Phó Thủ tướng: Cải cách tiền lương phải kỹ lưỡng, thận trọng

Phó Thủ tướng Phạm Thị Thanh Trà khẳng định, cải cách chính sách tiền lương phải trên cơ sở có lộ trình phù hợp, nằm trong tổng thể cải cách nền hành chính, tăng trưởng kinh tế cũng như khả năng chi trả.

Quốc hội hôm nay thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội, từ sáng đến chiều đã có nhiều đại biểu Quốc hội phân tích về chính quyền địa phương 2 cấp sau gần 4 tháng vận hành, trong đó có một số khó khăn, bất cập.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh điều hành thảo luận đã mời Phó Thủ tướng Phạm Thị Thanh Trà phụ trách lĩnh vực làm rõ thêm một số ý kiến mà đại biểu Quốc hội nêu.

Vấn đề mới, chưa có tiền lệ nên có những khó khăn, vướng mắc là tất yếu

Phó Thủ tướng Phạm Thị Thanh Trà cho biết, nền hành chính Việt Nam đã có 80 năm vận hành của chính quyền 4 cấp (Trung ương và 3 cấp ở địa phương).

Theo Phó Thủ tướng, nền hành chính đã thay đổi căn bản từ phương thức quản lý sang quản trị kiến tạo và phục vụ nhân dân, từ trạng thái thụ động hành chính sang chủ động quản trị địa phương. Đây là nền móng quan trọng để thực hiện quản trị quốc gia hiện đại, vì mục tiêu phát triển và hạnh phúc của nhân dân.

Phó Thủ tướng chia sẻ, đây là sự thay đổi lớn với cả hệ thống chính trị. Vì vậy, chúng ta phải tự làm cuộc cách mạng cho chính bản thân về tư tưởng, tâm lý, tư duy, nhận thức, lề lối, phương pháp làm việc, tinh thần công vụ và văn hóa công vụ.

"Khi có một sự thay đổi lớn từ một cuộc cách mạng rất vĩ đại thì buộc mỗi cán bộ, công chức, viên chức cũng phải thay đổi theo. Cả nước mới vận hành chính quyền địa phương 2 cấp trong 4 tháng, so với chiều dài lịch sử 80 năm thì những khó khăn, vướng mắc, bất cập ban đầu là điều dễ chia sẻ. Chúng ta không thể nóng vội, không cầu toàn nhưng cũng không thể đi chậm mà bắt buộc phải đáp ứng mục tiêu, yêu cầu. Chúng ta vừa làm, vừa điều chỉnh, vừa hoàn thiện trên tất cả phương diện", Phó Thủ tướng phân tích.

Phó Thủ tướng nêu rõ, sau 4 tháng vận hành, chính quyền địa phương 2 cấp đã đạt được những thành công lớn.

Thành công thứ nhất là việc "sắp xếp lại giang sơn" và tổ chức lại mô hình của nền hành chính nhà nước. Thành công thứ hai là thực hiện đồng bộ, toàn diện cả hệ thống thể chế, chính sách và những vấn đề còn chưa rõ thì hướng dẫn địa phương để triển khai.

Phó Thủ tướng ghi nhận và đánh giá cao sự nỗ lực của địa phương 4 tháng qua. Từ Trung ương đến địa phương đã đồng hành, đồng bộ và quyết liệt để hoàn thiện khối lượng công việc lớn. Đến nay, chính quyền các cấp vận hành cơ bản ổn định, thông suốt, liên tục, đồng bộ và được nhân dân ghi nhận.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng nhìn nhận đây là vấn đề mới, chưa có tiền lệ nên có những khó khăn, vướng mắc là tất yếu.

Phó Thủ tướng cho biết trong thời gian tới cần tập trung hoàn thiện hệ thống thể chế, chính sách; tiếp tục hoàn thiện những vấn đề căn cốt về tổ chức bộ máy, biên chế, phân loại đơn vị hành chính, tiêu chuẩn đơn vị hành chính.

