Phía sau bom tấn 'Mưa đỏ' 500 tỷ

Thành tích doanh thu phòng vé của "Mưa đỏ" đang là ao ước của nhiều nhà làm phim. Song câu hỏi đặt ra là bao giờ Việt Nam có một bom tấn chiến tranh tiếp theo.

Phân tích

Lại là Mưa đỏ. Một lần nữa là Mưa đỏ. Và tiếp tục là Mưa đỏ. Bộ phim chiến tranh cách mạng của Đặng Thái Huyền liên tiếp thiết lập những cột mốc mới cho điện ảnh Việt.

Tác phẩm đang băng nhanh trên đường đua phòng vé, với doanh thu ở mức đáng ao ước, với bất kể một nhà sản xuất, đạo diễn nào. Đến chiều 5/9, phim cán mốc gần 500 tỷ đồng doanh thu.

Mưa đỏ đang được dự đoán sẽ vượt doanh thu của Mai, trở thành phim Việt ăn khách nhất mọi thời.

Hành trình 10 năm của Mưa đỏ, của Đặng Thái Huyền và đội ngũ sản xuất đã được đền đáp xứng đáng. Nhưng sau niềm vui lớn của Mưa đỏ, câu hỏi được đặt ra là: Bao giờ điện ảnh Việt sẽ có một bom tấn chiến tranh tiếp theo?

'Mưa đỏ' phục hưng dòng phim chiến tranh

Dòng phim chiến tranh cách mạng của Việt Nam từng có giai đoạn hoàng kim với Cánh đồng hoang (1980), Biệt động Sài Gòn (1984-1986), Ván bài lật ngửa (1982-1987), Mùi cỏ cháy (2012)... thu hút sự quan tâm, yêu thích của hàng triệu khán giả.

Song khoảng 10 năm đổ lại đây, dòng phim chiến tranh bắt đầu thoái trào, nhường chỗ cho các dự án phim thị trường, với đề tài về gia đình, xã hội, tâm lý, kinh dị... Những bộ phim về chiến tranh cách mạng chủ yếu được sản xuất theo đặt hàng của Nhà nước và chiếu vào những dịp lễ lớn. Khi phát hành tại rạp, các phim này đa phần chiếu miễn phí hoặc giá vé rẻ.

Do vậy, sự thành công của Mưa đỏ về mặt doanh thu (đến hiện tại là gần 500 tỷ đồng) là bất ngờ không chỉ với đội ngũ thực hiện, mà ngay cả người lạc quan nhất cũng không hình dung được.

Nhưng nếu nhìn lại, chiến thắng ngoạn mục của dự án không chỉ là thành tựu riêng bộ phim, mà là đỉnh điểm của một xu hướng thị trường mạnh mẽ. Trong đó, Đào, phở và piano (Phi Tiến Sơn) được xem là bước thăm dò thị trường, Địa đạo (Bùi Thạc Chuyên) là phép thử thành công. Đến Mưa đỏ là kết quả viên mãn nhất của một hành trình, cho thấy sự khao khát ngày càng tăng của công chúng đối với các bộ phim lịch sử được sản xuất chất lượng.

Một cảnh trong phim Mưa đỏ.

Trao đổi với Tri Thức - Znews, GS Trần Thanh Hiệp, Chủ tịch Hội đồng thẩm định và phân loại phim truyện, cho biết Mưa đỏ là bom tấn đúng nghĩa, bởi mức độ đầu tư lớn, được tổ chức triển khai bài bản, công phu, sự nỗ lực hết mình của đạo diễn, nhà sản xuất, dàn diễn viên cùng sự hỗ trợ không nhỏ đến từ các đơn vị quân đội, chính quyền, nhân dân Quảng Trị.

Thành công đầy ấn tượng trong doanh thu của phim Mưa đỏ bên cạnh chất lượng nghệ thuật còn cho thấy chiến lược hợp lý, hội tụ đầy đủ yếu tố thiên thời, địa lợi, nhân hòa, từ thời điểm ra phim, khâu PR, marketing đa dạng, bài bản, lớp lang và sự ủng hộ đông đảo của khán giả trên khắp cả nước.

"Nhưng quan trọng hơn con số doanh thu, Mưa đỏ trở thành một sự kiện văn hoá. Mạng xã hội tràn ngập hình ảnh Mưa đỏ. Gần như đâu đâu cũng thấy bàn luận về Mưa đỏ. Khán giả trẻ sau khi xem phim nói nhiều về sự kính trọng và lòng biết ơn sự hy sinh của thế hệ cha ông. Ý kiến về nhân vật, về cách kể chuyện của bộ phim có thể khác nhau, nhưng có thể thấy Mưa đỏ đã đánh thức một cách cảm động ký ức những năm tháng bi hùng của dân tộc, khẳng định khát vọng hòa bình, niềm tin vào phẩm giá con người. Sau Đào, phở và piano, Địa đạo, sự bùng nổ của Mưa đỏ chứng minh rằng đề tài chiến tranh cách mạng, ký ức chiến tranh không bao giờ cũ. Hơn thế, lòng yêu nước là một nguồn lực tinh thần vô cùng mạnh mẽ, bất khả chiến bại trong văn hóa dân tộc", GS Trần Thanh Hiệp nhận định.

