Rẽ từ kinh tế qua kỹ thuật, cô gái Việt giành học bổng tiến sĩ AI toàn phần ở Mỹ

Từ sinh viên kinh tế chuyển hướng sang khoa học dữ liệu rồi bước tiếp đến hành trình nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Mỹ, Vũ Mai Anh kiên trì từng 'bước nhỏ đều đặn' để theo đuổi đam mê trí tuệ nhân tạo trong y học.

Vũ Mai Anh từng là sinh viên ngành quản trị kinh doanh của Trường ĐH Kinh tế - Luật (ĐH Quốc gia TP.HCM) khóa 2013-2016. Tuy nhiên cô nhận ra mình không phù hợp với ngành kinh tế. Chính trong giai đoạn chênh vênh đó, Mai Anh tình cờ khám phá ra niềm hứng thú mới và cũng là xu hướng lúc bấy giờ: dữ liệu.

Hướng rẽ bất ngờ

Năm 2021, Mai Anh nộp hồ sơ dự thi thạc sĩ tại Trường ĐH Khoa học Tự nhiên (ĐH Quốc gia TP.HCM) ngành cơ sở toán cho tin học - khoa học dữ liệu.

Đến năm 2 chương trình thạc sĩ, Mai Anh quyết định nghỉ việc toàn thời gian để tập trung cho nghiên cứu. Cô tham gia nhóm nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo và khoa học dữ liệu dưới sự hướng dẫn của PGS.TS Nguyễn Thanh Bình - hiện là trưởng bộ môn ứng dụng tin học tại khoa toán - tin học Trường ĐH Khoa học Tự nhiên và nghiên cứu viên Nguyễn Thị Thu (Viện Simula, Na Uy). 

Trong thời gian này cô thực hiện dự án đầu tiên và có bài báo khoa học được chấp nhận, đánh dấu bước chuyển mình từ người "làm dữ liệu" sang một nghiên cứu viên trẻ.

Sau khi hoàn tất năm đầu chương trình thạc sĩ, Mai Anh chủ động tìm kiếm cơ hội "ra biển lớn". Tháng 10-2023, cô nhận học bổng thực tập nghiên cứu của Hội đồng khoa học và công nghệ Đài Loan (NSTC) và sang thực tập tại phòng thí nghiệm kỹ thuật y sinh của ĐH Thành Công - NCKU (Đài Loan). 

Gần bốn tháng ở Đài Loan giúp cô cọ xát với quy trình nghiên cứu chuẩn quốc tế, nâng kỹ năng lập trình, phương pháp tính toán và tác phong làm việc phòng lab.

Học bổng toàn phần ở Mỹ

Cũng từ trải nghiệm NCKU, Mai Anh bắt đầu nộp hồ sơ nghiên cứu sinh ở Mỹ, hướng vào lĩnh vực cô theo đuổi: ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong y học. Đầu năm 2024, cô nhận tin trúng tuyển tiến sĩ tại ĐH Houston (Mỹ) kèm học bổng toàn phần gồm học phí và sinh hoạt phí. 

Lợi thế địa lý đặc biệt của Houston là nằm cạnh Trung tâm Y khoa Texas - tổ hợp y tế lớn nhất thế giới với hàng chục bệnh viện và viện nghiên cứu - mở ra nguồn dữ liệu và các ca lâm sàng phong phú cho nghiên cứu.

Tại Mỹ, Mai Anh làm việc trong phòng thí nghiệm của GS Nguyễn Văn Hiển, tập trung hai hướng. 

Một là trí tuệ nhân tạo có khả năng giải thích trong giải phẫu bệnh tính toán, giúp các mô hình trí tuệ nhân tạo không chỉ dự đoán bệnh mà còn minh bạch về "lý do", chỉ ra vùng mô, đặc trưng ảnh hưởng đến kết quả, nhờ đó tăng độ tin cậy và khả năng ứng dụng lâm sàng. 

Thứ hai là hướng nghiên cứu mô hình hợp tác giữa trí tuệ nhân tạo và bác sĩ nhằm hỗ trợ chẩn đoán nhanh, minh bạch và phục vụ đào tạo, hướng đến việc để trí tuệ nhân tạo hỗ trợ chứ không thay thế con người.

Là nghiên cứu sinh nữ duy nhất và cũng là người "trái ngành" trong lab, cô coi khác biệt nền tảng là động lực để rèn sức bền, kỷ luật tự học và tinh thần cộng tác. Tuy nhiên khi nhìn lại hành trình thật dài của mình, Mai Anh cho rằng hành trình ấy rất đỗi "bình thường" bởi suy cho cùng cũng không phải một chiến tích gì quá nổi bật. Mai Anh cho rằng niềm vui đến từ việc kiên trì bám theo điều mình thực sự yêu thích.

Theo Mai Anh, không bao giờ là quá muộn để bắt đầu. Xuất phát điểm - kinh tế, marketing hay kỹ thuật - không quyết định đích đến. Điều quan trọng là tìm ra mối quan tâm chân thật rồi bền bỉ theo đuổi. 

Sau đó nên đi là "bước nhỏ đều đặn": tự học, tự thực hành, tìm cộng đồng học trực tuyến để hỏi - đáp, chủ động học từ đồng nghiệp rồi khi cần thì đăng ký khóa học, chương trình chính quy để đóng "khung" kiến thức. 

Song song đó nên tham khảo người đi trước, từ lộ trình học tới kinh nghiệm viết bài, nộp đơn, làm nghiên cứu để rút ngắn đường cong thử - sai.