Cấp có thẩm quyền sẽ giao biên chế giai đoạn 2026-2030

Về xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, Phó Thủ tướng đồng tình với ý kiến các đại biểu Quốc hội nêu, cán bộ, công chức cấp xã ở nhiều nơi vừa thừa, vừa thiếu và có khi không phù hợp với chuyên môn.

Phó Thủ tướng cho biết, tổng hợp từ 34 tỉnh, thành, số lượng cán bộ, công chức cấp xã không thiếu, bình quân khoảng 41,3%/xã, có 5,38% cán bộ chưa phù hợp với chuyên môn.

Bộ Nội vụ đang hoàn thiện khung vị trí việc làm, nhất là với cấp xã, hoàn thiện cơ sở pháp lý cho việc giao biên chế. Tới đây, cấp có thẩm quyền sẽ giao biên chế giai đoạn 2026-2030.

Trước mắt, Phó Thủ tướng đề nghị các địa phương chủ động rà soát, đánh giá cơ cấu và xem xét số lượng biên chế để đảm bảo đủ đội ngũ cán bộ cấp xã. Trên cơ sở đó, các địa phương dự kiến số lượng biên chế để có thể tuyển dụng hoặc điều động cán bộ, công chức từ cấp tỉnh về.

Ngoài ra, Bộ Nội vụ sẽ xây dựng đề án đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã cho đến năm 2030.

Phó Thủ tướng cũng cho rằng cần đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào công vụ, xây dựng chính quyền điện tử. Ở các địa phương đã có những chuyển biến nhưng có nơi hạ tầng công nghệ thông tin, điều kiện cơ sở vật chất chưa đảm bảo.

Chính phủ và các địa phương cần phải tập trung ưu tiên đầu tư, đẩy mạnh chuyển đổi số. Phong trào bình dân học vụ số cần được triển khai đồng bộ, quyết liệt đến từng nhà, từng người dân.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, nhiệm vụ của địa phương phải chủ động, nếu thụ động sẽ rất khó khăn cho việc vận hành chính quyền địa phương 2 cấp. Địa phương cần tiếp tục cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính.

Bà Trà cũng lưu ý việc đổi mới phương thức quản trị, hướng mạnh vào kiến tạo, phát triển và phục vụ nhân dân. Tổng Bí thư và Thủ tướng cũng đã yêu cầu rất cao về vấn đề này. Ngoài mục tiêu lớn là xây dựng chính quyền gần dân, sát dân thì cần kiến tạo và phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

Về tổ chức bộ máy, Phó Thủ tướng cho biết: "Chúng tôi đang tập trung hoàn thiện hồ sơ để báo cáo Bộ Chính trị, làm cơ sở xác định tổ chức bộ máy của chính quyền cấp cơ sở, vì hiện nay mới chỉ là hướng dẫn tạm thời. Về biên chế, tới đây Chính phủ cùng với Ban Tổ chức Trung ương sẽ tổng hợp đầy đủ của cả hệ thống chính trị, sau đó báo cáo cấp thẩm quyền để giao biên chế".

Về cải cách chính sách tiền lương, Phó Thủ tướng cho biết "chúng tôi đang xây dựng một đề án tổng thể. Ban Chính sách, chiến lược Trung ương sẽ chủ trì đánh giá lại Nghị quyết số 27, sau đó báo cáo Trung ương trong quý 1/2026. Từ đó, chúng ta sẽ xây dựng kế hoạch cụ thể để thực hiện cải cách chính sách tiền lương".

Phó Thủ tướng khẳng định, cải cách chính sách tiền lương phải trên cơ sở có lộ trình phù hợp, nằm trong tổng thể cải cách nền hành chính nhà nước, tổng thể tăng trưởng kinh tế, quy mô nền kinh tế cũng như khả năng chi trả của ngân sách Nhà nước.

"Việc này chưa thể thực hiện ngay được, cần phải rất kỹ lưỡng, thận trọng, từng bước để chuẩn bị thật căn cơ, phù hợp", Phó Thủ tướng chia sẻ.