Bộ phim đang cán mốc gần 500 tỷ đồng ngoài phòng vé.

Tương tự, PGS.TS Nguyễn Văn Thăng Long, Giảng viên Cao cấp ngành Truyền thông Chuyên nghiệp, Đại học RMIT nhận định Mưa đỏ là tác phẩm phục hưng dòng phim chiến tranh cách mạng.

Đến thời điểm hiện tại, dự án vượt qua ranh giới "bộ phim thành công" để trở thành một bom tấn, không chỉ vì doanh thu cao kỷ lục, mà còn bởi tác động văn hóa sâu sắc, tái định nghĩa các tiêu chuẩn "tuyên truyền" và "kiểm duyệt", được sự công nhận từ cả giới phê bình lẫn các tên tuổi hàng đầu trong ngành.

"Trước đây, các bộ phim chiến tranh của Việt Nam được tôn vinh vì tính chân thực và giá trị nghệ thuật, chúng thường mang cảm giác của một bộ phim tài liệu, tuyên truyền nhiều và là sản phẩm của một thời đại điện ảnh khác. Mưa đỏ đã thiết lập một khuôn mẫu mới về dòng phim cách mạng. Tác phẩm duy trì sự tôn trọng cốt lõi về tư tưởng chủ đạo của bộ phim và lịch sử nhưng được gói gọn trong cốt truyện nhân văn, ngôn ngữ ẩn dụng về các mất mát của chiến tranh từ cả hai phía, hòa hợp dân tộc (hình ảnh người phụ nữ, người mẹ, các hỉ nộ ái ố, tâm lý thật của chiến tranh). Nó khiến câu chuyện chiến tranh trở nên thật hơn, gần gũi với đời thường, từ đó tạo được cảm xúc hơn. Ngoài ra, Mưa đỏ còn thành công với sự đầu tư về chất lượng phim với góc quay của điện ảnh toàn cầu hiện đại: các cảnh hành động kịch tính, thiết kế âm thanh tinh vi, mạch cảm xúc dựa trên nhân vật và chất lượng sản xuất cao", chuyên gia nói.

Sau 'Mưa đỏ', là gì?

Theo đạo diễn Khoa Nguyễn, sau Mưa đỏ, điện ảnh Việt hoàn toàn tin tưởng vào việc các nhà làm phim có thể thực hiện được những dự án phim đề tài chiến tranh cách mạng vừa tốt về nội dung, vừa chất lượng về hình thức.

Lịch sử Việt Nam, đặc biệt là lịch sử kháng chiến, luôn là nguồn "tài nguyên" to lớn để đội ngũ biên kịch, các nhà làm phim khai thác. Tuy nhiên, điều khó khăn của thể loại phim lịch sử, chiến tranh đó chính là luôn đòi hỏi mức đầu tư lớn. Ngoài chuyện ngân sách sản xuất khổng lồ, còn cần thêm những cơ chế ủng hộ đặc biệt từ các cấp có thẩm quyền. Làm phim lịch sử, nhất là phim chiến tranh hiện đại, đòi hỏi nhiều vấn đề vượt ngoài câu chuyện kinh phí: bối cảnh quay, huy động các vũ khí, khí tài...

"Tôi cho rằng nếu các hãng phim Nhà nước nghiêm túc triển khai dự án về chiến tranh cách mạng, đầu tư lớn và quan tâm đến thị hiếu khán giả, thì việc có thêm những Mưa đỏ trong tương lai gần là điều hoàn toàn khả thi", đạo diễn nêu quan điểm.

Thành công của Mưa đỏ khiến cho dàn diễn viên trẻ được đông đảo khán giả biết đến.

PGS.TS Nguyễn Văn Thăng Long chia sẻ ngoài việc trình chiếu tại rạp, Mưa đỏ có thể phát hành thông qua các nền tảng phim trực tuyến như Netflix, Apple TV, Amazon Prime, Disney Plus... Từ đó, di sản của Mưa Đỏ sẽ không chỉ được đo lường bởi doanh thu, mà còn là độ phủ trên toàn cầu. Đồng thời, tác phẩm còn truyền cảm hứng, tạo động lực đến những nhà làm phim đã và đang theo đuổi con đường làm phim chiến tranh cách mạng.

"Thành công của Mưa đỏ và Địa đạo cần được các cơ quan quản lý xem là một cơ hội vàng để phát triển bền vững dòng phim chiến tranh, cách mạng. Các đơn vị cần tiếp tục đẩy mạnh việc chính thức hóa và tinh giản mô hình hợp tác công-tư trong phát triển văn hóa, tạo ra các khuôn khổ rõ ràng để cung cấp hỗ trợ quân sự/lịch sử cho các sản phẩm phim chiến tranh, lịch sử, cách mạng đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng cao. Thể loại này giờ đây có tiềm năng trở thành trụ cột thứ ba của điện ảnh thương mại Việt Nam, bên cạnh các bộ phim chính kịch gia đình/xã hội, giả tưởng, kinh dị và các phim hành động, giúp đa dạng hóa thị trường, giảm sự phụ thuộc vào vài nhà làm phim, đạo diễn quen thuộc", PGS.TS kết luận.