Rời làng vì sạt lở

Sau cơn bão số 10, những vết nứt dọc theo sườn đồi ở một xã thuộc TP.Đà Nẵng giáp biên giới Việt - Lào đe dọa cuộc sống bình yên của nhiều hộ dân. Sạt lở cũng kéo theo nhiều ngôi làng nằm trong diện bị xóa sổ.

Để đảm bảo an toàn tính mạng, tài sản cho người dân, một cuộc rời làng bất đắc dĩ đã diễn ra.

KHI ĐẤT MUỐN NUỐT CHỬNG CẢ LÀNG

Rạng sáng 29.9, tiếng ầm vang bất thường vang lên trong đêm tĩnh lặng của thôn Ga'nil (xã Hùng Sơn, TP.Đà Nẵng). Những khối đất khổng lồ đổ sập từ sườn đồi xuống chỉ cách nhà dân vài chục mét, kéo theo cả cây cối, đá tảng và nước bùn đặc quánh. Khi mặt trời ló rạng, cả thôn như chết lặng. Đất sản xuất bị vùi lấp, chuồng trại nát bươm, nhiều ngôi nhà bị nứt toác, nền đất chao đảo.

Bà TaNgôn Thị Bớch (57 tuổi) ánh mắt còn hoang mang, kể lại với giọng nghẹn ngào: "Chưa bao giờ tôi thấy đất chuyển mình dữ dội đến thế. Cứ tưởng đâu mình sẽ chết ngay trong đêm đó. Nhà tôi nằm sát sườn đồi, giờ chỉ cần mưa nữa là sập xuống. Phải đi thôi, dù không muốn".

Không chỉ là nơi chôn nhau cắt rốn, ngôi làng này là cả gia tài, là nếp sống bao đời. Nhưng rồi tất cả bỗng chốc tan hoang. Những vườn sắn, nương ngô (kế sinh nhai chính) giờ bị vùi lấp không thể khôi phục. Trâu bò chết, đất đai mất trắng, cuộc sống bỗng chốc quay về con số không. "Chỉ mong có cái chuồng trại dựng lại, có con bò, con heo để gây dựng lại cuộc sống. Chứ giờ tay trắng thế này, không biết sống ra sao", bà Bớch trải lòng.

CHIẾN DỊCH DI DỜI CỦA NHỮNG "THẦN ĐÈN" ĐẶC BIỆT

Trước tình cảnh đó, đội phản ứng nhanh gồm 20 cán bộ, chiến sĩ Đồn biên phòng Ga Ry được huy động để phối hợp với các lực lượng chức năng của xã Hùng Sơn nhanh chóng hỗ trợ người dân. Nhưng thay vì chỉ cứu trợ đơn thuần, họ chọn một giải pháp ít có tiền lệ ở vùng sạt lở, đó là di dời nguyên trạng từng ngôi nhà ra khỏi vùng nguy hiểm. Dưới cơn mưa rả rích, giữa bùn đất nhão nhoét, những người lính biên phòng đã hóa thành những "thần đèn" thời hiện đại. Họ miệt mài gồng gánh, di dời từng căn nhà, từng tài sản cho dân.

Căn nhà của gia đình ông Alăng Trời (ở thôn Pứt) là một trong 7 ngôi nhà được di dời khẩn cấp. Ông cho hay may mắn được sự hỗ trợ kịp thời từ chính quyền địa phương, lực lượng biên phòng…, căn nhà gỗ của gia đình ông cùng nhiều hộ dân khác đã được di dời đến vị trí mới an toàn hơn nhiều. "Không phải chỉ cứu nhà đâu, các chú còn cứu mạng sống của dân làng. Tôi thấy các chú bộ đội làm không ngơi tay, người thì trượt ngã, người thì đứt tay mà không ai bỏ cuộc. Mà ở nơi biên giới này, người dân tụi tôi tin ai ngoài Đảng, Nhà nước và các anh bộ đội nữa chứ?", ông Alăng Trời xúc động nói.

