 2027.

Không những vậy, Công ty phân tích Moody's đánh giá thực tế Washington đã triển khai một lộ trình thuế quan được chuẩn bị kỹ lưỡng: đầu tiên là thuế quan đối ứng và thuế quan theo ngành, sau đó là thuế quan phổ quát, và giờ đây là một loạt các thỏa thuận thương mại mà các nước phải ký kết với Mỹ. Tuy nhiên, các thỏa thuận thương mại thực tế không có tính khả thi cao, tính ràng buộc cũng không cao.

Điển hình Nhật Bản cam kết chi 150 tỉ USD và Indonesia cam kết chi 50 tỉ USD để mua máy bay Boeing của Mỹ. Giá trị trung bình của 1 chiếc Boeing 787 Dreamliner là khoảng 300 triệu USD, điều này có nghĩa là Nhật Bản sẽ phải mua 500 chiếc và Indonesia mua 166 chiếc. Trong khi đó, Garuda Indonesia - hãng hàng không hàng đầu Indonesia - hiện vận hành tổng cộng chỉ khoảng 210 máy bay gồm nhiều kích cỡ khác nhau. Hay EU đã cam kết đầu tư thêm 600 tỉ USD vào Mỹ trong 3 năm tới, trong khi Nhật Bản cam kết đầu tư 550 tỉ USD và Hàn Quốc là 350 tỉ USD. Nhưng thực tế, cơ chế cho phép các khoản đầu tư này vẫn chưa rõ ràng, đặc biệt nếu các khoản đầu tư này đến từ khu vực tư nhân.

Chính vì thế, nếu các thỏa thuận thương mại trên không theo đúng lộ trình, thì Mỹ cũng có thể tiếp tục áp dụng thêm các mức thuế bổ sung nhằm vào các nền kinh tế khác.

Bên cạnh đó, việc Mỹ vẫn chưa đạt thỏa thuận về thuế với Trung Quốc và Ấn Độ hàm chứa khả năng căng thẳng thương mại lại tăng cao. Điều này cũng gây tác động tiêu cực cho nền kinh tế toàn cầu nói chung, khu vực châu Á - Thái Bình Dương nói riêng.