Rối loạn tình dục nữ, làm sao tránh?

Rối loạn tình dục nữ là một vấn đề nhạy cảm, thường bị giấu kín. Nhiều phụ nữ âm thầm chịu đựng trong suốt nhiều năm, gây ảnh hưởng đến hạnh phúc lứa đôi mà còn để lại những tổn thương sâu sắc về tâm lý, thậm chí chuyện sinh con.

Rối loạn tình dục nữ làm khổ nhiều chị em, làm sao tránh?

Rối loạn tình dục nữ không hiếm gặp

Chia sẻ về rối loạn tình dục nữ trong một hội thảo mới đây, ông Nguyễn Quang - chủ tịch Hội Y học giới tính Việt Nam, giám đốc Trung tâm nam học Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức - cho hay các nghiên cứu trong nước cho thấy tình trạng này không hề hiếm gặp.

Một khảo sát tại TP.HCM ghi nhận 34,2% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản có biểu hiện rối loạn tình dục. Con số này tăng cao hơn nhiều ở các nhóm đặc thù, trong một khảo sát tại Buôn Ma Thuột cũng cho thấy rối loạn tình dục nữ gặp ở 57,9% phụ nữ điều trị vô sinh, 51,5% phụ nữ mang thai và 69% nữ nhân viên y tế.

Đặc biệt sau đại dịch COVID-19, tỉ lệ rối loạn tình dục ở phụ nữ từng mắc bệnh cũng lên tới 57,6%. Những con số này cho thấy rối loạn tình dục nữ không phải là vấn đề cá nhân mà đã trở thành vấn đề y tế cộng đồng cần được quan tâm đúng mức.

Bác sĩ Quang từng tiếp nhận điều trị cho bệnh nhân 38 tuổi, nhân viên văn phòng tại Hà Nội, đã kết hôn và có hai con nhỏ. Trong suốt sáu tháng, chị H. sống trong lo âu, căng thẳng vì mỗi khi gần gũi chồng, cơ thể lại phản ứng với cảm giác đau rát dữ dội. Không chỉ dừng lại ở đó, ham muốn tình dục của chị gần như biến mất. Những suy nghĩ, cảm xúc yêu thương và khao khát gần gũi dần bị thay thế bởi sự sợ hãi và né tránh.

Qua thăm khám lâm sàng không phát hiện bất thường về giải phẫu vùng chậu. Tuy nhiên kết quả đánh giá bằng FSFI (Female Sexual Function Index) - bộ câu hỏi chuẩn quốc tế về chức năng tình dục nữ - cho thấy tổng điểm của chị H. chỉ đạt 14/36, thấp hơn nhiều so với mức bình thường là 26,55. Điều này đồng nghĩa với việc tất cả các yếu tố, từ ham muốn, kích thích, bôi trơn, cực khoái cho đến sự thỏa mãn và cảm giác đau đớn, đều suy giảm nghiêm trọng.

Trong quá trình khai thác tiền sử, bác sĩ nhận thấy sau khi sinh con thứ hai, chị H. bị khô âm đạo kéo dài, thường xuyên mất ngủ, chịu nhiều áp lực từ công việc cũng như gia đình. 

Điều đáng nói là trong suốt thời gian đó, chị chưa từng được tư vấn về sức khỏe tình dục. Đây là trường hợp điển hình cho thấy phụ nữ thường âm thầm chịu đựng những vấn đề liên quan đến tình dục, thay vì tìm kiếm sự hỗ trợ y khoa kịp thời.

Một trường hợp khác là người phụ nữ 33 tuổi, đã kết hôn ba năm, cũng không thể quan hệ với chồng do phản xạ co cứng vùng chậu và đẩy chồng ra. Đặc biệt, trong thời gian mang thai nhờ các phương pháp hỗ trợ sinh sản, chị phát hiện chồng ngoại tình. Dù sau đó cố gắng bỏ qua vì con, niềm tin và cảm giác an toàn trong hôn nhân đã bị rạn nứt.

Hiện tại chị không còn nhu cầu tình dục nhưng vẫn muốn điều trị co thắt âm đạo. Lý do không xuất phát từ bản thân mà từ mong muốn duy trì hôn nhân, giữ gìn gia đình.

Theo bác sĩ Quang, nhiều trường hợp rối loạn tình dục nữ đến từ nguyên nhân đau khi quan hệ dẫn đến giảm ham muốn tình dục, cộng với stress và mệt mỏi kéo dài. Nếu không được can thiệp, vòng luẩn quẩn này sẽ tiếp tục siết chặt, gây ảnh hưởng không chỉ đến sức khỏe thể chất mà còn phá vỡ sợi dây gắn kết tình cảm trong hôn nhân.

Nỗi niềm khó nói của nhiều phụ nữ

Ông Phạm Minh Ngọc - phó giám đốc Trung tâm Y học giới tính Hà Nội - cho hay trong quá trình thăm khám, các bác sĩ nhận thấy nhiều cặp vợ chồng không chỉ gặp khó khăn về khả năng sinh sản, mà còn tồn tại những trục trặc trong đời sống tình dục. 

Khác với sức khỏe sinh sản vốn được đề cập nhiều, sức khỏe tình dục nữ vẫn còn là một chủ đề nhạy cảm, ít được chú ý, đặc biệt trong bối cảnh xã hội Á Đông như Việt Nam.

Các bệnh nhân giảm ham muốn tại trung tâm chủ yếu thuộc hai nhóm nguyên phát - xuất hiện ngay từ những lần quan hệ đầu tiên và thứ phát - trước đây ham muốn bình thường, nhưng vì một số nguyên nhân sau đó không còn nhiều động lực tình dục trong quan hệ vợ chồng.

Thực tế lâm sàng cho thấy giảm ham muốn thứ phát phổ biến hơn. Nguyên nhân đa dạng bao gồm: khô hạn âm đạo gây khó chịu, co thắt âm đạo dẫn đến đau và né tránh quan hệ, đối tác gặp rối loạn tình dục hoặc thiếu quan tâm đến cảm xúc, tác dụng phụ của thuốc tránh thai, viêm nhiễm phụ khoa kéo dài, ảnh hưởng sau phẫu thuật hoặc thủ thuật như lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung, u vùng tiểu khung... Ngoài ra, phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh cũng thường gặp tình trạng này.

Ngoài giảm ham muốn, các bác sĩ còn tiếp nhận và xử trí nhiều trường hợp giảm hưng phấn, vắng khoái cảm, co thắt âm đạo, rối loạn tiền mãn kinh - mãn kinh. Đáng chú ý, đa số người bệnh chỉ đến khám khi tình trạng đã kéo dài, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý và mối quan hệ vợ chồng.

ThS tâm lý lâm sàng Nguyễn Quốc Linh, Trung tâm Y học giới tính Hà Nội, cho hay thực tế điều trị rối loạn tình dục nữ tại Việt Nam hiện nay vẫn đối mặt với nhiều khó khăn. Phụ nữ thường e ngại chia sẻ vấn đề này, kể cả với chồng hay bác sĩ, dẫn đến thời gian từ khi khởi phát đến khi điều trị kéo dài nhiều năm.