Trung tá Đỗ Quang Vinh, Đồn trưởng Đồn biên phòng Ga Ry, cho biết khi nhận được thông tin về tình hình sạt lở ở thôn Pứt, đơn vị đã huy động hàng chục cán bộ, chiến sĩ, phối hợp cùng lực lượng chức năng địa phương và người dân thực hiện cuộc di dời đặc biệt: Khiêng nguyên 7 ngôi nhà ở thôn Pứt ra khỏi vùng sạt lở nguy hiểm, thay vì tháo dỡ từng phần. "Trước đó, khi nhận thông tin các vị trí này đã xảy ra sạt lở và có nguy cơ sạt lở, đồn cũng đã cử nhiều cán bộ, chiến sĩ xuống phối hợp với lực lượng chức năng xã Hùng Sơn tiến hành di dời khẩn cấp nhiều hộ dân cùng tài sản đến nơi an toàn", trung tá Vinh kể lại.

Trung tá Vinh cũng cho hay, trước đó mưa lớn kéo dài do ảnh hưởng của bão số 10 khiến đất bị sạt lở, tràn ra đường tại khu vực thôn A Choong (xã Hùng Sơn). Để người dân đi lại và sinh hoạt thuận lợi, Đồn biên phòng Ga Ry cũng cử hàng chục cán bộ, chiến sĩ tham gia dọn dẹp hàng trăm mét khối đất đá tràn xuống đường.

RỜI LÀNG, NHƯNG KHÔNG RỜI ĐẤT MẸ

Thôn Pứt và Ga'nil là hai nơi chịu thiệt hại nặng nề nhất sau bão khi có 10 hộ dân (với hơn 50 nhân khẩu) buộc phải di dời khẩn cấp. Theo thống kê sơ bộ của xã Hùng Sơn, hơn 35 điểm sạt lở được ghi nhận, trong đó có nhiều điểm ngay sát khu dân cư. Ngoài thiệt hại về đất sản xuất, 5 con bò và 1 trâu đã bị lũ cuốn hoặc chết do sập chuồng. Một điểm trường mẫu giáo cũng bị hư hỏng nặng do sạt lở bám sát chân nền móng.

Ông Nguyễn Văn Kỳ, Phó chủ tịch UBND xã Hùng Sơn, cho biết xã xác định rõ tính mạng người dân là trên hết. Vì vậy, ngay khi thiên tai xảy ra, xã đã huy động toàn lực lượng để di dời, hỗ trợ bà con. Hầu hết những người dân vùng sạt lở đã đến nơi ở mới an toàn; một phần nhỏ về ở tạm với bà con họ hàng.

Tuy nhiên theo ông Kỳ, những gì diễn ra ở Hùng Sơn không còn là rủi ro đơn lẻ mà đã trở thành hiện tượng lặp đi lặp lại nhiều năm nay. Địa hình đồi núi cao, kết cấu đất yếu, cộng với biến đổi khí hậu khiến mưa lớn thường xuyên và sạt lở ngày càng nghiêm trọng. "Chúng tôi đã gửi tờ trình đề nghị TP.Đà Nẵng ban bố tình trạng khẩn cấp, đồng thời đề xuất hỗ trợ kinh phí để khắc phục, ổn định cuộc sống người dân sau bão. Hiện vẫn còn nhiều điểm có nguy cơ sạt lở rất cao cần được khảo sát, đánh giá toàn diện để có phương án ứng phó lâu dài", ông Kỳ cho biết thêm.

Giữa khung cảnh hoang tàn, những suất quà nhỏ được lực lượng Công an xã Hùng Sơn phối hợp với lực lượng biên phòng trao tận tay bà con không chỉ mang giá trị vật chất, mà còn là lời động viên, là sự thấu hiểu nỗi mất mát của người dân vùng biên giới. Đó cũng là minh chứng sống động cho mối quan hệ quân dân gắn bó máu thịt. "Quà không lớn, nhưng tôi nghĩ cái người dân cần nhất lúc này là niềm tin rằng họ không bị bỏ rơi, dù nhiều hộ dân có thể mất nhà, mất đất sản xuất vì sạt lở, nhưng họ vẫn còn điểm tựa từ lực lượng chính quyền, biên phòng, công an và cộng đồng sát cánh bên mình", trung tá Vinh bày tỏ.

Người dân Hùng Sơn rời làng để bắt đầu lại trong sự hỗ trợ, đồng hành và sẻ chia của chính quyền địa phương và các lực lượng vũ trang. Và chính sự gắn kết ấy đã giúp họ giữ vững niềm tin, giữ vững lằn ranh biên giới. Như lời ông Alăng Trời nói: "Chúng tôi rời làng, nhưng không rời đất mẹ. Có Đảng, có Nhà nước, có bộ đội kề bên, dân mình sẽ lại đứng dậy được thôi!".