Phát triển ngành công nghệ bán dẫn: Cần bắt đầu từ các trường đại học, cao đẳng

Đây là nội dung trao đổi giữa các chuyên gia trong lĩnh vực công nghệ bán dẫn tại tọa đàm Chiến lược phát triển ngành công nghệ bán dẫn Việt Nam - Vai trò của giáo dục đại học, diễn ra ngày 9-10.

Chương trình do Trung tâm Phát triển giáo dục và Đào tạo phía Nam, Văn phòng Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức, nhằm trao đổi về định hướng phát triển ngành công nghiệp bán dẫn. Đặc biệt là vai trò của các cơ sở giáo dục đại học trong đào tạo nguồn nhân lực, nghiên cứu và chuyển giao công nghệ cho lĩnh vực vi mạch, bán dẫn Việt Nam.

Tập trung thiết kế, tránh đầu tư dàn trải

Phát biểu tại tọa đàm, ông Lê Thắng Lợi - giám đốc Trung tâm Phát triển giáo dục và Đào tạo phía Nam, Văn phòng Bộ Giáo dục Đào tạo - cho biết ngành công nghiệp bán dẫn hiện nay được xác định là một trong những lĩnh vực chiến lược, đóng vai trò xương sống trong nền kinh tế số và thuộc nhóm công nghệ cao được Chính phủ ưu tiên phát triển.

TS David Nghiêm - nhà sáng lập Global Wireless Technology, Tổng giám đốc Talented Mind Agency - cho rằng Việt Nam nên theo đuổi triết lý "đơn giản - hiệu quả - bền vững" trong chiến lược phát triển ngành công nghệ bán dẫn.

Theo ông, thay vì đầu tư hàng tỉ USD vào các nhà máy đúc chip tốn kém, Việt Nam nên tập trung vào khâu thiết kế - lĩnh vực có giá trị trí tuệ cao, chi phí thấp và khả năng sinh lợi lớn. Các thiết kế chip, nếu được đầu tư đúng hướng, hoàn toàn có thể xuất khẩu, tạo việc làm chất lượng cao và đóng góp vào nền kinh tế tri thức.

"Chúng ta có thể đi tắt, đón đầu bằng năng lực thiết kế, đó là phần cốt lõi của công nghệ bán dẫn. Nếu không nắm được tư duy thiết kế, dù có nhà máy sản xuất hiện đại đến đâu, chúng ta vẫn chỉ đi sau", ông nhấn mạnh.

Cần có chính sách mạnh mẽ để thu hút nhân tài

TS Nguyễn Hữu Khánh Nhân - Phó trưởng khoa điện - điện tử, Trường đại học Tôn Đức Thắng - cho rằng để phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, đặc biệt là lĩnh vực thiết kế vi mạch, cần bắt đầu từ chính các trường đại học, nơi đào tạo và nuôi dưỡng nguồn nhân lực nòng cốt.

Theo ông, Việt Nam đã có những bước tiến trong đào tạo công nghệ vi mạch, song vẫn còn thiếu một hệ sinh thái đồng bộ gồm nghiên cứu, thiết kế, kiểm thử, sản xuất và thương mại hóa sản phẩm.

"Chúng ta có thể mạnh dạn tự chủ, đầu tư và phát triển theo thế mạnh riêng của từng trường. Muốn làm được, cần cơ chế rõ ràng, chính sách hỗ trợ cụ thể và lộ trình đầu tư minh bạch, không thể chỉ trông chờ vào ngân sách bên ngoài", ông Nhân nhấn mạnh.

Ông cũng cho rằng yếu tố giáo dục - đào tạo vẫn là khâu trọng tâm. Các trường đại học cần chú trọng chương trình thực hành, thực tập, kiểm thử và mô phỏng thiết kế chip để sinh viên hiểu trọn quy trình "từ thiết kế đến sản phẩm".

PGS.TS Lê Đức Hùng - Trưởng bộ môn điện tử, khoa điện tử - viễn thông, Trường đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia TP.HCM - cho rằng việc phát triển đội ngũ giảng viên có năng lực chuyên môn cao trong lĩnh vực vi mạch bán dẫn hiện gặp nhiều thách thức.

Các trường đại học đang thiếu hụt giảng viên cả về số lượng lẫn chất lượng; đội ngũ có kinh nghiệm giảng dạy và nghiên cứu trong lĩnh vực vi mạch còn rất ít; cơ sở vật chất, phòng thí nghiệm hạn chế; trong khi doanh nghiệp lại có mức đãi ngộ hấp dẫn hơn khiến nhiều du học sinh không quay về nước làm việc.

Vì vậy cần có chính sách mạnh mẽ hơn trong thu hút và giữ chân nhân tài, đặc biệt là các chuyên gia và giảng viên trẻ. Đồng thời mở rộng chương trình đào tạo sau đại học về thiết kế vi mạch và công nghệ bán dẫn, tăng cường liên kết giữa nhà trường và doanh nghiệp trong đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao công nghệ.

Bên cạnh đó, nên tạo cơ hội cho giảng viên được thực tập 6-12 tháng tại doanh nghiệp hoặc các phòng thí nghiệm hàng đầu ở nước ngoài, nhằm cập nhật tri thức, mở rộng mạng lưới hợp tác quốc tế và lan tỏa kiến thức khi trở về.