Phát hiện hóa thạch cá voi lai cá mập 25 triệu năm tuổi

Janjucetus dullardi, một loài mới được phát hiện ở bang Victoria, Australia. Ảnh: Bảo tàng Victoria.

Một loài cá voi cổ đại vừa được các nhà khoa học Australia công bố từ hóa thạch 25 triệu năm tuổi tìm thấy ở bờ biển Victoria. Nhỏ bé, tưởng như đáng yêu nhưng thực chất lại là loài săn mồi dữ tợn, được mô tả là "phiên bản cá mập của cá voi tấm sừng", theo The Guardian.

Loài này có tên Janjucetus dullardi, dài khoảng 3 m, sở hữu hàm răng sắc nhọn, hộp sọ chắc khỏe cùng đôi mắt lớn bất thường gần bằng quả bóng tennis.

Erich Fitzgerald, chuyên gia cổ sinh vật học tại Viện nghiên cứu Bảo tàng Victoria (Australia) so sánh loài cá voi này như sự kết hợp kỳ quặc giữa cá voi, hải cẩu và một nhân vật Pokémon.

Ông cho biết hộp sọ của Janjucetus gần như được "gia cố quá mức", phần mõm ngắn với những chiếc răng cắm sâu, thích hợp để cắn và xé mồi. So với họ hàng hiện đại là cá voi tấm sừng (như cá voi xanh - loài động vật lớn nhất từng tồn tại), Janjucetus hoàn toàn khác biệt vì vẫn giữ đặc điểm của loài ăn thịt.

Nhà nghiên cứu Ruairidh Duncan, đồng tác giả công trình, mô tả: "Hãy hình dung một con cá voi tấm sừng nhưng mang dáng dấp cá mập. Nó trông dễ thương, nhưng thực ra là một kẻ săn mồi đáng gờm".

Tiến sĩ Erich Fitzgerald bên cạnh răng và một phần hộp sọ hóa thạch của Janjucetus dullardi. Ảnh: Bảo tàng Victoria.

Các nhà khoa học xác định đây là loài mới nhờ bộ hóa thạch hiếm gồm một phần hộp sọ, xương tai và 8 chiếc răng. Mẫu vật được cho là cá thể non, dài chỉ khoảng 2-2,2 m, dựa trên đặc điểm ống tủy mở rộng, răng còn mới và các mối nối xương chưa hoàn toàn gắn chặt.

Janjucetus dullardi sống trong kỷ Oligocene (30-23 triệu năm trước), giai đoạn khí hậu toàn cầu ấm lên và mực nước biển dâng cao, khoảng nửa chặng đường kể từ khi khủng long tuyệt chủng. Đây là loài thứ 4 được biết đến thuộc nhóm mammalodontid, nhánh sớm tách ra từ cây tiến hóa cá voi tấm sừng.

Dấu tích sinh vật phù du siêu nhỏ tìm thấy trong cùng loại đá của vùng Jan Juc cho thấy vào thời kỳ đó, vùng biển phía Nam Australia ấm áp hơn nhiều, giống vùng biển cận nhiệt đới ở Coffs Harbour ngày nay.

"Trong những đại dương ấy tồn tại sự phong phú đáng kinh ngạc của sự sống: cá voi nhỏ, chim cánh cụt khổng lồ, cá mập dài gấp đôi cá mập trắng hiện đại, cùng nhiều loài cá heo và cá voi nguyên thủy khác. Đó thực sự là một thế giới khác biệt", Fitzgerald nói.

Các chuyên gia coi đây là bước ngoặt trong lịch sử sinh giới đại dương, mở ra giai đoạn bùng nổ tiến hóa của cá voi và cá heo.

Giáo sư John Long, nhà cổ sinh vật học tại Đại học Flinders, nhận định: "Để hiểu sự phát triển của các loài cá voi tấm sừng khổng lồ ngày nay, chúng ta cần nhìn vào hóa thạch để biết từng bước chuyển đổi của chúng từ loài săn mồi thành loài lọc thức ăn".