RF Kuang: 'Tôi sẽ không viết tiểu thuyết như 'Yellowface' nữa'

RF Kuang chia sẻ về tác phẩm mới "Katabasis" và sự thành công cùng những tranh cãi của "Yellowface", theo Observer.

Rebecca F Kuang sinh ra tại Quảng Châu, Trung Quốc, sau đó chuyển đến Dallas, Texas cùng cha mẹ vào lúc bốn tuổi. Hiện 29 tuổi và đang sống tại Boston, nữ tác giả theo học tiến sĩ tại Đại học Yale.

Với bút danh RF Kuang, bà là tác giả của nhiều tiểu thuyết giả tưởng ăn khách và đoạt nhiều giải thưởng, bao gồm bộ ba cuốn Poppy War và Babel, cũng như tác phẩm châm biếm phê phán Yellowface xuất bản năm 2023.

Với tiểu thuyết thứ sáu, Katabasis, nữ tác giả đưa người đọc theo chân hai sinh viên ma thuật của Đại học Cambridge khi họ du hành xuống địa ngục để tìm lại giáo sư của mình.

Cảm hứng từ trải nghiệm học đường

Sau khi bắt đầu chương trình tiến sĩ được vài tháng, Kuang nghe thấy mọi người nói chuyện về việc quá trình học tiến sĩ là địa ngục. Những câu chuyện này tự nhiên trở thành cảm hứng cho quá trình sáng tác.

Trong quá trình viết, Kuang đến với nhiều suy nghĩ hơn. Bà tự hỏi: “Phải trải qua đau khổ đến mức nào mới thấy địa ngục có vẻ như là một lựa chọn tốt hơn?". Tác phẩm mới về cơ bản là một cuốn tiểu thuyết về trầm cảm, tự tử và các căn bệnh mạn tính, những điều cả chồng và bà đang phải đối mặt.

Ảnh: Amazon.

Một trong những nhân vật chính của tác phẩm là Peter Murdoch, mắc bệnh viêm ruột mãn tính từng vùng Crohn. Còn trong thực tế, trong học kỳ học tiến sĩ đầu tiên, chồng bà phải nhập viện vì một căn bệnh mãn tính không được phát hiện trong một thời gian dài, điều khiến ông ngày càng ốm yếu và gầy gò. Sau quá trình điều trị và sức khoẻ dần hồi phục, cả hai đã có nhiều cuộc trò chuyện về sự liên hệ giữa tâm trí và cơ thể. Và Kuang đã chọn viết Katabasis như một cách suy nghĩ thấu đáo về điều đó.

Trong khi thừa nhận sự khó khăn trong giới học thuật, Kuang vẫn khẳng định sự kiên trì của mình: "Học thuật hiện đại có hàng triệu điều sai trái. Nhưng chúng ta phải tiếp tục đấu tranh cho lý tưởng về một trường đại học, nếu không đấu tranh, chúng ta sẽ chẳng có gì cả".

Một chi tiết thú vị là trong khi chuyên ngành chính của Kuang là ngôn ngữ và văn học Đông Á, ngoài ra còn dạy ở khoa tiếng Anh và học thêm văn học Mỹ gốc Á, thì Katabasis lại mang tính toán học rất cao.

Chia sẻ về điều này, Kuang cho hay: “Tôi luôn thích những mệnh đề logic khó giải: Chúng có nhiều mặt đối lập và thú vị. Tôi không phải là triết gia, nhà logic học hay nhà toán học, nhưng chồng tôi là triết gia, và đồng nghiệp của anh ấy là nhà logic học và toán học. Vì vậy, chúng tôi đã tổ chức một bữa tiệc tập trung giải những mệnh đề đối lập.

Tôi đã có một cấu trúc mơ hồ về cách thức hoạt động của hệ thống ma thuật trong tiểu thuyết, và đã yêu cầu họ nghĩ về những mệnh đề đối lập có thể tạo nên một câu thần chú ma thuật hay. Và mọi người thực sự đã làm được. Họ mang theo tài liệu phát tay, thậm chí họ đã thuyết trình.

Chúng tôi có một tấm bảng trắng trong phòng khách vì tôi nghĩ rằng mọi bữa tiệc tích cực nên tạo ra điều gì đó được vẽ trên bảng trắng. Rất nhiều nội dung trên bảng đã trở thành những câu thần chú ma thuật trong sách".

Việc sử dụng các mệnh đề đối lập cũng có ý nghĩa sâu xa của chúng. Kuang nói: “Đó là một phép ẩn dụ cho việc chúng ta có thể đưa ra một loạt lựa chọn mà chúng ta nghĩ sẽ là tốt, nhưng rồi lại thấy mình rơi vào một tình huống tồi tệ hơn nhiều”.

Sẽ không quay lại với “Yellowface”

Cuốn Yellowface từ khi ra mắt đã trở thành một tác phẩm ăn khách và dấy lên nhiều tranh luận, không chỉ về cốt truyện, tình tiết, nhân vật, ngôi kể chuyện mà còn về những vấn đề đa chiều nó chạm tới.

Theo Kuang, một trong những điều cuốn tiểu thuyết muốn chế giễu là cách tiếp cận giản lược và tự cho mình là đúng của nền chính trị bản sắc. Cách tiếp cận đó là: "Nếu bạn thuộc chủng tộc XYZ, bạn được phép viết điều này, nhưng không được phép viết điều kia". Kuang cho rằng đó là một cách tiếp cận không hợp lý và hời hợt.

Và sự phù hợp của cách tiếp cận đó với bối cảnh có lẽ đã giúp tác phẩm nổi tiếng hơn. Tuy nhiên, bối cảnh chính trị hoàn toàn khác vào năm 2025. “Tôi chắc chắn rằng nhiệt độ văn hóa ở Anh đã khác vì bạn không có nhà lãnh đạo nào mang tính áp đặt cao. Nhưng ở Mỹ thì có và các chương trình hướng tới sự đa dạng và hòa nhập đang bị chính quyền liên bang cắt giảm”, Kuang nói.

Khi được hỏi sẽ dùng góc nhìn nào để viết một cuốn sách về ngành xuất bản vào thời điểm hiện tại, Kuang cho biết: “Tôi không nghĩ mình sẽ viết một cuốn nào tương tự nhưYellowface nữa. Một tác phẩm châm biếm sẽ chẳng còn thú vị nếu thực tế thậm chí còn tệ hơn thế”.

Chia sẻ về những dự án mới, Kuang cho biết, Katabasis ra mắt tháng này là tiểu thuyết thứ sáu và bà thậm chí đã có ý tưởng đến cuốn thứ 12. Trước mắt, cuốn thứ bảy có tên là Type-A Story. Đây là tác phẩm về sự trưởng thành của một sinh viên năm nhất đến Đài Bắc (Đài Loan, Trung Quốc) du học ngôn ngữ. Nhân vật nữ chính phải vật lộn với mất mát, đau buồn về lịch sử gia đình, trong khi lại rất kém tiếng Trung. Phong cách viết chịu ảnh hưởng từ Patricia Lockwood, Sally Rooney và Elif Batuman.