Ông Trump muốn người Mỹ nghỉ hưu kiểu... Australia

Tổng thống Mỹ Donald Trump đang xem xét mô hình hưu trí bắt buộc của Australia với mong muốn có thể áp dụng cho Mỹ, vì “đây là một kế hoạch tốt, vận hành rất hiệu quả”.

Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp xúc báo chí tại Nhà Trắng ngày 15/7. Ảnh: Reuters.

Mô hình hưu trí của Australia có tên gọi “superannuation”, đây là chương trình tiết kiệm hưu trí bắt buộc của Australia. Chương trình hưu trí bắt buộc này đang thu hút sự chú ý của chính phủ Mỹ.

Chương trình hưu trí bắt buộc có gì hay?

Trước hết, chương trình hưu trí “superannuation” là bắt buộc, người sử dụng lao động buộc phải đóng một khoản tương đương 12% thu nhập thường xuyên của người lao động vào quỹ tiết kiệm hưu trí. Chương trình này bắt đầu được triển khai tại Australia từ năm 1992.

Tiền trong quỹ sẽ được nhà chức trách đem đầu tư thông qua các quỹ đã được tín nhiệm lựa chọn. Khoản tiền hưu trí của người lao động bị khóa cho tới khi người lao động đã đủ tuổi nghỉ hưu.

Ngoài khoản đóng góp bắt buộc của nhà tuyển dụng, người lao động cũng có thể tự nguyện đóng thêm vào tài khoản hưu trí của bản thân.

Dù dân số Australia đứng thứ 55 trên thế giới, nhưng quỹ hưu trí của nước này hiện là nguồn tiết kiệm hưu trí lớn thứ tư toàn cầu, theo thống kê của tập đoàn tài chính JPMorgan Chase.

Tổng giá trị tài sản trong hệ thống tiết kiệm hưu trí của Australia hiện vào khoảng 4.500 tỷ đô la Australia (gần 3.000 tỷ USD). Người lao động có thể lựa chọn mở tài khoản hưu trí ở nhiều quỹ đầu tư khác nhau, các quỹ này phải nằm trong chương trình hưu trí bắt buộc. Các quỹ đều do nhà đầu tư chuyên nghiệp quản lý, chẳng hạn như các tổ chức tài chính. Các đơn vị này do chính phủ Australia điều tiết hoạt động chung, họ sẽ tiến hành đầu tư trên phạm vi toàn cầu, từ lĩnh vực cổ phiếu đến các quỹ đầu tư tư nhân. Hai cặp đôi lớn tuổi ngắm cảnh biển tại La Jolla, bang California, Mỹ, ngày 8/3/2012. Ảnh: Reuters. Australia đưa ra chương trình hưu trí kể trên nhằm giải quyết bài toán già hóa dân số và giảm gánh nặng cho ngân sách trong tương lai. “Với dân số già đi và tỷ lệ sinh giảm, hệ thống này giúp giảm gánh nặng tài chính lên các thế hệ sau”, chuyên gia tư vấn Tim Jenkins (công ty tư vấn Mercer) bình luận. Theo bảng xếp hạng Chỉ số Hưu trí Toàn cầu 2025 do công ty tư vấn Mercer đưa ra, hệ thống hưu trí của Australia được đánh giá B+, trong khi hệ thống của Mỹ chỉ đạt mức C+. Bên cạnh quỹ hưu trí bắt buộc, Australia vẫn duy trì chương trình lương hưu của chính phủ dành cho những người cần được hỗ trợ thêm. Dù vậy, chương trình hưu trí bắt buộc từ lâu đã trở thành nguồn tích lũy hưu trí chính đối với người già tại Australia. Mô hình hưu trí của MỹTại Mỹ, các chương trình hưu trí do doanh nghiệp đóng góp, như chương trình 401(k), không có tính bắt buộc. Doanh nghiệp có thể chọn đóng góp hoặc không đóng góp. 401(k) là chương trình tiết kiệm hưu trí tự nguyện do người sử dụng lao động và người lao động tự nguyện đóng góp vào quỹ với các mức đóng góp đa dạng. Tiền trong tài khoản hưu trí 401(k) tăng qua năm tháng bởi tiền này cũng được đem đi đầu tư và được hưởng ưu đãi thuế. Khi người lao động đến tuổi nghỉ hưu, họ có thể rút tiền dưỡng già. Bên cạnh các chương trình hưu trí tự nguyện, chương trình An sinh Xã hội được chính phủ Mỹ vận hành từ năm 1935 vẫn là nguồn lương hưu phổ biến nhất cho người già tại Mỹ. Chính tiền thuế An sinh Xã hội mà người lao động Mỹ đóng góp là nguồn chi trả lương hưu tại Mỹ. Nhưng chương trình An sinh Xã hội đang gặp sức ép lớn do dân số Mỹ già hóa. So với Australia, hệ thống hưu trí của Mỹ dựa trên sự kết hợp giữa chương trình đóng góp tự nguyện và chương trình An sinh Xã hội của chính phủ. Hiện chưa rõ Mỹ có sớm triển khai một chương trình tương tự của Australia hay không. Australia có khoảng 27 triệu dân, trong khi Mỹ có tới 343 triệu dân. Thực tế, đây không phải lần đầu chính quyền của ông Trump đề cập đến mô hình hưu trí bắt buộc. Các quỹ đầu tư thuộc chương trình này của Australia hiện là các nhà đầu tư lớn vào Mỹ. Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent từng ca ngợi hệ thống này tại một hội nghị ở Washington hồi tháng 2. Ông Matthew Linden, lãnh đạo tổ chức SMC chuyên bảo vệ quyền lợi người nghỉ hưu tại Australia, nhận định: “Điều khiến giới chức Mỹ thực sự quan tâm là bằng cách nào hệ thống chính sách của Australia có thể giúp người Australia gây dựng nên quỹ lương hưu lớn hàng đầu thế giới như vậy".Đọc để hiểu rõ hơn lịch sử nước MỹMục Thế giới giới thiệu cuốn sách Lẽ thường - cuốn sách của tác giả Thomas Paine được xuất bản lần đầu vào năm 1776 và đã có vai trò quan trọng trong thời kỳ lập quốc của Mỹ. Cho đến hôm nay, cuốn sách vẫn còn nguyên giá trị lịch sử đối với những ai quan tâm đến lịch sử nước Mỹ.